Το πρόβλημα της τουρκικής οικονομίας δεν είναι τα επιτόκια. Δεν είναι, ούτε, καν ο πληθωρισμός. Το πρόβλημα είναι ο Ερντογάν. Αυτή είναι, επιγραμματικά, η προσέγγιση των διεθνών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και αναλυτών, από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τη Γερμανία μέχρι το Ισραήλ, για την τραγελαφική κατάσταση που επιτραπεί στην γείτονα χώρα τα τελευταία – κυρίως- 24ωρα.
«Ελάχιστοι άνθρωποι θα ζήλευαν τον επόμενο πρόεδρο της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας ή τον επόμενο υπουργό Οικονομικών» αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Financial Times. Πράγματι, η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας Μπεράτ Αλμπαϊράκ εκτός από γαμπρός του προέδρου Ερντογάν, ή ίσως κυρίως λόγω αυτού, ήταν και ο Τσάρος της τουρκικής οικονομίας για δύο ταραχώδη χρόνια κατά τα οποία η Τουρκία έζησε μια τεράστια ύφεση, την πανδημία της COVID-19 και μια πτώση της λίρας περίπου στο 45%.
Πολλοί άνθρωποι στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αξιωματούχων στο κυβερνών κόμμα του Ερντογάν, πίστευαν ότι ο πρόεδρος προετοίμαζε τον γαμπρό του ως μελλοντικό αρχηγό του κόμματος και ακόμη και ως πιθανό διάδοχό του. Ωστόσο, σε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη δήλωση παραίτησης που δημοσιεύτηκε στο Instagram την Κυριακή, μια μόλις ημέρα μετά την απόφαση του Τούρκου προέδρου να καρατομήσει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας Μουράτ Ουϊσάλ, ο υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε την παραίτησή του αιφνιδιαστικά, με αποτέλεσμα για περισσότερες από 4 ώρες τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της γείτονος χώρας να μην έχουν αναφερθεί καθόλου στην είδηση, περιμένοντας τη «γραμμή» από τον πρόεδρο Ερντογάν.
Τα πράγματα όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Σύμφωνα με την εφημερίδα Τζουμχουριέτ, ο γαμπρός του Ερντογάν και παραιτηθείς υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ πιάστηκε στα χέρια με τον νέο διοικητή της κεντρικής τράπεζας Νατσί Αγκμπάλ!
Διεθνή ΜΜΕ αναφέρουν ότι το ζήτημα δεν αφορά σε δύο ή περισσότερους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες της χώρας, αλλά σε έναν και μόνο άνθρωπο. Τον ίδιον τον «Σουλτάνο» Ερντογάν.
«Ο Τούρκος πρόεδρος έχει από καιρό αντιταχθεί σε αυτό που αποκαλεί «λόμπι επιτοκίων» – μια «σκιερή ομάδα» που πιστεύει ότι επιθυμεί να αυξήσει τα επιτόκια αποκλειστικά για το κερδοσκοπικό κέρδος τους. Ο κ. Ερντογάν υποστήριξε αντ ‘αυτού μια ριζοσπαστική θεωρία ότι ο πληθωρισμός προκαλείται από αυστηρή νομισματική πολιτική, σε αντίθεση με την ορθόδοξη γραμμή μεταξύ των οικονομολόγων ότι η αύξηση των επιτοκίων θα ήταν ο κατάλληλος τρόπος για την καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού της Τουρκίας. Ο κ. Ερντογάν απέλυσε τον προηγούμενο διοικητή της κεντρικής τράπεζας το 2019, καθώς «δεν ακολουθούσε τις οδηγίες».
Στην Τουρκία, οι υπουργοί Οικονομικών και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών είναι μαριονέτες. Όλα εξαρτώνται από τον Ερντογάν και ουδείς πρέπει να είναι αισιόδοξος, αναφέρει η εφημερίδα Haaretz από το Ισραήλ.
