«Ο Έλβις Πρίσλεϊ είναι η μεγαλύτερη πολιτιστική δύναμη του 20ου αιώνα», δήλωσε ο διάσημος συνθέτης και μαέστρος Λέοναρντ Μπερνστάιν σε δημοσιογράφο του TIME στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Όταν ο δημοσιογράφος φάνηκε σκεπτικός με την απάντηση σχετικά με την πολιτιστική επιρροή και ανέφερε ονόματα άλλων θρυλικών καλλιτεχνών, όπως ο Πικάσο για παράδειγμα, ο Μπερνστάιν απλώς επανέλαβε: «Όχι, είναι ο Έλβις».
Σαράντα πέντε χρόνια μετά τον θάνατο του εμβληματικού καλλιτέχνη -με 108 επιτυχίες στο Billboard Hot 100, 129 άλμπουμ με υψηλά ποσοστά στα charts και 67 εβδομάδες συνολικά στην κορυφή των charts στο ενεργητικό του- η διαπίστωση του Μπερντάιν είναι κάτι με το οποίο δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς.
Η νέα βιογραφική ταινία του Baz Luhrman, με τίτλο «Elvis» και πρωταγωνιστές τον Austin Butler και τον Tom Hanks κάνει μια αναδρομή σε όλη του τη ζωή αλλά αφήνει θολό το τραγικό τέλος του ροκ σταρ -το ίδιο που έχουν κάνει στο παρελθόν κι άλλες ταινίες-, αφήνοντας όμως ξεκάθαρα να εννοηθεί ότι ο μάνατζέρ του, o συνταγματάρχης Τομ Πάρκερ αλλά και ο ίδιος ο πατέρας του Έλβις απομυζούσαν από τη δύναμή του, τη φήμη του και τα χρήματα που κέρδιζαν από αυτόν, με κάθε τρόπο.
Photo: Public Domain
Πότε πέθανε ο Elvis;
Γεννημένος στο Τούπελο του Μισισιπή στις 8 Ιανουαρίου 1935, ο Έλβις Άρον Πρίσλεϊ έμελλε να γίνει ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους μουσικούς στον κόσμο μέχρι να πεθάνει στη φημισμένη έπαυλή του στο Μέμφις, τη Γκρέισλαντ, στις 16 Αυγούστου 1977, σε ηλικία 42 ετών.
Εκείνο το απόγευμα ο τραγουδιστής βρέθηκε από τη φίλη του, Τζίντζερ Όλντεν, να κείτεται αναίσθητος στο πάτωμα του μπάνιου της κύριας σουίτας. Ο Έλβις μεταφέρθηκε γρήγορα με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο Baptist Memorial Hospital και, αφού οι προσπάθειες να τον επαναφέρουν στη ζωή απέτυχαν διαπιστώθηκε ο θάνατός του, στις 3:30 το μεσημέρι.
Photo: Public Domain
Τι προκάλεσε τον θάνατό του;
Αν και η πραγματική αιτία θανάτου του Έλβις φαίνεται να ήταν η καρδιακή ανεπάρκεια, το καρδιακό επεισόδιο θεωρείται πλέον αποτέλεσμα της μακροχρόνιας και σοβαρής κατάχρησης ναρκωτικών ουσιών από τον ροκ σταρ.
Όπως πολλοί καλλιτέχνες της εποχής, ο Έλβις ήταν βαρύς χρήστης πολλών συνταγογραφούμενων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων οπιούχων, βαρβιτουρικών και ηρεμιστικών. Η τοξικολογική ανάλυση του αίματος του καλλιτέχνη, η οποία βγήκε αρκετές εβδομάδες μετά το θάνατό του, φέρεται να έδειξε υψηλές δόσεις των οπιούχων Dilaudid, Percodan και Demerol, καθώς και Quaaludes και κωδεΐνη, μεταξύ άλλων.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το θάνατό του, το όνομα του γιατρού του Έλβις στο Μέμφις, του Δρ. Τζορτζ Νικόπουλος ή αλλιώς «Δρ. Νικ», εμπλέκεται στο θάνατο του τραγουδιστή. Το 1980, η ιατρική άδεια του Νικόπουλου, ο οποίος ανέλαβε τη θεραπεία του σταρ το 1967, ανεστάλη από την πολιτεία του Τενεσί για τρεις μήνες, επειδή συνταγογραφούσε και χορηγούσε αδιακρίτως ελεγχόμενες ουσίες. Σύμφωνα με τις κατηγορίες, κατά τους τελευταίους 20 μήνες της ζωής του Έλβις, ο σταρ είχε συνταγογραφήσει πάνω από 12.000 χάπια και άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα και κουβαλούσε μαζί του τρεις βαλίτσες από αυτά όταν ταξίδευε. (Ως εξήγηση για τον όγκο, ο Νικόπουλος υποστήριξε ότι τα φάρμακα αυτά προορίζονταν για χρήση από όλη τη συνοδεία του Έλβις).
