Τις πύλες της ανοίγει σήμερα η πλατφόρμα keyd.gov.gr για να υποδεχθεί τις αιτήσεις Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών με τις έως και 420 δόσεις και από 100 ευρώ το μήνα για υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Είναι η νέα ρύθμιση που δίνει λύση για όσους έχουν χρέη από 10.000 ευρώ και άνω, αλλά δυσκολεύονται πραγματικά να τα φέρουν βόλτα.
Ρυθμίσεις οφειλών τα τελευταία 25 χρόνια υπήρξαν πολλές (νόμος Αλογοσκούφη, νόμος Κατσέλη, Νόμος Δένδια, Νόμος Σταθάκη κλπ).
Μόνον η νέα ρύθμιση Σταϊκούρα όμως:
· δίνει «τράτο» μέχρι 35 χρόνια (420 δόσεις) για χρέη σε τράπεζες ή 20 χρόνια (240 δόσεις) για χρέη στο δημόσιο
· «κουρεύει» αρχική/βασική οφειλή (κεφάλαιο) για τα χρέη στο Δημόσιο και έως 70% (και έως 90% σε προσαυξήσεις και τέλη)
· σβήνει έως 80% χρέη στις τράπεζες (και έως 100% σε προσαυξήσεις και τέλη)
Η διαδικασία λέγεται «εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών» και είναι πλήρως ηλεκτρονική. Ο αλγόριθμος της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους ενσωματώνει κανόνες που “κουρεύουν” χρέη έως 75% ή 80% (και προσαυξήσεις έως 85% ή 100%) προς Δημόσιο και Τράπεζες αντίστοιχα.
Η αίτηση συνεπάγεται ότι ο οφειλέτης αποκαλύπτει όλα τα χρέη του και όλα τα περιουσιακά του στοιχεία. Αν τα περισσότερα χρέη (άνω του 50%) είναι προς το Δημόσιο, δηλαδή σε Εφορία και ασφαλιστικά Ταμεία, τότε αυτομάτως ισχύει η ρύθμιση που θα βγάλει ο αλγόριθμος.
Αν τα περισσότερα από τα χρέη είναι προς τράπεζες, έχουν δικαίωμα να τη δεχθούν ή να την αντικρούσουν και να καταθέσουν αντιπρόταση, αν για παράδειγμα επικαλεστούν ότι ο οφειλέτης έχει και άλλα περιουσιακά στοιχεία ή εισοδήματα ή εγγυητές, από όσα έχει δηλώσει στην πλατφόρμα της ρύθμισης. Ακόμα στην περίπτωση αυτή όμως που ο αριθμός των δόσεων ή το «κούρεμα» μπορεί να περιορίζονται, και πάλι ο αλγόριθμος θα επιτρέπει να δίνονται μέχρι και 420 δόσεις.
Η «σούπερ ρύθμιση», όπως αποκάλυψε το ΘΕΜΑ της Κυριακής, θα έχει τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:
■ Εντάσονται και όλα τα νέα χρέη μέχρι τη στιγμή της αίτησης, όχι μόνο τα παλιά ως το 2019-2020.
■ Μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής προς Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης: 240 δόσεις (20 χρόνια).
■ Εξασφαλισμένα δάνεια φυσικών προσώπων: μέγιστο όριο 420 δόσεις (35 χρόνια).
■ Μη εξασφαλισμένα δάνεια φυσικών προσώπων: έως 240 δόσεις (20 χρόνια).
■ Μη εξασφαλισμένα δάνεια νομικών προσώπων: 180 δόσεις (15 χρόνια)
Αυτόματα ένας αλγόριθμος θα υπολογίζει τη δόση για κάθε οφειλέτη με βάση (α) τι έχει και (β) πόσα βγάζει.
Πρακτικά, θα χρησιμοποιούνται δύο τύπων αλγόριθμοι (Α και Β). Ο πρώτος θα εφαρμόζεται αυτόματα και ο δεύτερος αν η πλειοψηφία των πιστωτών συμφωνήσει άλλη ρύθμιση. Εφορία και Ταμεία ακολουθούν απαρέγκλιτα ό,τι καθορίσουν ο αλγόριθμος ή η πλειοψηφία των πιστωτών.
Οι βασικοί κανόνες είναι οι εξής:
1. Η αξία της περιουσίας αυξάνει τη μηνιαία δόση και μειώνει το κούρεμα οφειλών. Ο οφειλέτης καλείται να πληρώσει τουλάχιστον όσα αξίζει η κινητή ή η ακίνητη περιουσία του (καταθέσεις, σπίτια κ.λπ.). Για τα ακίνητα αφαιρείται 3% ως έξοδα ρευστοποίησης, που θα τα έχανε ο πιστωτής αν κινούσε πλειστηριασμό. Αυτό ευνοεί μόνον τους φτωχούς και υπερχρεωμένους, όχι τους «έχοντες και κατέχοντες» μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία οφειλέτες.
2. Η δόση και η οφειλή προσαυξάνονται με το ποσό που περισσεύει από τα εισοδήματα του οφειλέτη εάν αφαιρεθούν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης ή λειτουργίας.
Τα δύο παραπάνω κριτήρια εξέταζαν και τα δικαστήρια με τον ν. Κατσέλη, στη λογική ότι δεν πρέπει να επιδεινωθεί η θέση του πιστωτή εν συγκρίσει με όσα θα έβρισκε και θα έπαιρνε αν προχωρούσε σε μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
3. Στα ποσά αυτά προστίθενται τόκοι: για χρέη στο Δημόσιο 4,5% με τα σημερινά δεδομένα (euribor + 5%) ή 2,75% (euribor + 3,25%) για εξασφαλισμένα με υποθήκες δάνεια και 4% (euribor + 4,5%) για μη εξασφαλισμένες οφειλές. Αν ο οφειλέτης θέλει να γλιτώσει τόκους, μπορεί να ζητήσει υψηλότερη δόση για να εξοφλήσει νωρίτερα.
