Μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κατά 50% έως και … 100% αναμένεται να ισχύσει φέτος, πρώτη φορά, για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους οι οποίοι επλήγησαν οικονομικά από την επιδημία του κορωνοϊού και απαλλάσσονται από τα τεκμήρια διαβίωσης με διατάξεις που ψηφίστηκαν πρόσφατα από τη Βουλή.
Πρόκειται για ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων, εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα και εκμισθωτές ακινήτων, που κατά τη διάρκεια του 2020 υπέστησαν σημαντικές απώλειες εισοδημάτων και περιλαμβάνονται στις “πληττόμενες” επιχειρήσεις και οικογένειες, οι οποίες έχουν λάβει οικονομικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις για τα χαμένα τους εισοδήματα.
Τα ετήσια φορολογητέα εισοδήματα των συγκεκριμένων φορολογουμένων, λόγω της πολύ μεγάλης μείωσης που υπέστησαν κατά τη διάρκεια του 2020, έχουν υποχωρήσει κάτω από τα εισοδηματικά όρια που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για την χορήγηση απαλλαγών από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.
Επίσης τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία προσδιορίζουν τα εισοδήματά τους σε πολύ πιο υψηλά επίπεδα τόσα από τα πραγματικά όσο και από τα όρια για τη χορήγηση των απαλλαγών από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν πρόκειται να ισχύσουν φέτος για τους συγκεκριμένους φορολογούμενους.
Δηλαδή τα εξωπραγματικά τεκμαρτά εισοδήματα τα οποία προκύπτουν από την εφαρμογή των τεκμηρίων δεν πρόκειται φέτος να ληφθούν υπόψη για να κριθεί εάν πληρούνται τα εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση απαλλαγών από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. Το αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών θα είναι οι εν λόγω φορολογούμενοι να απαλλαγούν φέτος, για πρώτη φορά, από το 50% ή ακόμη και από το σύνολο του ΕΝ.Φ.Ι.Α που αναλογεί στην ακίνητη περιουσία τους.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με την ισχύουσα νομοθεσία, δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. είναι κάθε φορολογούμενος που, μεταξύ άλλων, είχε κατά το προηγούμενο έτος «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» μέχρι 9.000 ευρώ. Το όριο αυτό προσαυξάνεται κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο τέκνο της οικογένειας.
Επιπλέον, στις οικογένειες που είναι τρίτεκνες ή πολύτεκνες ή περιλαμβάνουν ανάπηρα άτομα κατά ποσοστά 80% και άνω χορηγείται πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. εφόσον μεταξύ άλλων, το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους, δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ. Το όριο αυτό προσαυξάνεται κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η σημαντική μείωση των πραγματικών ετησίων φορολογητέων εισοδημάτων εκατομμυρίων φορολογουμένων κατά τη διάρκεια του 2020 σε συνδυασμό με την μη εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης, που κάθε χρόνο προσδιορίζουν σε πολλούς τεκμαρτά ετήσια φορολογητέα οικογενειακά τους εισοδήματα πολύ μεγαλύτερα από τα πραγματικά θα έχει ως συνέπεια μεγάλος αριθμός εξ’ αυτών να εμφανίσει για πρώτη φορά ετήσια οικογενειακά εισοδήματα χαμηλότερα των εισοδηματικών ορίων που προβλέπονται για την μερική ή ολική απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.
Το αποτέλεσμα θα είναι να αυξηθεί φέτος σημαντικά ο αριθμός των φυσικών προσώπων που θα πληρώσουν ΕΝ.Φ.Ι.Α. μειωμένο κατά 50% καθώς και ο αριθμός των τριτέκνων και των πολυτέκνων που θα απαλλαγούν πλήρως από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την στατιστική επεξεργασία των εκκαθαριστικών του ΕΝ.Φ.Ι.Α του έτους 2020, τα οποία έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα της η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), πέρυσι απαλλάχθηκαν από το 50% ή ακόμη κι από το σύνολο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που αναλογούσε στα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τους 1.220.476 φυσικά πρόσωπα.
Οι απαλλαγές χορηγήθηκαν στα πρόσωπα αυτά με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία. Δηλαδή τα ετήσια εισοδήματα των φορολογουμένων αυτών ήταν μικρότερα από τα όρια εισοδήματος που προβλέπει η νομοθεσία.
Φέτος, που οι απαλλαγές από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα χορηγηθούν με βάση τα εισοδήματα του 2020 τα οποία θα δηλωθούν στις φετινές φορολογικές δηλώσεις, ο αριθμός των φορολογουμένων που θα καταστούν δικαιούχοι μειώσεων κατά 50% ή ακόμη και κατά 100% στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερος (σ.σ. πιθανότατα να προσεγγίσει ή ακόμη και να ξεπεράσει τα 2.000.000), καθώς θα προστεθούν εκατοντάδες χιλιάδες περιπτώσεις νοικοκυριών που, κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, υπέστησαν σημαντικές μειώσεις εισοδημάτων λόγω αναστολών στη λειτουργία των ατομικών επιχειρήσεών τους ή λόγω αναστολών στις συμβάσεις εργασίας τους.
