Θυμίζει σκηνή από την ταινία «Η ζωή είναι ωραία» (La vita e bella) – ειδικά αυτήν όπου ο ήρωας, λίγο πριν τον εκτελέσουν οι Ναζί, βρίσκει έναν εφευρετικό όσο και συγκινητικό τρόπο για να γλιτώσει το μικρό του γιο από τους Γερμανούς, μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Μόνο που η ζωή δεν αντιγράφει τον κινηματογράφο, αλλά το αντίστροφο. Έτσι συνέβη και με την Alice Grusová, την οποία, όταν ήταν μωρό, οι γονείς της, την άφησαν σε ένα παγκάκι ενός σιδηροδρομικού σταθμού, χωρίς να έχουν ιδέα για το τι θα γινόταν, προκειμένου να την γλιτώσουν από το Ολοκαύτωμα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN.
Διαβάστε επίσης: Πέθανε ο επιζών του Ολοκαυτώματος Μοσέ Αελιόν – Οι διηγήσεις του για το κολαστήριο του Άουσβιτς
Ήταν Ιούνιος του 1942 και αυτή ήταν η τελευταία απεγνωσμένη πράξη της Marta και του Alexandr Knapp για να σώσουν την κόρη τους, καθώς η προσπάθειά τους να διαφύγουν από την τότε Τσεχοσλοβακία κατέληξε σε καταστροφή.
Το ζευγάρι είχε φύγει από την Πράγα, αλλά όταν το τρένο τους έφτασε στο Πάρντουμπιτσε, στην ανατολική Βοημία, επιβιβάστηκαν σε αυτό ναζιστές στρατιώτες, οι οποίοι αναζητούσαν Εβραίους που διέφευγαν.
Η Grusová – το επίθετό της, μετά το γάμο – δεν ξαναείδε ποτέ τους γονείς της. Συνελήφθησαν και στάλθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Theresienstadt, απ’ όπου αργότερα απελάθηκαν στο Άουσβιτς και δολοφονήθηκαν. Ο αδελφός της, από τον προηγούμενο γάμο του πατέρα της, δολοφονήθηκε επίσης εκεί.
Η μητέρα της Alice
Θα μπορούσε να ήταν ίδια και η μοίρα της μικρής τους κόρης, αν δεν είχαν ρισκάρει σε μεγάλο βαθμό. Φέτος, η Grusová γιόρτασε τα 81α γενέθλιά της – καθώς και την 60ή επέτειο του γάμου της με τον σύζυγό της Miroslav. Ζουν στην Πράγα και έχουν τρεις γιους, έξι εγγόνια και τρία δισέγγονα.
Αυτό ένιωθε ότι ήταν το σύνολο της οικογένειάς της, ωστόσο, νωρίτερα φέτος η συνταξιούχος νοσοκόμα ταξίδεψε στο Ισραήλ, όπου επανασυνδέθηκε με την εβραϊκή κληρονομιά της και συνάντησε τον μοναδικό επιζώντα, πρώτο εξάδελφό της – καθώς και μια ευρύτερη οικογένεια, που δεν γνώριζε ότι υπήρχε.
«Σοκαρίστηκα περισσότερο όταν έμαθα, στα 80 μου χρόνια, ότι έχω μια τόσο μεγάλη οικογένεια», δήλωσε σε μια συγκινητική βιντεοκλήση με το CNN.
«Είμαι απλά λυπημένη που αυτό δεν ήρθε νωρίτερα», πρόσθεσε η Grusová, η οποία έχει δώσει μάχη με τον καρκίνο, την ηπατίτιδα και μια χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη.
Η επανένωση έγινε χάρη στις προσπάθειες μιας περίεργης γυναίκας, που βρισκόταν 5.000 μίλια μακριά, στη Νότια Αφρική, κατά τα αρχικά στάδια της πανδημίας. Την απίστευτη ιστορία μοιράστηκε τώρα ο διαδικτυακός ιστότοπος γενεαλογίας MyHeritage.
