Αδαλής Γιώργος
Στις 19 Αυγούστου ο Ερντογάν προχώρησε σε μια δήλωση-γρίφο! Στις 21 Αυγούστου, σε κλίμα πανηγυρικό, προέβη σε διάγγελμα για να πει ότι το γεωτρύπανο Fatih ανακάλυψε στην Μαύρη Θάλασσα, στα όρια της ΑΟΖ με την Βουλγαρία, ένα τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου. Αποκάλυψε ότι βρέθηκε στο οικόπεδο Tuna-1, σε βάθος 4.525 μέτρων και περιέχει 320 bcm (δισ. κυβ. μέτρα) φυσικού αερίου.
Μάλιστα είπε πως υπάρχουν και άλλα στην περιοχή. Ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι η ανακάλυψη θα αποτελέσει game changer στην διεθνή σκακιέρα προς όφελος της Τουρκίας. Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος του κοιτάσματος που υποτίθεται ότι ανακάλυψε η Τουρκία, πρέπει να το συγκρίνουμε με πραγματικά κοιτάσματα της περιοχής.
Είναι πέντε φορές μεγαλύτερο από αυτό που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα στην Μαύρη Θάλασσα και είναι το πεδίο Neptun ανοιχτά της Ρουμανίας, το οποίο εκτιμάται ότι διαθέτει 42-84 bcm φυσικού αερίου. Διαχειριστής του ρουμάνικου πεδίου είναι η ExxonMobil, η οποία κατέχει το 50% και το υπόλοιπο ποσοστό το έχει η Ρουμανία.
Η ExxonMobil, όμως, ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει την περιοχή, λόγω του προγράμματος εξυγίανσης των στοιχείων του ενεργητικού της, στο οποίο περιήλθε μετά από απόφαση των τραπεζών που την έχουν δανείσει, πριν τον κορονοϊό. Ήταν πρόδηλο ότι οι προσπάθειες της ExxonMobil και των Ρουμάνων δεν μπορούσαν τα τελευταία πέντε χρόνια, να φέρουν την καμπύλη παραγωγής σε τέτοια επίπεδα, ώστε το κοίτασμα να γίνει κερδοφόρο.
Βλέποντας ότι η ExxonMobil εγκαταλείπει την Μαύρη Θάλασσα, αλλά παραμένει στην Μεσόγειο, είπε ένα τεράστιο ψέμα για τον όγκο του κοιτάσματος στην τουρκική ΑΟΖ, με σκοπό να πείσει την ExxonMobil να μείνει στην περιοχή, ή τουλάχιστον να καθυστερήσει την αποχώρησή της.
Διότι στο Tuna-1 υπάρχει φυσικό αέριο, αλλά –σύμφωνα με εμπειρογνώμονες– αποτελεί ένα κλάσμα της ποσότητας που είπε ο Ερντογάν! Η Τουρκία μέχρι σήμερα, έχει ένα υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου, στο Ακτσάκοτσα, το οποίο παράγει ετησίως 0,3 bcm και το συνολικό του απόθεμα είναι μόλις 3,2 bcm. Τώρα θέλει ο Ερντογάν να πείσει ότι η Τουρκία μεταβάλλεται στο Κατάρ της Ευρασίας!
Στην Μαύρη Θάλασσα, δραστηριοποιούνται ενεργειακοί κολοσσοί. Στην Βουλγαρία, στο πεδίο Han Asparuh δραστηριοποιείται μια κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει η TOTAL και η ισπανική REPSOL. Η αποτυχία της κοινοπραξίας να κάνει το πεδίο παραγωγικό, ανάγκασε πρόσφατα την Repsol να εγκαταλείψει. Τόσο το βουλγάρικο πεδίο, όσο και το ρουμάνικο αποδείχτηκαν πολύ μικρής κερδοφορίας, λόγω του μεγάλου βάθους τους και της γεωλογικής διαμόρφωσης της περιοχής. Το σημείο που βρίσκεται το τουρκικό πηγάδι απέχει περίπου 100 χλμ από τα πηγάδια των Βουλγάρων και των Ρουμάνων.
Τα γεωλογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα γεωτρύπανα σε Βουλγαρία και Ρουμανία είναι πανομοιότυπα με αυτά στα τουρκικά νερά. Ένας άλλος λόγος που δείχνει ότι ο Ερντογάν λέει ψέματα για το μέγεθος του κοιτάσματος, είναι ότι η Turkish Petroleum έχει συνεργαστεί στην περιοχή κατά το παρελθόν με την ExxonMobil και την Shell. Από το 2007 είναι γνωστή η ύπαρξη του Tuna-1, αλλά τα αποθέματά του είχαν εκτιμηθεί ως πολύ μικρά, περίπου στο ένα δέκατο της ποσότητας που λέει ο Τούρκος πρόεδρος. Κανένας ξένος δεν συμμετείχε στις έρευνες του Fatih.
Η εκτίμηση δηλαδή του μεγέθους έχει γίνει μόνο από τους Τούρκους. Πράγμα περίεργο, επειδή σε τέτοια μεγάλα βάθη, οι έρευνες απαιτούν τεχνογνωσία μεγάλων πολυεθνικών για την ορθή εκτίμηση του μεγέθους. Τεχνογνωσία που δεν διαθέτουν οι Τούρκοι μέχρι σήμερα. Όσο και αν ερευνήσαμε, καμία από τις γνωστές πολυεθνικές δεν έχει συμμετοχή στην εκτίμηση για το κοίτασμα-μαμούθ που υποτίθεται ότι ανακάλυψαν.
