Πες μου τι χρώμα έχουν τα μάτια σου να σου πω από τι κινδυνεύει η υγεία σου ή σε τι είσαι περισσότερο επιρρεπής.
Όχι, δεν πρόκειται για παροιμία, αλλά για ιατρικά δεδομένα που έχουν προκύψει από πολυετή παρατήρηση και μια σειρά ιατρικών μελετών που έχουν εκπονηθεί, καταλήγοντας στα σχετικά συμπεράσματα.
Έχετε μπλε, πράσινα ή γκρίζα μάτια; Ο κίνδυνος για έναν συγκεκριμένο καρκίνο του ματιού που ονομάζεται μελάνωμα ραγοειδούς, είναι μεγαλύτερος σε σχέση με αυτούς που έχουν καστανά μάτια. Παρόλα αυτά, οι πιθανότητές σας εξακολουθούν να είναι χαμηλές – προσβάλλει μόλις 5-11 ασθενείς ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
Παρότι χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, μια ευρωπαϊκή μελέτη του 2011 εκτιμά ότι ο συνδυασμός μπλε ματιών και ανοιχτόχρωμου δέρματος, αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη τύπου 1.
Έρευνες διαπιστώνουν πως οι άνθρωποι θεωρούν τα άτομα με καστανά μάτια πιο αξιόπιστα από αυτά με άλλο χρώμα ματιών. Οι ίδιες έρευνες ωστόσο, εκτιμούν πως πιθανότατα είναι τα χαρακτηριστικά του προσώπου των ατόμων με καστανά μάτια η αιτία που προκαλεί το αίσθημα εμπιστοσύνης, περισσότερο από το χρώμα των ματιών.
Μελέτες δείχνουν ότι σε ένα θορυβώδες περιβάλλον, τα άτομα με καστανά μάτια έχουν λιγότερη απώλεια ακοής από τα άτομα με μπλε μάτια. Ο λόγος αποδίδεται στη μελανίνη, τη χρωστική ουσία που δίνει το χρώμα στο δέρμα, τα μαλλιά και τα μάτια, και την οποία οι άνθρωποι με καστανά μάτια έχουν παραπάνω. Θεωρείται λοιπόν, ότι η μεγαλύτερη ποσότητα μελανίνης στα μάτια και στα αυτιά, παρέχει λίγο μεγαλύτερη προστασία όταν τα επίπεδα θορύβου ανεβαίνουν. 
Όχι μόνο έχετε περισσότερες πιθανότητες να πιείτε αλκοόλ εάν τα μάτια σας είναι μπλε, αλλά διατρέχετε επίσης υψηλότερο κίνδυνο να εθιστείτε σε αυτό, σύμφωνα με μια μελέτη του 2015. Είναι πιθανό να εμπλέκονται γενετικοί δεσμοί και άλλες μεταβλητές.
Αυτό συμβαίνει όταν ο ιστός που αναπτύσσεται κανονικά μέσα στη μήτρα μεγαλώνει έξω από αυτήν. Όταν εισβάλλει σε όργανα όπως η ουροδόχος κύστη και το έντερο, ονομάζεται βαθιά διηθητική ενδομητρίωση. Οι γυναίκες με μπλε μάτια πάσχουν συχνότερα από βαθιά διηθητική ενδομητρίωση, απ΄ότι οι λοιπές γυναίκες με άλλο χρώμα ματιών. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα γονίδια που ελέγχουν το χρώμα των ματιών μπορεί να συνδέονται με αυτά που προκαλούν αυτή τη σοβαρή μορφή ενδομητρίωσης.
Το χρώμα των ματιών μπορεί να παίξει ρόλο στο είδος της συμπεριφορικής θεραπείας που λειτουργεί καλύτερα για σας. Τα σκούρα μάτια μπορεί να ανταποκρίνονται καλύτερα σε μια σταθερή θεραπεία σε αντίθεση με τα ανοιχτόχρωμα μάτια που είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν σε ένα πρόγραμμα που αλλάζει όπως αλλάζουν κι αυτά, με τον ρυθμό τους.
