«Με τα Rafale αλλάζουμε πίστα», επισημαίνει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος για την απόφαση προμήθειας 18 γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών τύπου Rafale, μαζί με τα όπλα τους και τη σύμβαση υποστήριξης των δικινητήριων μαχητικών με ανταλλακτικά.

Το κόστος για την αγορά των 12 μεταχειρισμένων και των έξι καινούριων Rafale που θα ενταχθούν στην 332 Μοίρα της Πολεμικής Αεροπορίας στην Τανάγρα μαζί με τα όπλα, ανταλλακτικά και άλλα υλικά τους ανέρχεται σε 2,32 δισ. ευρώ, τίμημα που θα εισπράξουν οι Γάλλοι πωλητές χωρίς τις κρατήσεις. Η αποπληρωμή του προγράμματος θα ξεκινήσει από την αρχή του 2021. Η χρηματοδότηση που συμφωνήθηκε με τους Γάλλους κατασκευαστές προβλέπει την εκταμίευση του 30% του συνολικού τιμήματος ως προκαταβολή και την πληρωμή επιπλέον 30% επί της συνολικής αξίας τους μέσα σε έξι μήνες από την ενεργοποίηση του προγράμματος. Πρακτικά, το Ελληνικό Δημόσιο θα έχει καταβάλει στους Γάλλους 1,392 δισ. ευρώ μέχρι τον Ιούλιο του 2021, όταν και η Πολεμική Αεροπορία θα παραλαμβάνει το πρώτο από τα 18 Rafale. Ο προγραμματισμός είναι να έχουν παραληφθεί τα πρώτα έξι μεταχειρισμένα γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη έως το τέλος του 2021, με ρυθμό ένα τον μήνα. Στη συμφωνία προβλέπεται ότι το 2022 θα αρχίσει η παράδοση των έξι καινούριων Rafale (δύο διθέσια και τέσσερα μονοθέσια). Η παραλαβή τους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί 25 μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης, δηλαδή τον Ιανουάριο του 2023. Τα τελευταία έξι μεταχειρισμένα Rafale αναμένεται να παραδοθούν μέσα στο 2023 (από τον 26ο μέχρι τον 31ο μήνα μετά την ενεργοποίηση της συμφωνίας, με ρυθμό ένα αεροσκάφος το μήνα). Τα δύο από τα 12 μεταχειρισμένα Rafale θα είναι διθέσια και τα άλλα 10 θα είναι μονοθέσια, από τα αεροσκάφη που σήμερα είναι ενταγμένα στη γαλλική πολεμική αεροπορία.

Αν τηρηθούν τα συμφωνηθέντα, η Πολεμική Αεροπορία προσδοκά να διαθέτει έξι ετοιμοπόλεμα δικινητήρια μαχητικά αεροσκάφη στο τέλος του 2021, 12 στο τέλος του 2022 και 18 το καλοκαίρι του 2023.

Οι πρώτοι τέσσερις πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας θα μεταβούν στη Γαλλία για εκπαίδευση στις αρχές του 2021. Αφού ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους στα Rafale, σταδιακά οι πρώτοι Ελληνες χειριστές των δικινητήριων γαλλικών μαχητικών θα ξεκινούν να εκπαιδεύουν άλλους Ελληνες πιλότους.

