Πρόκειται για ταφικό μνημείο, κενοτάφιο προς τιμήν του Μενεκράτη, προξένου της Κέρκυρας στην Οιάνθεια, πόλη κοντά στο σημερινό Γαλαξίδι.
Φέρει επιγραφή σύμφωνα με την οποία ο δήμος αναγνωρίζοντας το έργο του, ανέγειρε το μνημείο με τη βοήθεια του αδελφού του Πραξιμένη που ήλθε για το σκοπό αυτό από την πατρίδα του.
Η επιγραφή σε κορινθιακό αλφάβητο χρονολογείται στα 600 π.Χ. και συγκαταλέγεται στις αρχαιότερες σωζόμενες ελληνικές επιγραφές.
Αντίστοιχα ο αρχιτεκτονικός τύπος του κενοταφίου τοποθετείται χρονολογικά στα 570/540 π.Χ. και βρίσκει μοναδικό παράλληλο στη Λίνδο της Ρόδου, το κενοτάφιο προς τιμήν του Κλεόβουλου το οποίο δεν έχει χρονολογηθεί με ακρίβεια.
Το μνημείο αποκαλύφθηκε το 1843 την περίοδο της Αγγλοκρατίας στο νησί, κατά τη διάρκεια δημοσίων έργων. Έκτοτε έχει υποστεί σημαντικές φθορές λόγω της έκθεσής του και του εύθρυπτου υλικού του. Πρόκειται για κυκλικό κενοτάφιο που πατάει σε εξέχουσα βάση και αποτελείται από πέντε δόμους από μαλακό, κιτρινωπό, ντόπιο πωρόλιθο κατά το ισοδομικό σύστημα. Η κωνική στέγη του δεν είναι η αρχική, αλλά πρέπει να είναι παρόμοια με εκείνη. Το μνημείο καλύπτεται από λίθους εν είδει ακτινωτής κεραμώσεως και καταλήγει στην κορυφή σε κεντρική ορθογώνια πλίνθο.
Σχεδιαστική αναπαράσταση του τρόπου καλύψεως του μνημείου και τομή
Το μνημείο του Μενεκράτη βρίσκεται στα όρια του νεκροταφείου που αναπτύχθηκε κατά τους αρχαϊκούς χρόνους στα βόρεια της αρχαίας πόλης και εκτείνεται έξω από τα τείχη, απέναντι από την πύλη του λιμανιού του Αλκινόου. Η χρήση του συνεχίστηκε και κατά τους ελληνιστικούς χρόνους ενώ περιορίστηκε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Πάνω στους τάφους συχνά τοποθετούνταν σήματα, απλά ή σύνθετα, τα οποία πολλές φορές αποτελούν μοναδικά έργα τέχνης. Μοναδικό παράδειγμα αποτελεί το ‘λιοντάρι του Μενεκράτη’ που φυλάσσεται στο αρχαιολογικό Μουσείο της Κέρκυρας και ονομάστηκε έτσι καθώς υπήρχε αρχικά η εντύπωση πως ήταν τοποθετημένο πάνω στην κεντρική ορθογώνια πλίνθο του κενοταφίου του Μενεκράτη
