Με στόχο το μέλλον να έρθει με μία καθαρή και ασφαλή ναυτιλία
Η Παγκόσμια Ημέρα της Ναυτιλίας είναι μια επίσημη ημέρα των Ηνωμένων Εθνών, προτάθηκε από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό να συντελείται την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο, και να διοργανώνεται από τον οργανισμό και την παγκόσμια ναυτιλιακή κοινότητα μία γιορτή με ξεχωριστή θεματική ενότητα.
Φέτος που ο IMO[i] κλείνει τα 70 χρόνια από την κύρωση της σύμβασης ιδρύσεως το θέμα που διαπραγματεύεται αυτή την γιορτινή χρονιά είναι IMO 70: Η κληρονομιά μας – Καλύτερη Ναυτιλία για ένα καλύτερο μέλλον . Με λίγα λόγια θα μπορούσε κανείς να πει ότι στοχεύουμε για το μέλλον σε μία ναυτιλία της ασφάλειας, του ασφαλούς θαλάσσιου περιβάλλοντος, σε μία ναυτιλία βιώσιμη και πρωτοπόρα στην αειφόρα ανάπτυξη.
Ο πραγματικός κυρίαρχος του κόσμου, αυτό που διακινεί το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου, το βασικότερο μέσο μεταφοράς ταξιδιωτών και τρόπο επικοινωνίας και ανταλλαγής πολιτισμικών ιδεών και αξιών είναι η ναυτιλία.
Οι κύριοι συντελεστές αυτού του τιτάνιου έργου από καταβολής της ανθρώπινης ιστορίας είναι οι ναυτικοί, που καλούνται μαζί με τους πλοιοκτήτες να διατηρήσουν αυτή την κοινωνική καταξίωση τους στο μέλλον μέσα από την λειτουργία της ναυτιλίας προσαρμοσμένη στις προκλήσεις για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τον περιορισμό των ρύπων που συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή και επιβαρύνουν την ατμόσφαιρά των πόλεων που καταπλέουν.
Η επίδραση των θαλάσσιων μεταφορών στην οικονομία και στην κοινωνία είναι μεγάλης σημασίας αρκεί να δει κανείς τα δεδομένα που αναφέρουν στοιχεία όπως ότι το 90% του εξωτερικού εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το 40% του εσωτερικού εμπορίου γίνεται με τις θαλάσσιες μεταφορές όπως και το 90% του παγκόσμιου εμπορίου.
Ο ρόλος της Ελληνικής ναυτιλίας σε αυτό το μεταφορικό έργο είναι πολύ σημαντικός[ii], μολονότι ο πληθυσμός της Ελλάδας αντιπροσωπεύει μόνο το 0,15% του παγκόσμιου πληθυσμού, τα ελληνόκτητα πλοία μεταφέρουν το 20% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου.
Η Ελλάδα, κατέχοντας την πρώτη θέση στην εμπορική ναυτιλία παγκοσμίως, με 4.727 πλοία χωρητικότητας DW 365 εκατομμυρίων τόνων, προσελκύει ναυπηγεία, κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού, νομικούς, τροφοδότες, ναυλομεσίτες κ.λπ. γεγονός που καθιστά τον αυτόν τον κλάδο της οικονομίας διαρκώς αναπτυσσόμενο αλλά ταυτόχρονα εγκαλεί όλους τους εμπλεκόμενους να εξασφαλίζουν την ασφάλεια στην ναυσιπλοΐα, πολύ καλές εργασιακές συνθήκες και την ελάχιστη επιβάρυνση στο περιβάλλον.
Ασφάλεια στις μεταφορές
Ο μήνας Σεπτέμβριος που γιορτάζεται η παγκόσμια ημέρα είναι μήνας που έχουν συμβεί στο παρελθόν σοβαρά ατυχήματα στην ναυτιλία και συγκλόνισαν τη χώρα όπως η βύθιση του ¨Σάμαινα¨ ή στην Βόρεια θάλασσα με τη βύθιση του ¨Estonia¨. Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι ο ελληνικός στόλος είναι ένας από τους πιο ασφαλείς παγκοσμίως[iii], με μόλις 0,65% του στόλου (με βάση τον αριθμό πλοίων) ή το 0,19% (με βάση τη χωρητικότητα) να έχει εμπλακεί σε ναυτικά ατυχήματα.
Κάθε λανθασμένη κίνηση στις θαλάσσιες μεταφορές όσο μικρή και αν είναι μπορεί να επιφέρει τεράστιες βλάβες στο περιβάλλον και στην κοινωνία, πρόσφατο είναι το γεγονός που η βύθιση ενός μικρού δεξαμενόπλοιου πλημμύρισε με πετρέλαιο τις ακτές του ευαίσθητου οικοσυστήματος του Σαρωνικού.
Απαιτείται να αναβαθμίζονται συνεχώς τα επίπεδα ασφαλείας μέσα από την συνεχή εκπαίδευση των ναυτικών, του εκσυγχρονισμού της ναυτικής εκπαίδευσης, της τήρησης των κανόνων της MARPOL και άλλων που αποφασίζονται στα πλαίσια της IMO.
Στο θέμα της ασφάλειας υπάρχουν ζητήματα όπως π.χ. της σύνθεσης και του αριθμού του πληρώματος στην ακτοπλοΐα, που έχει αποδειχθεί δυστυχώς πάντα μετά από σοβαρά ατυχήματα ότι σε έκτακτες ανάγκες χρειάζεται ικανός σε αριθμό και ομόγλωσσοι, ή ζητήματα κυρίως περιβαλλοντικά δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με την λογική της ανταγωνιστικότητας σε ένα παγκοσμιοποιημένο εμπόριο όπως είναι η ναυτιλία.