Την ίδια στιγμή ο γερμανικός Τύπος εξαπολύει επίσης επίθεση κατά των επιλογών του «Σουλτάνου». Ο γαμπρός ως αποδιοπομπαίος τράγος, επιγράφεται ανάλυση της Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) για την απόφαση του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να δεχθεί την παραίτηση του γαμπρού του και υπουργού Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Μεταξύ άλλων ο αρθρογράφος σημειώνει: «Σημαντικά στελέχη του (κυβερνώντος κόμματος) AKP, όπως ο πρώην πρόεδρος του Κοινοβουλίου Μπουλέντ Αρίντς, τον οποίο εμπιστεύεται ο Ερντογάν, δεν συμβιβάζονταν πλέον με τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του Αλμπαϊράκ ότι ‘δεν υπάρχουν οικονομικά, παρά μόνο ψυχολογικά προβλήματα’.
Όταν ακόμη ο Αλμπαϊράκ ήταν επιχειρηματίας, ο Ερντογάν τον άφηνε να συμμετέχει σε υπηρεσιακά ταξίδια και διμερείς διαπραγματεύσεις. Την καριέρα του πρωθούσε και η πεθερά του, Εμινέ Ερντογάν. Το κλίμα άρχισε να αλλάζει την άνοιξη, όταν κυκλοφόρησαν φήμες για εξωσυζυγική σχέση του Αλμπαϊράκ με μία ηθοποιό με αποτέλεσμα, όπως λέγεται, να τον ξυλοφορτώσουν κάποιοι σωματοφύλακες».
Ο αρθρογράφος υπενθυμίζει ότι μία μέρα πριν την παραίτηση Αλμπαϊράκ ο Ερντογάν είχε καρατομήσει με προεδρικό διάταγμα τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας Μουράτ Ουσάλ, αντικαθιστώντας τον με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Νατσί Αγκμπάλ. Μόνο που «το πρόβλημα της Τουρκίας δεν είναι τόσο το διαθέσιμο προσωπικό. Το πρόβλημα είναι οι θεσμοί σε μία προεδρική δημοκρατία, στην οποία όλα τα νήματα καταλήγουν στο πρόσωπο του Ερντογάν.
Ένας σχολιαστής ανέφερε ότι όσους διοικητές κι αν αντικαταστήσει ο Ερντογάν, ωσάν να ήταν Οθωμανοί βεζίρηδες, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Γιατί ακόμη και αν ηγείται της κεντρικής τράπεζας ένας ικανός διοικητής, όπως ο Αγκμπάλ, θα πρέπει κι εκείνος να συνυπογράφει τις αποφάσεις του προέδρου για το ύψος των επιτοκίων. Τώρα που εκλείπει ο γαμπρός του ως αποδιοπομπαίος τράγος, ο Ερντογάν θα πρέπει να αναλάβει εξ΄ολοκλήρου την ευθύνη για την οικονομική εξαθλίωση».
Οι απώλειες στον τουριστικό τομέα της χώρας – μια βασική πηγή συναλλάγματος για την χώρα – από την πανδημία καθώς και την αντιστροφή των ροών κεφαλαίων συνέβαλε στην απότομη πτώση της λίρας. Παρά το ράλι ανόδου της Δευτέρας, το νόμισμα έχει υποχωρήσει έναντι του δολαρίου κατά περίπου ένα τέταρτο από την αρχή του έτους. Οι φιλοδοξίες του κ. Ερντογάν να επαναφέρει την Τουρκία σε αυτό που θεωρεί ως «μια βασική και κυρίαρχη περιφερική δύναμη» απέτυχαν, αναφέρει η εφημερίδα Financial Times.
Σύμφωνα με τους FT, οι δραστηριότητες της Άγκυρας σε ελληνικά και κυπριακά ύδατα δεν βοηθούν. Σύμφωνα με το δίκτυο «Europe 1» η Γαλλία θα προτείνει την κατάργηση της τελωνειακής ένωσης ως απάντηση στην επιθετική ρητορική του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν καθώς και στις προκλητικές του ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο.
Υπενθυμίζεται ότι την αναστολή της τελωνειακής ένωσης είχε ζητήσει και ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Δένδιας καθώς η Τουρκία η συνεχίζει να την παραβιάζει μονομερώς με την υιοθέτηση μη προβλεπομένων δασμολογικών, νομοθετικών και ισοδύναμων μέτρων.