Με τόσα πολλά στοιχεία της ζωής της σε αναμονή, η Michalya Schonwald Moss ερεύνησε το οικογενειακό της ιστορικό στο MyHeritage. Ήξερε πάντα ότι η οικογένειά της είχε αποδεκατιστεί στο Ολοκαύτωμα, αλλά τίποτα δεν την προετοίμασε για την ανακάλυψη ότι 120 από τους συγγενείς της δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς.
Ωστόσο, μέσα από το βαθύ σκοτάδι, αναδύθηκε μια μικρή και απροσδόκητη αχτίδα ελπίδας. Με τη βοήθεια επαγγελματιών γενεαλόγων τόσο στην Τσεχική Δημοκρατία όσο και στο Ισραήλ, ανακάλυψε την απίστευτη ιστορία μιας επιζώντος: της Alice Grusová.
Οι γονείς και ο αδελφός της – Σκοτώθηκαν στο Άουσβιτς
Αφού βρέθηκε στο παγκάκι του σταθμού, το κοριτσάκι, μόλις ενός έτους, μεταφέρθηκε αρχικά σε ορφανοτροφείο.
Η Grusová, η οποία δεν θυμάται τους γονείς της, περιγράφει: «Υπήρχε μια ωραία γυναίκα που μας φρόντιζε. Θυμάμαι μόνο φευγαλέες στιγμές από εκείνη την εποχή. Και μετά θυμάμαι όταν αρρώστησα από τύφο και οι εργάτες εκεί έπρεπε να με προστατεύσουν από τους Γερμανούς».
«Θυμάμαι ότι μου έλεγαν να μη μιλάω, αλλιώς θα έρθουν οι κακοί Γερμανοί και θα μας σκοτώσουν», λέει χαρακτηριστικά.
Είναι απίστευτο ότι επέζησε και, μετά τον πόλεμο, επανενώθηκε με τη μικρότερη αδελφή τής μητέρας της, την Edith – ή Editka, όπως την αποκαλεί – η οποία επέζησε από το Άουσβιτς μεταφερόμενη σε στρατόπεδο εργασίας.
Με τη φωνή της να σπάει από τη συγκίνηση, η Grusová θυμήθηκε τη θεία της, η οποία, όπως πολλοί επιζώντες των ναζιστικών στρατοπέδων, είχε τον αριθμό ταυτότητάς της σε τατουάζ στο χέρι της: «Είχε το τατουάζ. Αλλά δεν το καταλάβαινα αυτό εκείνη την εποχή».
Η Alice με τη θεία της, που επέζησε από το Άουσβιτς
Αρχικά, έζησαν μαζί στην Τσεχοσλοβακία, αλλά το 1947 η θεία της μετανάστευσε στην τότε Παλαιστίνη. Για λόγους που παραμένουν ασαφείς, η Grusová έμεινε πίσω και δόθηκε για υιοθεσία.
«Ήμουν έξι ετών όταν η θεία μου έφυγε από την Τσεχοσλοβακία και ήρθα στους νέους μου γονείς», είπε. «Ως παιδί, ήμουν πολύ λυπημένη που έφυγε η θεία μου. Δεν καταλάβαινα γιατί δεν με πήρε μαζί της».
«Ήμασταν σε επαφή για λίγο καιρό. Παντρεύτηκε και απέκτησε ένα γιο, τον οποίο είδα τελευταία φορά σε φωτογραφία όταν ήταν δύο ετών». Αλλά η αλληλογραφία με την Edith σταμάτησε και το 1966 «χάσαμε η μία την άλλη», όπως είπε.