Εργασιακές και ασφαλιστικές συνθήκες
Για μας τους Έλληνες θάλασσα και ναυτικοί είναι μέρος της ιστορικής μας διαδρομής, μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι είμαστε ένας κυρίαρχος ναυτικός λαός αν δει τα στατιστικά στοιχεία που είπαμε παραπάνω. Δεν πρέπει επομένως να μας προξενεί εντύπωση που πολλοί νέοι Έλληνες επιλέγουν το επάγγελμα αυτό διότι έχει καλό μισθό κοινωνική καταξίωση και είχε μία καλή ασφάλιση το πρώην ΝΑΤ.
Παραπάνω μίλησα ότι στο κλάδο θαλάσσιων μεταφορών επικρατεί διεθνής ανταγωνισμός που οδηγεί τους πλοιοκτήτες στην λεγόμενη ξένη σημαία, πρακτική που μείωσε τον αριθμό των Ελλήνων ναυτικών σε πολύ μικρούς αριθμούς και ταυτόχρονα δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα στο ταμείο το ναυτικών (ΝΑΤ) λόγω ότι οι συνταξιούχοι ναυτικοί ήταν περισσότεροι από τους ενεργούς.
Δεν νοείται λοιπόν Ελληνικό ναυτικό δίχως Έλληνες ναυτικούς με καλό μισθό και ασφάλιση οπότε το πρέπον που θα πρέπει να κάνει η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών είναι να αυξηθούν οι προσλήψεις Ελλήνων ναυτικών, η προσφορά υπάρχει αναμένεται η ζήτηση, και να προτείνω να σκεφτούν την δημιουργία ενός επαγγελματικού ταμείου για τους ναυτικούς ως μία επιπρόσθετη παροχή προς τους ναυτικούς μας που το αξίζουν.
Προστασία περιβάλλοντος
Το ζήτημα της χρήσης καυσίμων που είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον όπως η χρήση LNG ή η ηλεκτροδότηση των κρουαζιερόπλοιων κατά την παραμονή τους στο λιμάνι, η διαχείριση των απορριμμάτων και η μη ρίψη στην θάλασσα πλαστικών και άλλων υλικών[iv], η ασφαλής διέλευση από ευαίσθητες περιοχές όπως η Μεσόγειος είναι θέματα για τα οποία συμφέροντα[v] και καθυστερήσεις δεν τιμούν τη σπουδαιότητα για τον άνθρωπο που έχει η ναυτιλία.
Η περίπτωση του Πειραιά και των όμορων δήμων του λιμανιού είναι νομίζω ένα παράδειγμα εργασίας για αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω αφού πρόκειται για τον βασικό κόμβο μεταφοράς και επικοινωνίας με Αιγαίο και την Κρήτη και ταυτόχρονα είναι ένα λιμάνι εντός της πόλης οπότε και δέχεται όλες της συνέπειες των δραστηριοτήτων της.
Από τον Απρίλιο κάτοικοι της πειραϊκής[vi] αντιδρούν στην επέκταση του λιμανιού μπροστά από την Ναυτικών Δοκίμων διότι το νέο λιμάνι που θα κατασκευαστεί για να προσεγγίζουν τα μεγαλύτερα σε μέγεθος κρουαζιερόπλοια θα επιδεινώσουν την ήδη βεβαρυμμένη ατμόσφαιρά του Πειραιά και ειδικότερα του λόφου της Καλλίπολης, θα στενέψουν το στενό μεταξύ Ψυτάλλειας και λιμανιού και θα προξενήσουν στο θαλάσσιο χώρο του Σαρωνικού τεράστια προβλήματα σε ένα όπως είπαμε ευαίσθητο θαλάσσιο οικοσύστημα.
Τα μέλλον πρέπει να σχεδιάζεται σκεπτόμενοι ολιστικά με το βλέμμα του κινδύνου της έλευσης της κλιματικής αλλαγής, της καταστροφής θαλάσσιων οικοσυστημάτων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και σε αυτό προσπαθεί να εστιάσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) και σε αυτό πρέπει να βοηθήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι για ένα πιο ασφαλές και καθαρό μέλλον
Κυριάκος Τσιπούρας
[i] Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) http://www.imo.org/en/MediaCentre/PressBriefings/Pages/15_WMD2018.aspx
[ii] Έκθεση Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών
https://www.ugs.gr/gr/greek-shipping-and-economy/greek-shipping-and-economy-2018/
[iii] Η ελληνική σημαία περιλαμβάνεται στη Λευκή Λίστα του Paris Memorandum of Understanding (Paris MoU) και του Tokyo Memorandum of Understanding (Tokyo MoU).
[iv] Το 80% των πλαστικών που βρέθηκαν στους ωκεανούς προέρχονται από την ξηρά. Το υπόλοιπο 20% προέρχεται από πλοία, υπεράκτιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φορτηγά-πλοία.
https://www.greenpeace.org/archive-greece/el/campaigns/other-campaigns/plastics/faq/
[v] ΙΜΟ: Φοβούνται για καύσιμα- «μπόμπα» τέσσερις χώρες, τρεις ναυτιλιακές οργανώσεις
[vi] Αντιδράσεις για τις νέες 4 θέσεις κρουαζιερόπλοιων στην Πειραϊκή
https://kanaliena.gr/antidraseis-gia-tis-nees-4-theseis-kroyazieroploion-stin-peiraiki
