Μαρία Βασιλείου
Εχουμε ήδη μάθει πολλά για τη σωστή αντιμετώπιση του κοροναϊού, ενώ το πρώτο εύστοχο εμβόλιο μπορεί να κατασκευαστεί ακόμη και εντός του 2020, δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο έλληνας καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ κ. Στέφανος Καλές. Παράλληλα, ο καθηγητής και διευθυντής επίσης στο τμήμα Ιατρικής της Εργασίας στη φημισμένη Σχολή Δημόσιας Υγείας Chan του Χάρβαρντ χαρακτηρίζει «επαναστατική» τη θεραπεία με «κοκτέιλ» μονοκλωνικών αντισωμάτων, που χορηγήθηκε στον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ενώ θεωρεί ότι θα πρέπει να αποφευχθεί το σενάριο του lockdown και να τηρούμε πιστά όλα τα προληπτικά μέτρα υγιεινής.Σχετικά με την εύρεση αποτελεσματικής θεραπείας και κατάλληλου σχήματος πρόληψης, ήδη έχουμε μάθει πάρα πολλά σε σύντομο χρονικό διάστημα για τη σωστή αντιμετώπιση της COVID-19. Ως παράδειγμα, η αποφυγή της διασωλήνωσης με χρήση CPAP και η τοποθέτηση του ασθενούς σε συγκεκριμένη και κατάλληλη θέση, πρηνηδόν, μπρούμυτα, δηλαδή, ήταν από τα πρώτα βήματα προόδου. Δεύτερον, η χορήγηση ρεμδεσιβίρης, δεξαμεθαζόνης και πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς σε βαριά ασθενείς έχουν σώσει πολλές ζωές. Η ερχόμενη και επαναστατική θεραπεία με «κοκτέιλ» μονοκλωνικών αντισωμάτων, που θα μπορούν να χορηγηθούν για την αντιμετώπιση, όπως έλαβε ο πρόεδρος Τραμπ, αλλά και την πρόληψη της νόσου, βρίσκονται πολύ κοντά. Τα κλινικά αποτελέσματα της ομάδας του επίσης έλληνα δρος Τζορτζ Γιανκόπουλος, συνιδρυτή της Regeneron, είναι πολύ θετικά και ενθαρρυντικά και η εταιρεία έχει ζητήσει άδεια επείγουσας ανάγκης-κρίσης από τις Αρχές των ΗΠΑ. Συγχρόνως, άλλες δύο εταιρείες, οι Eli Lilly και Astra Zeneca, βρίσκονται πολύ κοντά στο να φέρουν παρόμοια φάρμακα αντισωμάτων στην αγορά». Ωστόσο, όπως δηλώνει, «η εύρεση εμβολίων θα τελειώσει την πανδημία»
Πόσο κοντά είμαστε τελικά σε ένα εμβόλιο;
«Πλέον πολλές ερευνητικές ομάδες έχουν παραγάγει υποψήφια εμβόλια με πολύ καλές εκτιμήσεις και αρκετά προχωρημένα και ελπιδοφόρα αποτελέσματα. Προβλέπω ότι το πρώτο εύστοχο εμβόλιο πιθανώς να κατασκευαστεί ακόμα και μέσα στο 2020. Είναι σημαντικό να έχουμε σε όλες τις χώρες καλές και οργανωμένες εκστρατείες διανομής-κατανομής εμβολίων και κατάλληλης εκπαίδευσης και κρίνεται εξίσου εξαιρετικά σημαντικό τα εμβόλια να είναι διαθέσιμα σε όλους, ασχέτως οικονομικής δυνατότητας, και να τύχουν θερμής και θετικής αποδοχής, να υποδεχθεί θετικά ο κόσμος τα εμβόλια».
Ερευνητικά προγράμματα
Ο κ. Καλές, ο οποίος έχει συμμετάσχει σε ευρύ φάσμα ερευνητικών δραστηριοτήτων με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση 185 δημοσιεύσεων, υπογραμμίζει ότι είναι ιδιαιτέρως σημαντικό «να προστατέψουμε τις ευπαθείς και ευαίσθητες ομάδες συνανθρώπων μας, π.χ. άτομα μεγάλης ηλικίας, άτομα με σοβαρά ιατρικά προβλήματα κ.λπ. και να αποφεύγουμε το σενάριο του lockdown. Τα παιδιά πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο και οι νέοι εργαζόμενοι στην εργασία τους, πάντα με μάσκες και τηρώντας όλα τα γνωστά μέτρα ασφαλείας. Μέχρι να έχουμε τα σωστά και κατάλληλα εμβόλια, θα είναι πολύ χρήσιμο, για την επιτυχημένη αντιμετώπιση της πανδημίας και το άνοιγμα της οικονομίας, να τηρούμε πιστά και χωρίς το πέπλο του φόβου όλα τα προληπτικά μέτρα υγιεινής, τόσο ο καθένας ξεχωριστά με αίσθημα ατομικής ευθύνης, όσο και όλοι μαζί σαν μέλη μιας ομάδας και ως υπεύθυνοι πολίτες μιας πολιτισμένης κοινωνίας».
