Το νέο σύστημα ευνοεί αυτούς που δεν έχουν υψηλής αξίας ακίνητη περιουσία γιατί κερδίζουν κούρεμα οφειλής. Αντιθέτως, όποιος διαθέτει μεγάλη περιουσία και χρωστάει θα πληρώνει πιο υψηλή δόση. Αν οι «έχοντες και κατέχοντες» θέλουν χαμηλότερη δόση, θα πρέπει να πουλήσουν τουλάχιστον ένα μέρος από την περιουσία τους.

Ολα θα γίνονται ηλεκτρονικά σε πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Δόσεις και τα «κουρέματα» θα βγαίνουν αυτόματα με αλγόριθμο. Θα προσφέρει έως 420 δόσεις για χρέη στις τράπεζες και έως 240 δόσεις για χρέη σε Εφορία και Ταμεία. Θα σβήνει έως 75% ή 80% χρέη (κεφάλαιο και βασική ή αρχική οφειλή). Θα διαγράφει 90%-και 100% από τόκους και προσαυξήσεις. Αρκεί να πληρώνει κάποιος δόσεις από τουλάχιστον 100 ευρώ τον μήνα – που μπορεί και να αυξάνονται σταδιακά μετά τα πρώτα χρόνια.

Βασικές αρχές / κανόνες ρύθμισης οφειλών

Η «σούπερ ρύθμιση» αναμένεται να κάνει πρεμιέρα την 1η Ιουνίου και, σύμφωνα με πληροφορίες, θα έχει τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:

■ Εντάσονται και όλα τα νέα χρέη, όχι μόνο τα παλιά ως το 2019-2020.
■ Μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής προς Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης: 240 δόσεις (20 χρόνια).
■ Εξασφαλισμένα με εγγυήσεις και υποθήκες δάνεια: μέγιστο όριο 420 δόσεις (35 χρόνια).

■ Μη εξασφαλισμένα δάνεια: έως 240 δόσεις (20 χρόνια).
■ Μη εξασφαλισμένα δάνεια νομικών προσώπων: 180 δόσεις (15 χρόνια).

Προσοχή:
Για φυσικά πρόσωπα οι δόσεις περιορίζονται μέχρι το όριο ηλικίας των 85 ετών του οφειλέτη, εκτός αν μπει εγγυητής μικρότερης ηλικίας.
■ Η ελάχιστη δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 50 ευρώ τον μήνα.
■ Ο οφειλέτης πρέπει να έχει χρέος από 10.000 ευρώ και άνω αθροιστικά.
■ Ο οφειλέτης πρέπει να έχει χρέη σε δύο τουλάχιστον πιστωτές: Εφορία και Ταμεία ή τράπεζες και Δημόσιο κ.λπ.
■ Εντάσσονται και όσοι έχουν χρέη μόνο στην Εφορία ή μόνο στα Ταμεία.

Κερδισμένοι και χαμένοι

Το νέο σύστημα:

■ Διασώζει 1,5 εκατομμύριο οφειλέτες που χρωστούν πολλά (10.000 ευρώ και άνω) σε Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, αλλά δυσκολεύονται να τα βρουν και να τα δώσουν μαζεμένα.

■ Διευκολύνει τους πιστωτές (Δημόσιο, τράπεζες και ιδιώτες) να μην «πνιγούν» από μπαταχτσήδες που κρύβονταν πίσω από χαριστικές ρυθμίσεις για τους πολλούς. Ετσι, θα μπορούν να δώσουν ξανά ρευστότητα, ευκολίες και πίστωση σε όσους τη χρειάζονται.

Ωστόσο:

■ Θεωρητικά το μέτρο αφήνει… εκτός νυμφώνος πολλούς που χρωστούν σε έναν μόνο φορέα ή λιγότερα από 10.000 ευρώ ο καθένας.
Πρακτικά, όμως, όσοι χρωστούν πολλά συνήθως δεν τα χρωστούν μόνο στην Εφορία (εκτός αν αφορά φόρο ακινήτων ή κληρονομιάς), αλλά και σε Ταμεία ή τράπεζες. Ολοι αυτοί χρωστούν αθροιστικά πάνω από το 90% των οφειλών (π.χ. 103 από τα 108 δισ. στην Εφορία).

■ Αποκλείονται 2,5-3 εκατομμύρια μικροφειλέτες με χρέη κάτω από 10.000 ευρώ. Αλλά 1 εκατομμύριο εξ αυτών χρωστά κάτω από 50 ευρώ μόλις, οπότε οι 240-420 δόσεις θα τους ήταν άχρηστες.
Επιπλέον 1,1 εκατομμύρια οφειλέτες χρωστούν από 50 ως 1.500 ευρώ, αλλά -με ελάχιστη δόση τα 50 ευρώ- οι υφιστάμενες 24 ή 48 δόσεις είναι μάλλον αρκετές (24 μήνες x 50=1.200 ευρώ).