Ένα στα 5 άτομα έχει φυσικά διαφορετικού μεγέθους κόρες — η μία μικρότερη από την άλλη. Αλλά μερικές φορές, οι αταίριαστες κόρες των ματιών μπορεί να είναι σημάδι προβλήματος υγείας στο νευρικό σύστημα, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή μια μόλυνση. 
Εάν έχετε μπλε μάτια, είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσετε λεύκη, την πάθηση που επιτρέπει να χάνεται το χρώμα του δέρματος σε κηλίδες. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μπορούσε να οφείλεται στο ότι ορισμένα από τα γονίδια που κάνουν τα μάτια μπλε, μειώνουν και τον κίνδυνο εμφάνισης λεύκης.
Η κατάσταση όπου η όραση θολώνει είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί νωρίτερα εάν έχετε σκούρα καστανά μάτια, λέει μια αυστραλιανή μελέτη. Πάντως καστανά ή ανοικτόχρωμα μάτια, όλα παθαίνουν καταρράκτη τελικά, ανεξάρτητα από το χρώμα τους.
Οι μελέτες συνεχίζονται, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι το μέγεθος της κόρης σε ηρεμία θα μπορούσε να είναι σημάδι ευφυΐας. Οι μεγαλύτερες κόρες των ματιών τείνουν να συνδέονται με έναν εγκέφαλο που λειτουργεί καλά. 
Έχετε μπλε μπάλωμα στα κυρίως καστανά μάτια σας; Θα μπορούσε να είναι σύμπτωμα του συνδρόμου Waardenburg. Αυτή η γενετική διαταραχή μπορεί να κάνει να ασπρίσει τα μαλλιά, να προκαλέσει ανοικτά στίγματα στο δέρμα και να αλλάξει το χρώμα των ματιών (ένα γαλανό και το άλλο καστανό) ή να προκαλέσει ένα λευκό κύκλο στην ίριδα που ονομάζεται τόξο του κερατοειδούς. Μπορεί επίσης να προκαλέσει κώφωση και μοναδικά χαρακτηριστικά του προσώπου, όπως πλατιά μάτια και φαρδιά γέφυρα μύτης.
Σε αθλήματα όπου οι κινήσεις που γίνονται ως αντίδραση – πυγμαχία, χτυπήματα μπάλας, ποδοσφαιρική άμυνα – όσοι έχουν καστανά μάτια έχουν καλύτερες επιδόσεις. Αλλά αν χρειάζεται έλεγχος της δράσης από την αρχή μέχρι το τέλος, όπως το μπόουλινγκ, το γκολφ ή το μπέιζμπολ, οι γαλανομάτες έχουν πλεονέκτημα.
Η μελέτη των γυναικών κατά τη διάρκεια του τοκετού δείχνει την ανοχή του πόνου ανάλογα με το χρώμα των ματιών. Οι γυναίκες με σκουρόχρωμα μάτια έτειναν να παρουσιάζουν μεγαλύτερη δυσχέρεια κατά τη διάρκεια του τοκετού. Ξυπνούσαν από τον πόνο πιο συχνά, ένιωθαν περισσότερο πόνο κατά την ανάπαυση ή όταν κινούνταν, ενώ ήταν πιο πιθανό να έχουν κατάθλιψη λόγω του πόνου τους.
Μια αυστραλιανή μελέτη λέει ότι τα άτομα με ανοιχτόχρωμα μάτια έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν εκφύλιση της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι λιγότερο υπεριώδες φως απορροφάται από την ίριδα, έτσι περισσότερο μπορεί να περάσει στον αμφιβληστροειδή και να προκαλέσει βλάβη. Αυτή η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει απώλεια όρασης.