4. «Κούρεμα» στα χρέη προς το Δημόσιο με βάση περιουσία και εισοδήματα (όπως διαμορφώθηκαν στα στάδια 1-3) προβλέπεται:
■ Εως 95% από πρόστιμα Δημοσίου – Εφορίας.
■ Εως 85% για προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής σε Δημόσιο – Ταμεία (ΚΕΑΟ/ΕΦΚΑ κ.λπ.).
■ Κατόπιν αντιπρότασης της πλειοψηφίας των πιστωτών (Αλγόριθμος Β), προσφέρεται κούρεμα βασικής / αρχικής οφειλής έως 75%. Διαγραφή ΦΠΑ και ΦΜΥ όμως απαγορεύεται. Τα ποσά εξοφλούνται σε έως 240 έντοκες δόσεις.
5. «Βαθύ κούρεμα» στα χρέη προς τράπεζες / χρηματοδοτικούς φορείς, που μπορεί να φτάνει έως και 80% των απαιτήσεών τους. Στους τόκους υπερημερίας μπορεί να φτάσει στο 100%! Αυτά θα πληρωθούν σε έως 420 δόσεις. Η πλατφόρμα μπορεί να βγάλει αρχικά και περισσότερες που,όμως, αν οι τράπεζες αποτελούν πλειοψηφία των πιστωτών και κάνουν αντιπρόταση, θα μπορούν να περιορίζονται σε έως 420 δόσεις το πολύ.
6. Στη ρύθμιση εντάσσονται όσοι χρωστούν σε τουλάχιστον δύο ή περισσότερους φορείς/πιστωτές. Η ελάχιστη μηνιαία δόση ορίζεται σε 50 ευρώ ανά δάνειο ή πιστωτή, δηλαδή από 100 ευρώ τουλάχιστον για χρέη προς δύο διαφορετικούς φορείς ή πιστωτές.
7. Για χρέη σε Εφορία και Ταμεία εντάσσονται και αν δεν χρωστούν σε άλλους, ακόμα και για νέες οφειλές τη στιγμή της αίτησης (π.χ. εκκαθαριστικά φόρου εισοδήματος μόλις εκδοθούν τον Ιούλιο).
Προσοχή:
Για φυσικά πρόσωπα οι δόσεις περιορίζονται μέχρι το όριο ηλικίας των 85 ετών του οφειλέτη, εκτός αν μπει εγγυητής μικρότερης ηλικίας.
■ Η ελάχιστη δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 50 ευρώ τον μήνα, ανά φορέα, δάνειο ή πιστωτή.
■ Ο οφειλέτης πρέπει να έχει χρέος από 10.000 ευρώ και άνω αθροιστικά.
■ Ο οφειλέτης πρέπει να έχει χρέη σε δύο τουλάχιστον πιστωτές: Εφορία και Ταμεία ή τράπεζες και Δημόσιο κ.λπ.
■ Εντάσσονται και όσοι έχουν χρέη μόνο στην Εφορία ή μόνο στα Ταμεία.
Το νέο σύστημα:
■ Διασώζει 1,5 εκατομμύριο οφειλέτες που χρωστούν πολλά (10.000 ευρώ και άνω) σε Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, αλλά δυσκολεύονται να τα βρουν και να τα δώσουν μαζεμένα.
■ Διευκολύνει τους πιστωτές (Δημόσιο, τράπεζες και ιδιώτες) να μην «πνιγούν» από μπαταχτσήδες που κρύβονταν πίσω από χαριστικές ρυθμίσεις για τους πολλούς. Ετσι, θα μπορούν να δώσουν ξανά ρευστότητα, ευκολίες και πίστωση σε όσους τη χρειάζονται.
Ωστόσο:
■ Θεωρητικά το μέτρο αφήνει… εκτός νυμφώνος πολλούς που χρωστούν σε έναν μόνο φορέα ή λιγότερα από 10.000 ευρώ ο καθένας.
■ Αποκλείονται 2,5-3 εκατομμύρια μικροφειλέτες με χρέη κάτω από 10.000 ευρώ. Αλλά 1 εκατομμύριο εξ αυτών χρωστά κάτω από 50 ευρώ μόλις, οπότε οι 240-420 δόσεις θα τους ήταν άχρηστες.
■ Επιπλέον 1,1 εκατομμύρια οφειλέτες χρωστούν από 50 ως 1.500 ευρώ, αλλά -με ελάχιστη δόση επίσης στα 50 ευρώ- οι υφιστάμενες 24 ή 48 δόσεις είναι μάλλον αρκετές (24 μήνες x 50=1.200 ευρώ).
Στην πράξη συνεπώς αποκλείονται περί τους 300.000-500.000 οφειλέτες που θα είχαν μεν ανάγκη τη ρύθμιση, αλλά χρωστούν λιγότερα από 10.000 ευρώ. Λογιστές εκτιμούν ότι σύντομα κι αυτοί ακόμα (ίσως μετά από 2-3 μήνες) μπορεί να καταστούν δικαιούχοι στη ρύθμιση, αν τυχόν μείνουν πίσω σε πληρωμές οφειλών και δανείων. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός είναι μόνιμος και το «παράθυρο» ένταξης παραμένει ανοικτό στο μέλλον.