Η Grusová δεν έμαθε ποτέ τι συνέβη στη θεία της – μέχρι που ο γιος της Jan, που μιλάει αγγλικά, μετέφρασε ένα εκπληκτικό email που έλαβαν οι γονείς του από τον Schonwald Moss το 2021. Αυτός και η σύζυγός του είχαν περάσει χρόνια προσπαθώντας να εντοπίσουν την ξαδέλφη της μητέρας του, χωρίς επιτυχία.
Αλλά με τη βοήθεια επαγγελματιών ερευνητών, ο Schonwald Moss, όχι μόνο ανακάλυψε την απίστευτη ιστορία της Grusová, αλλά βρήκε και αυτόν τον ξάδελφο – τον γιο της Edith, τον Yossi Weiss, που σήμερα είναι 67 ετών και ζει στην ισραηλινή πόλη Χάιφα.
Μετά από 80 χρόνια, με τη χαμένη της οικογένεια
Ο Weiss και η Grusová «συναντήθηκαν» διαδικτυακά πέρυσι, μαζί με άλλα μέλη του νεοανακαλυφθέντος οικογενειακού δέντρου. Ο Weiss δεν γνώριζε τίποτα για την ξαδέλφη του και η δική του ζωή είχε στιγματιστεί από τραγωδία – έχοντας χάσει τόσο τη μητέρα του, όσο και τον γιο του από αυτοκτονία.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Grusová πέταξε στο Ισραήλ με τον σύζυγό της, τον γιο τους Jan και την σύζυγό του Petra, για να συναντήσει τον Weiss και τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του Schonwald Moss, ο οποίος είχε ταξιδέψει από τη Νότια Αφρική για την περίσταση.
Η Grusová δήλωσε στο CNN: «Ήθελαν να με συναντήσουν και να έρθουν να με επισκεφθούν, αλλά ο ξάδελφός μου έχει καρκίνο και δεν μπορεί να ταξιδέψει. Φοβόμουν το μακρύ ταξίδι στην ηλικία μου. Τώρα είμαι τόσο χαρούμενη που πήγα. Απλά λυπάμαι που αυτό δεν έγινε νωρίτερα. Αν δεν υπήρχε ο Covid, δεν θα είχα μάθει ποτέ ότι έχω μια τόσο μεγάλη οικογένεια».
Η Grusová – η οποία δεν μιλάει ούτε εβραϊκά ούτε αγγλικά – επικοινωνούσε με τους νεοαποκτηθέντες συγγενείς της μέσω διερμηνέα. Μαζί επισκέφθηκαν τον τάφο της αείμνηστης θείας της, το μουσείο Theresienstadt και το Παγκόσμιο Κέντρο Μνήμης του Ολοκαυτώματος στο Yad Vashem, όπου κατέγραψε την προσωπική της μαρτυρία και βιντεοσκοπήθηκε επίσης για ένα ισραηλινό ειδησεογραφικό κανάλι.
Επανένωση με τον ξάδελφό της στο Ισραήλ
Η οικογένεια βρίσκεται τώρα σε συνομιλίες με το USC Shoah Foundation του Steven Spielberg, το οποίο σχεδιάζει να καταγράψει τη βιντεοσκοπημένη μαρτυρία της Alice το νέο έτος.
«Η ανακάλυψη ότι ένα μέλος της οικογένειας είχε επιβιώσει, που δεν γνωρίζαμε ποτέ, και ότι ήταν ακόμα ζωντανό και ζούσε στην Πράγα, ήταν σαν να είχαμε βρει ένα ζωντανό φάντασμα. Και στη συνέχεια, το να ανακαλύψουμε την ιστορία της ήταν ιδιαίτερα σπαρακτικό», δήλωσε ο Schonwald Moss.
«Με το να την έχουμε εκ νέου στη ζωή μας, μας δίδαξε πώς είναι να ζεις. Κάθε μέρα είναι σαν μια νέα ζωή για την οικογένειά μας. Και χάρη στην Alice, τη λάμψη στα μάτια της και την αγάπη που εκπέμπει, γίναμε ξανά οικογένεια», προσέθεσε.