Η υπογραφή των τριών συμβάσεων

Επειτα από περίπου τέσσερις μήνες διαπραγματεύσεων μεταξύ του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και των γαλλικών εταιρειών Dassault Aviation και MBDA France, οι τρεις εμπορικές συμφωνίες έχουν οριστικοποιηθεί και αναμένεται να υπογραφούν εντός των προσεχών ημερών. Η πρώτη σύμβαση αφορά την προμήθεια 18 αεροσκαφών Rafale με αντισυμβαλλόμενη την κατασκευάστρια εταιρεία Dassault. Η δεύτερη σύμβαση αφορά την εν συνεχεία υποστήριξη των μαχητικών αεροσκαφών με ανταλλακτικά και αντισυμβαλλόμενες της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) είναι οι εταιρείες Dassault Aviation, Thales DMS France και Safran Aircraft Engines. Η τρίτη σύμβαση θα συνομολογηθεί μεταξύ της ΓΔΑΕΕ από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και της MBDA France και θα αφορά τα όπλα που θα ενσωματωθούν στα μαχητικά αεροσκάφη Rafale. Για το συμβόλαιο αγοράς των πυραύλων αέρος-αέρος Meteor και επαναπιστοποίησης των πυραύλων Mica, Scalp και Exocet, που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται τόσο από τα Mirage 2000-5 της Πολεμικής Αεροπορίας όσο και από τα καινούρια Rafale, έχει προβλεφθεί η καταβολή 400 εκατ. ευρώ σε διάστημα έξι ετών από την υπογραφή της σύμβασης. Στο ερώτημα πόσους πυραύλους αέρος-αέρος Meteor θα προμηθευτεί η Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη απάντηση, αφού οι όροι των τριών εμπορικών συμβάσεων με τους Γάλλους συμφωνήθηκε να μην αναρτηθούν στο Διαδίκτυο. Οι πύραυλοι αέρος-αέρος Meteor, τεχνολογίας Ramjet, έχουν ακτίνα δράσης 110 χιλιόμετρα, μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερη από τους άλλους πυραύλους αέρος-αέρος και σε περίπτωση dogfight έχουν τη δυνατότητα να πλήξουν περισσότερα του ενός εχθρικά μαχητικά αεροσκάφη. Η πολλαπλάσια εμβέλεια των πυραύλων Meteor και η ακτίνα της λεγόμενης «no escape zone» στα 60 χιλιόμετρα ουσιαστικά δεν δίνουν δυνατότητα διαφυγής στους αντίπαλους πιλότους. Σχολιάζοντας τις πληροφορίες ότι η Ελλάδα θα αποκτήσει 40 πυραύλους Meteor, αρμόδιος αξιωματούχος απάντησε στο «ΘΕΜΑ»: «Θα αγοράσουμε όσους ζήτησε η Πολεμική Αεροπορία», επισημαίνοντας ειδικά ότι για πρώτη φορά η συμφωνία δεν αφορά μόνο τα μαχητικά αεροσκάφη, αλλά περιλαμβάνει τόσο τη σύμβαση αγοράς των όπλων όσο και τη σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης με ανταλλακτικά και υλικά (Follow on Support), ώστε να μη διαπιστωθούν στο μέλλον τα τρομακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Πολεμική Αεροπορία τους τελευταίους μήνες με τη διαθεσιμότητα των γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών λόγω έλλειψης ανταλλακτικών.

«Παραλάβαμε χάος», λένε σε συνομιλητές τους κυβερνητικά στελέχη επιφορτισμένα με την αντιμετώπιση των προβλημάτων στον τομέα της άμυνας εξηγώντας ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε κάνει κάποιου είδους προετοιμασία για προμήθειες οπλικών συστημάτων ή έστω εφοδιασμό με ανταλλακτικά, σε μια χρονική περίοδο έξαρσης της τουρκικής προκλητικότητας. Οι πύραυλοι Mica, Scalp και Exocet υπάρχουν σήμερα στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας και αναμένεται να επαναπιστοποιηθούν για κοινή χρήση τόσο από τα Mirage 2000-5 όσο και από τα νέα Rafale. Οι πύραυλοι Scalp, τύπου Cruise, είναι ένα στρατηγικού χαρακτήρα όπλο με επίσημη εμβέλεια 350 χιλιόμετρα. Επειτα από μια υπερδεκαετή περίοδο αφοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, η αδράνεια ξεπεράστηκε και οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εθνικής Αμυνας κινήθηκαν ταχύτατα για την ολοκλήρωση των τριών συμβάσεων για την αγορά των Rafale. Στις 19 Αυγούστου το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας απέστειλε στην εταιρεία Dassault αίτημα για παροχή τιμών και διαθεσιμότητας. Την 1η Σεπτεμβρίου οι γαλλικές Dassault και MBDA γνωστοποίησαν την εμπορική προσφορά τους για τα αεροσκάφη και τα όπλα τους.