Μία εξήγηση για τον λόγο που ο Ερντογάν προέβη σε αυτή την παγαποντιά, είναι ότι εκείνη την περίοδο ξεκινούσε στην ΕΕ, η συζήτηση για επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Η Άγκυρα εφηύρε το μύθευμα για το κοίτασμα-μαμούθ, προκειμένου να κερδίσει χρόνο. Εάν το μέγεθος του κοιτάσματος ήταν έστω και στο μισό, θα είχε τη δυνατότητα να αντισταθμίσει το αρνητικό κλίμα για την Τουρκία στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι ενδιαφέρονται για ένα τέτοιο κοίτασμα και για εκμετάλλευση και ως πηγή προμήθειας, για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση από την Ρωσία.
Ένας άλλος λόγος που ο Ερντογάν είπε αυτό το ψέμα είναι οι Τούρκοι ολιγάρχες. Μπορεί να προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ, αλλά τα έσοδα των Τούρκων βιομηχάνων έχουν πέσει δραματικά, όπως και η πίστη τους στον Ερντογάν. Δραματικά έχει πέσει και το βιοτικό επίπεδο των Τούρκων πολιτών. Η οικονομική ανάπτυξη είναι αυτή που κρατά όρθιο τον Ερντογάν, εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες. Αλλά δεν θα είναι για πολύ όρθιος, όπως φάνηκε και από το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών.
Για να αμβλύνει την κρίση στο εσωτερικό, ο Τούρκος πρόεδρος προκαλεί κρίσεις με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Συρία και το Ιράκ. Γι’ αυτό, άλλωστε, έγινε η επέμβαση και στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτά από μόνα τους όμως, δεν αρκούν για να τον κρατήσουν για πολύ στην εξουσία. Αν χάσει την υποστήριξη των ολιγαρχών θα πέσει σύντομα.
Δημιουργεί, λοιπόν, τον μύθο μιας Τουρκίας με τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, προκειμένου να συνεχίσει να κρατά δεμένους στο άρμα του τους ολιγάρχες, αλλά και τους ψηφοφόρους. Στοχεύει, όμως, και όσους καταρτίζουν μακροπρόθεσμα ενεργειακά σχέδια. Τα συνολικά συμβόλαια της Τουρκίας για την περίοδο 2020-21 ήταν της τάξης των 24 bcm φυσικού αερίου. Από αυτά, τα 8 bcm περνούν από τον αγωγό της ρωσικής Gazprom.
Αυτό σημαίνει ότι μετά το 2023, όταν υποτίθεται ότι θα εξορύξει φυσικό αέριο από το Tuna-1, θα μειώσει πολύ τα έσοδα της Gazprom και αυτόματα θα φέρει τουλάχιστον 3 δισ. δολάρια συνάλλαγμα στην τουρκική οικονομία ανά έτος. Ποσό που θα αυξάνει συνεχώς. Χτυπά δηλαδή στο κέντρο του προβλήματος που αντιμετωπίζει, δηλαδή στην μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας και εμφανίζεται σαν σωτήρας.
Ο Ερντογάν λέει στους Ευρωπαίους ότι «δεν πρέπει να κακομαθαίνουν την Ελλάδα και την Κύπρο»! Χτυπά με τον τρόπο αυτό το σχέδιο για τον αγωγό EastMed. Τους λέει εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν χρειάζεται να επενδύσουν 8-10 δισ. στον EastMed, αφού με το Tuna-1 μπορεί να τους καλύψει άμεσα με φθηνότερο φυσικό αέριο. Επικαλείται, μάλιστα, τους S-400 ως εγγύηση για την ασφάλεια του κοιτάσματος και των εταιρειών που θα εμπλακούν.
Η ιστορία είναι ανατολίτικο “παραμύθι της Χαλιμάς”! Φαίνεται, όμως, ότι ο Ερντογάν καταφέρνει και το “πουλάει” τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική. Και έτσι κερδίζει αυτό που πραγματικά αναζητά απεγνωσμένα: έξτρα πολιτικό χρόνο για να επιβιώσει στην εξουσία για άλλα 2-3 έτη. Τόσα χρειάζεται για να κάνει πράξη τα σχέδιά του στην περιοχή. Επειδή κατάλαβε ότι η προπαγάνδα του Tuna-1 έχει πέραση, αλλάζει και το όνομα του κοιτάσματος. Είναι μάλλον παράταιρο ένα πεδίο υδρογονανθράκων να ονομάζεται Tuna!
Έτσι, από το 2021 μετονομάζεται σε Sakarya (ποταμός Σαγγάριος και ομώνυμη επαρχία). Το όνομα Sakarya είναι μήνυμα με διπλό συμβολισμό! Πρώτον υπενθυμίζει στην Ελλάδα την ήττα στο Σαγγάριο και την Μικρασιατική Καταστροφή. Δεύτερον να περάσει το μήνυμα στον τουρκικό λαό ότι θα καταφέρει να μεταστρέψει τις αρνητικές εξελίξεις, όπως τότε.