■ Στην πράξη αποκλείονται περί τους 300.000-500.000 οφειλέτες που θα είχαν μεν ανάγκη τη ρύθμιση, αλλά χρωστούν λιγότερα από 10.000 ευρώ. Λογιστές εκτιμούν ότι σύντομα κι αυτοί (ίσως μετά από 2-3 μήνες) μπορεί να καταστούν δικαιούχοι στη ρύθμιση, αν τυχόν μείνουν πίσω σε πληρωμές οφειλών και δανείων. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός είναι μόνιμος και το παράθυρο ένταξης παραμένει ανοικτό στο μέλλον.

Τι «βλέπει» ο αλγόριθμος

Αυτόματα ένας αλγόριθμος θα υπολογίζει τη δόση για κάθε οφειλέτη με βάση (α) τι έχει και (β) πόσα βγάζει. Πρακτικά, θα χρησιμοποιούνται δύο τύπων αλγόριθμοι (Α και Β). Ο πρώτος θα εφαρμόζεται αυτόματα και ο δεύτερος αν η πλειοψηφία των πιστωτών συμφωνήσει άλλη ρύθμιση. Εφορία και Ταμεία ακολουθούν ό,τι συμφωνήσουν ο αλγόριθμος ή οι πιστωτές.

Οι κανόνες είναι οι εξής:

1. Η αξία της περιουσίας αυξάνει τη μηνιαία δόση και μειώνει το κούρεμα οφειλών.
Ο οφειλέτης πρέπει να πληρώσει τουλάχιστον όσα αξίζει η κινητή ή η ακίνητη περιουσία του (καταθέσεις, σπίτια κ.λπ.). Για τα ακίνητα αφαιρείται 3% ως έξοδα ρευστοποίησης, που θα τα έχανε ο πιστωτής αν κινούσε πλειστηριασμό.

2. Η δόση και η οφειλή προσαυξάνονται με το ποσό που περισσεύει από τα εισοδήματα του οφειλέτη εάν αφαιρεθούν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης ή λειτουργίας.
Τα δύο παραπάνω κριτήρια εξέταζαν και τα δικαστήρια με τον ν. Κατσέλη, στη λογική ότι δεν πρέπει να επιδεινωθεί η θέση του πιστωτή εν συγκρίσει με όσα θα έβρισκε και θα έπαιρνε αν προχωρούσε σε μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.

3. Στα ποσά αυτά προστίθενται τόκοι: για χρέη στο Δημόσιο 4,5% με τα σημερινά δεδομένα (euribor + 5%) ή 2,75% (euribor + 3,25%) για εξασφαλισμένα με υποθήκες δάνεια και 4% (euribor + 4,5%) για μη εξασφαλισμένες οφειλές. Αν ο οφειλέτης θέλει να γλιτώσει τόκους, μπορεί να ζητήσει υψηλότερη δόση για να εξοφλήσει νωρίτερα.

4. Κούρεμα στα χρέη προς το Δημόσιο με βάση περιουσία και εισοδήματα (όπως διαμορφώθηκαν στα στάδια 1-3) προβλέπεται:
■ Εως 95% από πρόστιμα Δημοσίου
– Εφορίας.
■ Εως 85% για προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής σε Δημόσιο – Ταμεία (ΚΕΑΟ/ΕΦΚΑ κ.λπ.).
■ Κατόπιν αντιπρότασης των πιστωτών (Αλγόριθμος Β), προσφέρεται κούρεμα βασικής / αρχικής οφειλής έως 75%. Διαγραφή ΦΠΑ και ΦΜΥ όμως απαγορεύεται.

5. «Βαθύ» κούρεμα στα χρέη προς τράπεζες / χρηματοδοτικούς φορείς, που μπορεί να φτάνει έως και στο 80% των απαιτήσεών τους. Στους τόκους υπερημερίας μπορεί να φτάσει στο 100%!

6. Στη ρύθμιση εντάσσονται όσοι χρωστούν σε τουλάχιστον δύο ή περισσότερους φορείς/πιστωτές. Η ελάχιστη μηνιαία δόση ορίζεται σε 50 ευρώ ανά δάνειο ή πιστωτή, δηλαδή από 100 ευρώ τουλάχιστον τον μήνα.

7. Για χρέη σε Εφορία και Ταμεία εντάσσονται και αν δεν χρωστούν σε άλλους, ακόμα και για νέες οφειλές τη στιγμή της αίτησης (π.χ. εκκαθαριστικά φόρου εισοδήματος μόλις εκδοθούν τον Ιούλιο).