«O κόσμος θα αναβιώσει την περίοδο της γρίπης του 1918 και τη μετέπειτα οικονομική ανάκαμψη της δεκαετίας του 20. Θα κάνουμε σεξουαλικές τρέλες, υπερβολικές δαπάνες, θα γυρίσουμε την πλάτη στον θρησκεία».
Αυτά θα είναι τα αποτελέσματα της πανδημίας της νόσου Covid-19, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, τα οποία, όμως, δεν θα εμφανιστούν πριν από το 2024, όπως ισχυρίζεται ο ελληνικής καταγωγής γιατρός και κοινωνιολόγος, Νικόλας Χρηστάκης.
«Ο κόσμος μας έχει αλλάξει, υπάρχει ένα νέο θανατηφόρο παθογόνο που κυκλοφορεί, δεν είμαστε οι πρώτοι άνθρωποι που αντιμετώπισαν αυτήν την απειλή και πολλά θα μας ζητηθούν. Θα πρέπει να μεγαλώσουμε με αυτό», δηλώνει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale.
Ο ίδιος εξηγεί στο βιβλίο του, υπό τον τον τίτλο: «Appollo’s Arrow» (Το βέλος του Απόλλωνα,) τις βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις της πρόσφατης πανδημίας στον τρόπο που ζούμε.
Στις 350 σελίδες του βιβλίου, επισημαίνει ότι τα μικρόβια έχουν καθορίσει την εξελικτική μας πορεία με τις επιδημίες να το κάνουν αυτό εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Ωστόσο, προβλέπει ότι η ζωή θα επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς καθώς οι επιδημίες πάντα τελειώνουν.
Μετά το τέλος της πανδημίας, «Οι άνθρωποι θα αναζητούν συνεχώς κοινωνικές αλληλεπιδράσεις», τονίζει.
Εξηγεί πώς παρόμοιες κρίσεις υγείας σε όλη την ιστορία δείχνουν ένα μοτίβο ανθρώπων που μπαίνουν στην απομόνωση για να προστατευθούν από την ασθένεια και στη συνέχεια αναζητούν απεγνωσμένα κοινωνική αλληλεπίδραση όταν η απειλή έχει περάσει.
Αλλά στο βιβλίο του υπενθυμίζει ότι οι άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει πολλές πληγές στην ιστορία, οι οποίες τελικά τελείωσαν.
Σε συνέντευξη στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» o καθηγητής ελληνικής καταγωγής υπογραμμίζει ότι πολλές από τις κοινωνικές τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους αντικατοπτρίζουν τις προηγούμενες κρίσεις στον τομέα της υγείας.
«Κατά τη διάρκεια των επιδημιών, ερχόμαστε πιο κοντά στη θρησκεία, οι άνθρωποι γίνονται πιο απροσδόκητοι, εξοικονομούν χρήματα, γίνονται ριψοκίνδυνοι».
«Τα βλέπουμε όλα αυτά τώρα όπως έχουν συμβεί για εκατοντάδες χρόνια κατά τη διάρκεια επιδημιών».
«Το 2024, όλες αυτές οι πανδημικές τάσεις θα αντιστραφούν. Οι άνθρωποι θα αναζητήσουν κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, θα κάνουν υπέρογκες δαπάνες, σεξουαλικές ακολασίες και θα αποστασιοποιηθούν από την θρησκεία», εξηγεί.
Συγκρίνοντας τον SARS-CoV-2 με άλλους ιούς και τις μολυσματικές νόσους που προκαλούν, ο Χρηστάκης εστιάζει στις ιδιαιτερότητες του ιού.
Όπως συμπεραίνει, το βασικότερο «πλεονέκτημά» του είναι η υψηλή μεταδοτικότητα ενώ η θνητότητά του αποδεικνύεται αρκετά χαμηλότερη από αυτήν που πιστεύαμε αρχικά αλλά και το γεγονός ότι μεταδίδεται και από ασυμπτωματικούς φορείς.
Το χρονοδιάγραμμα του Χρηστάκη για την οικονομική ανάκαμψη εξαρτάται από τη διάθεση εμβολίων του κορωνοϊού, δύο εκ των οποίων έχουν ήδη διανεμηθεί για τον πολιτών: του εμβολίου των Pfizer Inc και BioNTech, όπως και της Moderna.
Ο Χρηστάκης είπε ότι η ταχεία εισαγωγή εμβολίων δείχνει πώς οι άνθρωποι είναι πολύ πιο εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν την κρίση υγείας από ό,τι στο παρελθόν.
«Είμαστε η πρώτη γενιά ανθρώπων που αντιμετώπισαν ποτέ αυτήν την απειλή που τους επιτρέπει να ανταποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο με αποτελεσματικά φάρμακα». «Είναι θαυμαστό», υποστήριξε.
Αναγνώρισε επίσης ότι έχουν γίνει λάθη στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντέδρασαν στον ιό στο σύνολό τους, συμπεριλαμβανομένου του να πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης και να αγνοούν τα βασικά περιοριστικά μέτρα για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού, όπως μάσκες και κοινωνικές αποστάσεις.
«Ως κοινωνία είμαστε πολύ ανώριμη», είπε ο Χριστάκης. Θα μπορούσαμε να τα έχουμε πάει καλύτερα», πρόσθεσε.
Ωστόσο, είπε ότι πολλές από τις δυσκολίες που προκλήθηκαν από την πανδημία ήταν αναπόφευκτες, με βάση τις μελέτες του για παρόμοιες κρίσεις στην ιστορία.
«Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ενέργειες της κυβέρνησής μας έχουν επιβραδύνει τους ρυθμούς της οικονομίας -αυτό είναι ψευδές», είπε.
«Είναι ο ιός που επιβραδύνει την οικονομία», πρόσθεσε καλώντας τους πολίτες να συνεχίσουν να ακούνε ειδικούς για να νικήσουν τον ιό.
Σε ό,τι αφορά τη χρήση της μάσκας ο καθηγητής επισημαίνει ότι είναι μια αμφισβητούμενη από πολίτες και πολιτικούς πρακτική, αποδεικνύεται όμως ως η αποτελεσματικότερη μέθοδος μείωσης των ποσοστών μετάδοσης στην κοινότητα.
Το γεγονός όμως ότι η χρήση μάσκας πολιτικοποιήθηκε είναι ενδεικτικό της αποτυχημένης προσέγγισης αρκετών κυβερνήσεων και πολιτικών ανά τον κόσμο.
«Γενικά», όπως λέει, «οι επιδημίες εκμεταλλεύονται τις πιο σημαντικές και ανεπτυγμένες πτυχές της ανθρώπινης υπόστασής μας. Εξελιχθήκαμε να ζούμε σε ομάδες, να έχουμε φίλους, να αγγίζουμε και να αγκαλιάζουμε ο ένας τον άλλο, να θάβουμε και να θρηνούμε τους νεκρούς μας. Αν ζούσαμε σαν ερημίτες, δεν θα κινδυνεύαμε από μεταδοτική ασθένεια. Όμως τα μικρόβια, που μας σκοτώνουν κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας, συχνά εξαπλώνονται επειδή είμαστε αυτοί που είμαστε. Κι έτσι, επί αιώνες η αντίδρασή μας σε μια επιδημία ήταν να ανακαλύπτουμε ξανά το πόσο αναγκαίο είναι να εγκαταλείπουμε για λίγο αυτές τις ανθρώπινες πτυχές μας», προσθέτει.