Στις 14 Σεπτεμβρίου εκπρόσωποι της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών είπαν στους Γάλλους της Dassault ότι το πρώτο Rafale πρέπει να έχει παραδοθεί, το αργότερο, στις αρχές Ιουλίου του 2021. Μία εβδομάδα αργότερα ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις με την Dassault για τη σύνταξη αμοιβαία αποδεκτού σχεδίου σύμβασης. Στις 29 Οκτωβρίου το Ανώτατο Αεροπορικό Συμβούλιο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της έγκρισης της «αναγκαιότητας-σκοπιμότητας ενεργοποίησης του υποπρογράμματος προμήθειας αεροσκαφών Rafale και συναφούς εξοπλισμού». Στις 30 Οκτωβρίου το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων γνωμάτευσε για την αναγκαιότητα ενεργοποίησης του προγράμματος των Rafale. Στις 18 Νοεμβρίου η Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών συγκρότησε την επιτροπή διαπραγματεύσεων. Μόλις 20 ημέρες αργότερα, στις 8 Δεκεμβρίου, ο πρόεδρος της επιτροπής υπέβαλε το πρακτικό υπ’ αριθμόν 4, στο οποίο περιλαμβάνονται τα κοινά συμφωνηθέντα σχέδια σύμβασης για την προμήθεια των 18 Rafale, των όπλων τους και την εν συνεχεία υποστήριξη των μαχητικών αεροσκαφών. Αφού οι τρεις συμβάσεις επισημοποιηθούν με τις υπογραφές του γενικού διευθυντή Αμυντικών Εξοπλισμών και των εκπροσώπων των γαλλικών εταιρειών, θα κατατεθούν στη Βουλή προς έγκριση και έτσι οι εμπορικές συμφωνίες θα αποκτήσουν την ισχύ νόμου.

Αεροπορική υπεροχή

Με την απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών Rafale η δύναμη πυρός της Πολεμικής Αεροπορίας αναμένεται να πολλαπλασιαστεί. Τα προηγμένα συστήματα των Rafale συνδυαστικά προσφέρουν αεροπορική υπεροχή. Το πακέτο αισθητήρων ραντάρ AESA και το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου Spectra, που θεωρείται το κορυφαίο διαθέσιμο σύστημα στον κόσμο, βοηθούν τους χειριστές των Rafale να εντοπίζουν και να στοχοποιούν εχθρικά αεροσκάφη από μεγαλύτερη απόσταση. Το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου παρέχει δυνατότητα ενεργού Stealth που επιτρέπει στον πιλότο του γαλλικού μαχητικού να κάνει jamming στο αντίπαλο αεροσκάφος χωρίς το ραντάρ του εχθρικού μαχητικού να καταλαβαίνει ότι στην περιοχή υπάρχει άλλο τζετ. Ως δικινητήριο αεροσκάφος, απέναντι σε μονοκινητήρια μαχητικά όπως τα F-16, το Rafale έχει πλεονέκτημα. Μπορεί να εκτελεί με μεγαλύτερη άνεση αποστολές συνοδείας ενώ παράλληλα έχει τον χρόνο να εμπλέκεται σε αερομαχίες προσφέροντας σε άλλα φίλια μονοκινητήρια αεροσκάφη τον χρόνο για να εκτελέσουν την αποστολή τους.

Οπως και τα τελευταίων τύπων F-16, το Rafale έχει το λεγόμενο Link-16, με το οποίο μπορεί να ανταλλάσει εικόνα σε πραγματικό χρόνο με αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης, πολεμικά πλοία, πυροβολαρχίες αντιαεροπορικών Patriot, ακόμη κι αν χρειάζεται να πετάξει με κλειστό το ραντάρ του. Κάτι εξίσου σημαντικό είναι ότι τα Rafale θα μειώσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των τουρκικών ιπτάμενων ραντάρ και τάνκερ. Και αυτό διότι, λόγω της εμβέλειας των όπλων των γαλλικών μαχητικών, τα τουρκικά αεροσκάφη θα είναι υποχρεωμένα να κινούνται πολύ πιο μακριά απ’ ό,τι έχουν συνηθίσει, έστω να μην μπαίνουν στις παραμέτρους βολής των Rafale.

Τα σενάρια για τα αμερικανικά F-35

Το σενάριο απόκτησης μιας μοίρας αμερικανικών μαχητικών τύπου F-35 είναι ακόμη πιθανό. Στην κυβέρνηση αναζητούν τρόπους ώστε να καταστεί δυνατή η εξεύρεση των κονδυλίων που θα επιτρέψουν στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας να προβεί σε παραγγελία 18-24 αμερικανικών μαχητικών τύπου Stealth, ακόμη και εντός των επομένων μηνών. «Οι απέναντι δεν καταλαβαίνουν τίποτα πλην της αποτροπής», σημειώνει συνεργάτης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη επιχειρηματολογώντας υπέρ της απόφασης να αυξηθεί ο αμυντικός προϋπολογισμός για το 2021 στα 5,5 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 57% σε σχέση με το 2019. «Για την άμυνα της πατρίδας εμείς προωθούμε 105 προγράμματα, αξίας 11,5 δισ. ευρώ», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης στη συζήτηση για την έγκριση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021. Στελέχη του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και ανώτατοι αξιωματικοί των Γενικών Επιτελείων μιλούν ανοιχτά για την επιλογή της προηγούμενης κυβέρνησης να μην προετοιμάσει κανένα εξοπλιστικό πρόγραμμα από τα απολύτως απαραίτητα για τη διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων με την Τουρκία, την ώρα που είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη της ακόμη και η διατήρηση υψηλού βαθμού διαθεσιμότητας σε κρίσιμα οπλικά συστήματα μέσω της αλυσίδας προμήθειας ανταλλακτικών και άλλων υλικών.