Παράλληλα με τα καθήκοντά του στο Χάρβαρντ ο κ. Καλές είναι υπεύθυνος με την κλινική ομάδα του με εξειδίκευση στην Ιατρική της Εργασίας και με συναδέλφους λοιμωξιολόγους για την προστασία των 5.000 υπαλλήλων του νοσοκομειακού συστήματος υγείας Cambridge Health Alliance, καθώς και για την αντιμετώπιση της έκθεσης και μόλυνσης του κορωνοϊού στους ιδίους. «Από τον Μάρτιο έχουμε κάνει triage, ανίχνευση ή screening και εξέταση COVID-19 σε 40%-50% των υπαλλήλων με ταυτόχρονη διαχείριση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Παράλληλα μελετάμε ερευνητικά διάφορα θέματα που σχετίζονται με τον κοροναϊό σε ομάδες νοσηλευτών και άλλων επαγγελμάτων, αποκτώντας πολύτιμη γνώση και εμπειρία τόσο στην ανίχνευση όσο και επιδημιολογικά, στον βαθμό εξάπλωσης της πανδημίας».
Περίμενε ότι θα ζούσαμε μια τέτοια κατάσταση; «Σε αυτή την ένταση και τον βαθμό, όχι. Μετά τη θλιβερή εμπειρία της επίθεσης και καταστροφής των δίδυμων πύργων της Νέας Υόρκης, κάναμε προετοιμασίες για πιθανά σενάρια βιολογικής τρομοκρατίας και οργανώθηκαν συγκεκριμένες ειδικές επιτροπές ετοιμότητας για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων καταστροφών σε οποιαδήποτε εμφάνιση ή μορφή. Αλλά, επειδή είμαι εκ φύσεως ένας πολύ θετικός και αισιόδοξος άνθρωπος, δεν άφηνα τις σκέψεις μου να πάνε σε τόσο δυνατές αρνητικές καταστάσεις όπως είναι η ένταση αυτής της πανδημίας. Βεβαίως, ποτέ δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η εμφάνιση μιας νέας επιδημίας ή πανδημίας.
Ωστόσο, δεν περίμενα τόσο σοβαρές, σε έκταση και ένταση, συνέπειες» δηλώνει ο έλληνας καθηγητής, ο οποίος συμμετέχει επίσης στο πρόγραμμα Καρδιοαγγειακής Επιδημιολογίας και στον τομέα Ιατρικής Υπνου του Χάρβαρντ. «Οταν ο κοροναϊός έφτασε τελικά τον Μάρτιο στις ακτές της Αμερικής, δεν πιστεύαμε ότι θα διαρκούσε τόσους μήνες ή έτη, διότι οι κορυφαίοι επιστήμονες δρ Φάουτσι και δρ Μπιρξ δήλωναν ότι «θέλουμε μόνο δύο εβδομάδες να σταματήσουμε τη μετάδοση. Δυστυχώς, οι προβλέψεις τους αποδείχθηκαν ουτοπικές, αν όχι λανθασμένες, και ο κοροναϊός πράγματι είναι ένας πολύ δύσκολος εχθρός».
Πώς αξιολογεί την αντιμετώπιση της πανδημίας στις ΗΠΑ; «Οι περισσότερες θετικές και σοβαρές εξελίξεις στην ιατρική αντιμετώπιση της πανδημίας είτε προέρχονται απευθείας από την Αμερική είτε έχουν χρηματοδοτηθεί από την Αμερική, όπως από το πρόγραμμα Operation Warp Speed του κ. Τραμπ. Επιπλέον, παρά το γεγονός της απίστευτα αρνητικής επιδημικής καμπύλης στη Νέα Υόρκη και στη Νέα Αγγλία, το σύστημα υγείας έδειξε μεγάλη προετοιμασία και ευελιξία.
Δεν υποφέραμε και δεν επωμιστήκαμε την υπερφόρτιση του συστήματος στον βαθμό που είδαμε σε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία. Πλέον, παράγουμε, κατασκευάζουμε και προμηθεύουμε με φάρμακα, εμβόλια και αναπνευστήρες και τον υπόλοιπο κόσμο. Εκεί δεν βλέπω αδυναμία. Οσον αφορά τη θνησιμότητα, θεωρώ ότι πολλοί Ελληνες και Ευρωπαίοι ίσως να μην έχουν την ακριβή εικόνα για την πορεία της πανδημίας στις ΗΠΑ, διότι προβλήθηκε, κυρίως, η πραγματικά πολύ αρνητική εμπειρία που βίωσε η Νέα Υόρκη. Ωστόσο, οι εμπειρίες ήταν διαφορετικές σε έκταση και σε ένταση και υπήρχε ποικιλομορφία σε διάφορες περιοχές. Στις περισσότερες Πολιτείες, η θνησιμότητα κυμαινόταν από 1/4 έως 1/3 της θνησιμότητας της Νέας Υόρκης και της Νέας Αγγλίας. Συνολικά, η θνησιμότητα ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού στις ΗΠΑ είναι μεγάλη, παρόμοια όμως με αυτή σε Μεγάλη Βρετανία, Ισπανία, Ιταλία, Σουηδία».
