Του Δημήτρη Δελεβέγκου
To 2004 στο Παλαιό Ψυχικό με ένα εκατομμύριο ευρώ κάποιος αγόραζε ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων. To 2016, λίγο πριν η αγορά ακινήτων ξεκινήσει να ανεβάζει απότομα στροφές και οι τιμές παραπέμψουν σε σχεδόν ξεχασμένες εποχές ευδαιμονίας λόγω της έκρηξης του τουρισμού και του Airbnb, με τα ίδια χρήματα κάποιος είχε τη δυνατότητα να αγοράσει μία μονοκατοικία σε καλή τοποθεσία. Σήμερα οι τιμές των ακινήτων, κατά βάση αυτές στις οποίες πραγματοποιούνται συναλλαγές -όχι οι αρχικά ζητούμενες- έχουν αρχίσει να υποχωρούν, καθώς η υγειονομική κρίση φρέναρε την άνοδο των τιμών που ξεκίνησε το 2017. Τότε ενισχύθηκαν, για πρώτη φορά, ύστερα από επτά χρόνια συνεχούς υποχώρησης.
Πώς διαμορφώνονται τα δεδομένα; Σύμφωνα με τους ειδικούς, από το ξέσπασμα της πανδημίας, το ενδιαφέρον για απόκτηση ακινήτου, με στόχο την επένδυση έχει περιοριστεί. Η αναφορά, βέβαια, δεν γίνεται τόσο σε ιδιοκτησίες πολυτελείς, σε εδραιωμένους τουριστικούς προορισμούς που απευθύνονται σε υψηλής εισοδηματικής κατηγορίας αγοραστές και προσελκύουν, σε μεγάλο βαθμό, ζήτηση. Αλλά κυρίως σε ακίνητα εισοδήματος στα οποία είχαν αρχίσει την τελευταία διετία να επενδύουν μεσαία ή μικρομεσαία νοικοκυριά καταθέσεις που είχαν παραμείνει αλώβητες από την χρηματοπιστωτική κρίση.
Το συγκεκριμένο είδος ακινήτων έχει αρχίσει, εκ νέου, να δέχεται πιέσεις λόγω της καθίζησης των βραχυχρόνιων ενοικιάσεων, της κατάρρευσης του τουρισμού και των επενδύσεων από το εξωτερικό, μέσω του προγράμματος χορήγησης άδειας διαμονής σε υπηκόους τρίτων χωρών.
Είναι ενδεικτικό ότι προς πώληση διαμερίσματα έως 70 τετραγωνικών μέτρων σε άλλοτε δημοφιλείς προορισμούς, όπως ο Ζωγράφος ή ο Νέος Κόσμος, συγκεντρώνουν μέτριο εάν όχι πενιχρό ενδιαφέρον. Και δύσκολα προσελκύουν ενδιαφέρον, εάν η ονομαστική τιμή δεν “ψαλιδιστεί”, καταρχάς, σε ποσοστό 10%, όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς. Αντίθετα, όταν οι αποδόσεις μέσω των πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης, όπως η Airbnb ήταν εγγυημένα μεγάλες, τα διαμερίσματα στα αστικά κέντρα, με εγγύτητα σε πανεπιστημιουπόλεις και σε σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος, γίνονταν ανάρπαστα.
Για παράδειγμα, πριν από περίπου ένα χρόνο, το Φθινόπωρο του 2019, ιδιοκτήτης διαμερίσματος 27 τετραγωνικών μέτρων στο Νέο Κόσμο, που χρειαζόταν μερική ανακαίνιση και πωλούνταν προς 23 χιλ. ευρώ, δέχτηκε περισσότερες από 20 κλήσεις μόλις κατά το πρώτο ημίωρο ανάρτησης της αγγελίας.
Η ζήτηση ήταν τόσο υψηλή για το μικρό -πλην ιδιαίτερα κατάλληλο για βραχυχρόνια μίσθωση- διαμέρισμα που τελικά το πούλησε προς 35 χιλ. ευρώ. Σήμερα, όπως εξηγούν οι επαΐοντες, δίχως αμφισβήτηση το εν λόγω ακίνητο θα προσέλκυε ενδιαφέρον, αλλά σημαντικά χαμηλότερο και δεν θα προερχόταν από τους “αλεξιπτωτιστές” του Airbnb.
Τι ακολουθεί; Κατά τους ειδικούς, τους επόμενους μήνες -τουλάχιστον ωσότου βγει στην αγορά το κατάλληλο εμβόλιο για τον κορονοϊό -οι επιπτώσεις της κατάρρευσης του τουρισμού και της συρρίκνωσης του διαθέσιμου εισοδήματος λόγω και των νέων μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας θα καταστούν ακόμη εντονότερες.
Συνεπώς, κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, το οικονομικό κλίμα και κατ’ επέκταση η ψυχολογία αναμένεται να επιδεινωθούν, κρατώντας μακριά το αγοραστικό ενδιαφέρον από τα ακίνητα εισοδήματος, που πωλούνται πέριξ της ζώνης των 100 χιλ. ευρώ ή και αρκετά χαμηλότερα.
Με τα δεδομένα αυτά, οι ειδικοί συνιστούν σε όσους διαθέτουν ρευστότητα που θα επιδίωκαν να διοχετεύσουν στα ακίνητα να περιμένουν, τουλάχιστον έως το πρώτο τρίμηνο του 2021. Ο λόγος; Οι μήνες που θα ακολουθήσουν θα είναι αρκετά δύσκολοι, καθώς θα φανούν οι επιπτώσεις της κατάρρευσης του τουρισμού στην πραγματική οικονομία, με τα μέτρα στήριξης που θα ληφθούν να μην είναι δυνατόν να εξισορροπήσουν πλήρως τις απώλειες.
Κατ’ επέκταση, το οικονομικό κλίμα και η ψυχολογία αναμένεται να επιδεινωθούν, κρατώντας μακριά το αγοραστικό ενδιαφέρον από ακίνητα εισοδήματος ακόμη και από αυτά που πωλούνται πέριξ της ζώνης των 100 χιλ. ευρώ ή και αρκετά χαμηλότερα.