Τι θα γινει με τις φρεγάτες

«Η χώρα μας, όπως έχω δεσμευτεί, θα αποκτήσει νέες φρεγάτες, ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα, drones, θα προχωρήσει η αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16», τόνισε ο πρωθυπουργός την περασμένη Τρίτη στη Βουλή.

Για την προμήθεια τεσσάρων νέων φρεγατών η κατάσταση φαίνεται ότι περιπλέκεται. Η αμερικανική πλευρά δεν έχει πλέον το προβάδισμα, όπως φαινόταν πριν από έναν μήνα, στην κούρσα μπαίνουν και οι Ολλανδοί, οι οποίοι κατέθεσαν ανταγωνιστική πρόταση, ως υποψήφιοι εμφανίζονται επίσης οι Γερμανοί, οι Βρετανοί και οι Ισπανοί, ενώ οι Γάλλοι προετοιμάζουν νέα πρόταση επιδιώκοντας να επανέλθουν στη διεκδίκηση του προγράμματος που αναμένεται να υπερβεί τα 4 δισ. ευρώ. Στην κυβέρνηση υπάρχει η προσδοκία να μειωθούν οι τιμές ως αποτέλεσμα του ανταγωνισμού. Σημαντική παράμετρος είναι η λεγόμενη ενδιάμεση λύση που θα προταθεί στο Πολεμικό Ναυτικό σχετικά με την πώληση δύο πλοίων που θα καλύψουν τις ανάγκες φρούρησης των θαλάσσιων συνόρων μέχρι να ναυπηγηθεί η πρώτη από τις τέσσερις νέες φρεγάτες. Η τελική επιλογή δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι του 2021 και το θέμα εκ των πραγμάτων διασυνδέεται με την πώληση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αφού υπάρχει η προσδοκία της κατασκευής των νέων πολεμικών πλοίων. Στη διαδικασία κατατέθηκαν δύο προσφορές που κρίνονται ασύμφορες για το Δημόσιο -η μία πλευρά προσέφερε μόλις 1 εκατ. ευρώ και ο άλλος υποψήφιος 15 εκατ.-, οπότε ο διαγωνισμός αναμένεται να κηρυχθεί άγονος και να επαναπροκηρυχθεί. Πολύ ταχύτερα από την απόφαση προμήθειας νέων φρεγατών αναμένεται να προχωρήσει το θέμα του εκσυγχρονισμού των τεσσάρων γερμανικών φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ («Υδρα», «Σπέτσαι», «Ψαρά», «Σαλαμίς»). Το πακέτο του εκσυγχρονισμού αναμένεται να στοιχίσει περί τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε εργασίες αναβάθμισης ύψους μόλις 40 εκατ. για κάθε πλοίο (συνολικά 160 εκατ. ευρώ).

7 ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα

Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να αναδεικνύει το θέμα της γερμανικής διγλωσσίας απέναντι στην Τουρκία, με το Βερολίνο από τη μια να αντιλαμβάνεται την αναθεωρητική πολιτική της Αγκυρας και από την άλλη να συνεχίζει τη μεταφορά τεχνογνωσίας στην τουρκική πλευρά που χτίζει έξι υποβρύχια τύπου 214 (όμοια με τα ελληνικά τύπου «Παπανικολής»). Για να αντιμετωπίσει την απειλή από τα γερμανικά υποβρύχια των Τούρκων, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας αναμένει την παράδοση των αμερικανικών ελικοπτέρων ανθυποβρυχιακού πολέμου MH-60R «Romeo». Τρία από τα επτά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα της Sikorsky αναμένεται να παραδοθούν στο Πολεμικό Ναυτικό μέσα στο 2021. Η αγορά των επτά ελικοπτέρων «Romeo» μαζί με ένα πακέτο 30 τορπιλών ΜΚ 54, 10 ραντάρ, 18 κινητήρων, 4 εκπαιδευτικών πυραύλων Hellfire, 100 ρουκετών APKWS, 1.000 ηχοσημαντήρων, με ανταλλακτικά και την εκπαίδευση των πληρωμάτων, αναμένεται να κοστίσει περί τα 500εκατ. ευρώ.