Ο Νικόπουλος κατέθεσε αργότερα ότι έδινε στον Έλβις όποια φάρμακα του ζητούσε, διότι αν δεν το έκανε, ο σταρ απλώς θα τα έπαιρνε από άλλον συνταγογράφο ή ενδεχομένως θα στρεφόταν στα ναρκωτικά του δρόμου.
Τον Νοέμβριο του 1981, ο Νικόπουλος κατηγορήθηκε για 11 κακουργήματα για υπερσυνταγογράφηση φαρμάκων, αλλά αθωώθηκε. Διατήρησε την ιατρική του άδεια μέχρι το 1995, όταν αυτή ανεστάλη οριστικά από το Συμβούλιο Ιατρικών Εξετάσεων του Τενεσί.
Γιατί υπάρχει διαμάχη γύρω από το θάνατο του Έλβις;
Ενώ η χρήση ναρκωτικών από τον Έλβις (μία συνήθεια που μοιραζόταν με πολλούς διάσημους καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο Τζόνι Κας και ο Τζέρι Λι Λιούις) είναι σήμερα κοινή γνώση, κατά τη στιγμή του θανάτου του, ο Έλβις, η οικογένειά του και οι συνεργάτες του κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να κρατήσουν τις πιο άθλιες λεπτομέρειες της ζωής του ιδιωτικές.
Αμέσως μετά το θάνατο του τραγουδιστή, η οικογένειά του ζήτησε ιδιωτική αυτοψία για να προσδιοριστεί η αιτία θανάτου. Ο επικεφαλής ιατροδικαστής του Τενεσί, Τζέρι Φρανσίσκο, δημοσίευσε το επίσημο πιστοποιητικό θανάτου του σταρ λίγες ημέρες αργότερα, αναφέροντας ως αιτία ένα στεφανιαίο πρόβλημα που δεν σχετιζόταν με τα ναρκωτικά. «Ο Έλβις Πρίσλεϊ πέθανε από καρδιακή νόσο και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που βρέθηκαν στο αίμα του δεν ήταν παράγοντας που συνέβαλε», δήλωσε τότε ο Φρανσίσκο στο American Medical News. «Αν δεν υπήρχαν αυτά τα φάρμακα, και πάλι θα είχε πεθάνει».
Αρκετοί από τους άλλους παθολόγους που συμμετείχαν στη νεκροψία θα ασκήσουν στη συνέχεια κριτική στην τακτική του Φρανσίσκο (προφανώς ευνοούσε την ιδιωτική ζωή της οικογένειας με την ανακοίνωσή του) και στο συμπέρασμά του. Πολλοί εμπλεκόμενοι γιατροί φέρεται να υποστήριξαν ότι η αιτία θανάτου του μουσικού θα έπρεπε να αποδοθεί σε τοξικό συνδυασμό φαρμακευτικών ουσιών.
Με το αίτημα της αυτοψίας να προέρχεται απευθείας από την οικογένεια και όχι κατόπιν εντολής της πολιτείας, τα πλήρη ευρήματα σφραγίστηκαν μετά τη διαδικασία. Πολλαπλές προσπάθειες έγιναν με την πάροδο των ετών για την αποσφράγιση των εγγράφων, και το 1993, με την επανέναρξη της έρευνας για τον θάνατο του Έλβις, κατάφεραν να δοθούν στη δημοσιότητα οι σημειώσεις του γιατρού, αλλά όχι η ίδια η αυτοψία.
Συμπτωματικά η Ballantine Books εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Elvis: What Happened?» του Steve Dunleavy, που περιλαμβάνει ιστορίες από τρεις πρώην σωματοφύλακες του σταρ, μόλις δύο εβδομάδες πριν από το θάνατο του σταρ. Το βιβλίο έκανε το ντεμπούτο του με ελάχιστες φανφάρες και έγινε γνωστό μόνο όταν οι δημοσιογράφοι και το κοινό άρχισαν να δυσφημούν τον Dunleavy, έναν πρώην δημοσιογράφο σκανδαλοθηρικής εφημερίδας, για τους ισχυρισμούς του σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών και τα γλέντια του Έλβις.
Μόνο σχεδόν δύο χρόνια μετά το θάνατο του Έλβις άρχισε να γίνεται σοβαρή αναφορά στην πιθανότητα σύνδεσης με τα ναρκωτικά. Κανείς όμως δεν έχει πει την αλήθεια ακόμα για το ρόλο που έπαιξε η οικογένειά του, ο μάνατζέρ του και για το πώς αισθανόταν ο ίδιος ο Έλβις, «σαν φυλακισμένος σε χρυσό κλουβί» όπως είχε δηλώσει δημόσια.
