Παράταση χρόνου 10 ημερών ζήτησε και έλαβε η Αρμενία, έτσι ώστε να προλάβει τόσο ο στρατός, όσο και οι πολίτες να εγκαταλείψουν την περιοχή Καλμπατζάρ στον θύλακο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Για την ακρίβεια, εκεί λαμβάνουν χώρα σκηνές ξεριζωμού. Οι Αρμένιοι κάτοικοι εγκαταλείπουν άρον άρον τα σπίτια τους, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτίμησαν να τα κάψουν παρά να τα αφήσουν να πέσουν στα χέρια Τούρκων, όπως αποκαλούν τους Αζέρους.
Μεταφέρουν εικόνες, έπιπλα, κάθε λογής υπάρχοντα, μέχρι και τους τάφους των προγόνων τους, Ρίγη συγκίνησης προκαλούν και οι εικόνες που έρχονται από το μοναστήρι του Νταντιβάνκ της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας. Εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν εκεί αγκαλιά, μοιρολογώντας.
«Λόγω των δυσκολιών που βιώνει η Αρμενία και για ανθρωπιστικούς λόγους το Αζερμπαϊτζάν αποφάσισε να δώσει στην Αρμενία άλλες δέκα ημέρες προθεσμία… Η ημερομηνία για την παράδοση (της Καλμπατζάρ) μετατέθηκε για τις 25 Νοεμβρίου, αντί για τις 15 Νοεμβρίου», δήλωσε ο σύμβουλος του Αζέρου προέδρου και επικεφαλής του γραφείου εξωτερικής πολιτικής της προεδρίας Χικμέτ Χατζίγεφ. Να θυμίσουμε ότι στις 9 Νοεμβρίου, έπειτα από συγκρούσεις δύο μηνών, η Αρμενία δέχτηκε να υπογράψει την συνθήκη τερματισμού του πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Η συνθηκολόγηση είναι στην πραγματικότητα μία επώδυνη για την Αρμενία ήττα, ακόμα και αν ο πρωθυπουργός της χώρας επιχείρησε να τη δικαιολογήσει. «Δεν είναι νίκη, αλλά δεν είναι και ήττα». Όπως, όμως, και να το εξωραΐσει κανείς, γεγονός παραμένει ότι το Αζερμπαϊτζάν ανακτά εδάφη, τα οποία τελούσαν υπό τον έλεγχο των Αρμένιων από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Συγκεκριμένα, η Αρμενία χάνει επτά περιφέρειες που συνορεύουν με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και ένα μικρό τμήμα του ίδιου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η αυτοανακηρυχθείσα Δημοκρατία του Αρτσάχ, εξουθενωμένη και συρρικνωμένη, επιβιώνει υπό την προστασία Ρώσων στρατιωτών που θα αναπτυχθούν στο μέτωπο. Ο ρωσικός στρατός θα προστατεύει ιδιαίτερα τον διάδρομο Λατσίν, τη μοναδική οδό ανεφοδιασμού που συνδέει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την Αρμενία.
Η τελευταία απεδείχθη απροετοίμαστη στρατιωτικά απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν και κατ’ επέκταση στην Τουρκία. Η διεθνής κοινότητα, παρ’ ότι υποτίθεται ότι ήταν με το μέρος των Αρμενίων, καθώς θεωρούνται ήδη θύματα, έχοντας στο ιστορικό τους μια μεγάλη γενοκτονία από τους Τούρκους στη δεκαετία του 1910, δεν αντέδρασε.
Στον πόλεμο της δεκαετίας του 1990 μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, οι πρώτοι είχαν την υποστήριξη της Ρωσίας, ενώ το Αζερμπαϊτζάν την υποστήριξη της Τουρκίας. Αυτή τη φορά, η Ρωσία δεν βοήθησε. Αντιθέτως, επιθυμούσε να λήξει το συντομότερο δυνατό τον πόλεμο αυτόν, πριν οι ΗΠΑ αρχίσουν να παρεμβαίνουν. Και το κλείσιμο είναι ιδιαίτερα επιζήμιο για τους Αρμένιους.
Αναμφίβολα έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, συνδεδεμένος με το Ίδρυμα του Τζορτζ Σόρος, έχει πάρει αποστάσεις από την Μόσχα από το 2018 και μετά. Είχε φθάσει στο σημείο, μάλιστα, να μιλάει για συνεργασία με το ΝΑΤΟ, παρότι θα έπρεπε να είχε διδαχθεί από την καταστροφική για τη Γεωργία του πρώην προέδρου τους Σακασβίλι.
Το Κρεμλίνο είχε εκδηλώσει την αντίδρασή του με μια σαφή ψυχρότητα στις διμερείς σχέσεις. Αντιθέτως, η Άγκυρα συνέβαλε στη στρατιωτική νίκη των Αζέρων και με το παραπάνω. Εκτός από στρατό και όπλα, παρείχε και τζιχαντιστές που πολεμούσαν εναντίον των Αρμενίων.
Για μία ακόμα φορά η αποφασιστικότητα της τουρκικής παρέμβασης σ’ ένα εξωτερικό μέτωπο στέφεται με επιτυχία, γεγονός το οποίο εκ των πραγμάτων ενισχύει τη θέση του Ερντογάν όχι μόνο στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και στον μουσουλμανικό κόσμο.
Η εθνική αυτή ταπείνωση για την Αρμενία έχει προκαλέσει την οργή της πλειονότητας των πολιτών της. Αυτή εκδηλώνεται με μαζικές διαδηλώσεις που δεν λένε να κοπάσουν. Στο στόχαστρο των διαδηλωτών είναι ο πρωθυπουργός Πασινιάν, τον οποίον κατηγορούν ως υπεύθυνο για την συνθηκολόγηση και τις εδαφικές απώλειες που αυτή επέφερε.
Υπήρξε, μάλιστα, και απόπειρα δολοφονίας του πρωθυπουργού από μέλη της αρμενικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSS). Μεταξύ αυτών ήταν και ο πρώην επικεφαλής της, Αρτούρ Βανετσιάν, ο πρώην επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Βαχράμ Μπαγντασαριάν και ο εθελοντής του πολέμου Ασότ Μινασιάν.