Για να γίνει αντιληπτό καλύτερα αυτό που αναφέρουμε παραθέτουμε τα παρακάτω παραδείγματα:
α) Έγγαμος μισθωτός εργαζόμενος σε ιδιωτική επιχείρηση, με δύο εξαρτώμενα ανήλικα τέκνα και ετήσιο πραγματικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα 15.000 ευρώ και τεκμαρτό βάσει τεκμηρίων διαβίωσης 12.600 ευρώ το 2019 δεν είχε δικαίωμα απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2020.
Ο λόγος είναι ότι το ετήσιο πραγματικό εισόδημά του για το 2019, με βάση το οποίο κρίθηκε το εάν δικαιούται ή όχι απαλλαγής κατά 50% απ’ τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2020, ήταν υψηλότερο από το εισοδηματικό όριο των 12.000 ευρώ, το οποίο προβλέπεται για την απαλλαγή ενός εγγάμου φορολογούμενου με 2 παιδιά από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. Αλλά κι αν το πραγματικό του εισόδημα ήταν κάτω από τα 12.000 ευρώ, θα “μετρούσε” το τεκμαρτό και θα έχανε πάλι την απαλλαγή.
Το 2020, λόγω αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης στην οποία εργάζεται για 6 μήνες συνολικά, η σύμβαση εργασίας του ανεστάλη και λάμβανε, αντί των κανονικών μισθών του, αποζημιώσεις ειδικού σκοπού 534 ευρώ ανά μήνα. Ως εκ τούτου, το ετήσιο πραγματικό φορολογητέο εισόδημά του μειώθηκε σημαντικά το 2020 και περιορίστηκε στα στα 11.775 ευρώ.
Το τεκμαρτό του εισόδημα, το οποίο προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης παρέμεινε ωστόσο στα 12.600 ευρώ, δηλαδή σε επίπεδο υψηλό από το πραγματικό του εισόδημα. Όμως το τεκμαρτό εισόδημα δεν θα ληφθεί φέτος υπόψην κι ας είναι υψηλότερο του πραγματικού, δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος φορολογούμενος απαλλάσσεται φέτος από τα τεκμήρια διαβίωσης.
Ωκ εκ τούτου θα ληφθεί υπόψη μόνο το πραγματικό του εισόδημα των 11.775 ευρώμ το οποίο είναι κάτω από το εισοδηματικό όριο των 12.000 ευρώ που ισχύει για την χορήγηση απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε έγγαμο φορολογούμενο με δύο εξαρτώμενα τέκνα. Συνεπώς, ο εν λόγω φορολογούμενος θα καταστεί φέτος, με βάση τη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει για το 2020, δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που αναλογεί στην ακίνητη περιουσία του.
β) Έγγαμος μισθωτός εργαζόμενος σε ιδιωτική επιχείρηση, πολύτεκνος με έξι εξαρτώμενα ανήλικα τέκνα και ετήσιο πραγματικό φορολογητέο εισόδημα 22.500 ευρώ και τεκμαρτό εισόδημα βάσει τεκμηρίων διαβίωσης 32.000 ευρώ το 2019 δεν είχε δικαίωμα απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2020. Ο λόγος είναι ότι το ετήσιο τεκμαρτό εισόδημά του για το 2019, με βάση το οποίο κρίθηκε το εάν δικαιούται ή όχι απαλλαγής από το σύνολο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2020, ήταν υψηλότερο από το εισοδηματικό όριο των 16.000 ευρώ, το οποίο προβλέπεται για την περίπτωση ενός εγγάμου φορολογούμενου με 3 παιδιά από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α..
Το 2020, λόγω αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης στην οποία εργάζεται, για 4 μήνες συνολικά, η σύμβαση εργασίας του ανεστάλη και ελάμβανε, αντί των κανονικών μισθών του, αποζημιώσεις ειδικού σκοπού. Ως εκ τούτου, το ετήσιο πραγματικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημά του μειώθηκε το 2020 και περιορίστηκε στα 18.200 ευρώ.
Το τεκμαρτό του εισόδημα, το οποίο προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης παρέμεινε ωστόσο στα 32.000 ευρώ, δηλαδή σε επίπεδο πολύ πιο υψηλό από το πραγματικό του εισόδημα. Όμως το τεκμαρτό εισόδημα δεν θα ληφθεί φέτος υπ’όψην κι ας είναι υψηλότερο του πραγματικού, δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος φορολογούμενος απαλλάσσεται φέτος από τα τεκμήρια διαβίωσης.
Ως εκ τούτου θα ληφθεί υπόψη μόνο το πραγματικό του εισόδημα των 18.200 ευρώ, το οποίο είναι κάτω από το εισοδηματικό όριο των 19.000 ευρώ, το οποίο ισχύει για την χορήγηση πλήρους απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε έγγαμο φορολογούμενο με έξι εξαρτώμενα τέκνα. Ως εκ τούτου ο εν λόγω φορολογούμενος θα καταστεί φέτος, με βάση τη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει για το 2020, δικαιούχος απαλλαγής από το σύνολο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που αναλογεί στην ακίνητη περιουσία του.
