Με μαχαίρια, με πυροβόλα όπλα και με εκρηκτικά, οι συγκρούσεις μεταξύ των φυλακισμένων άρχισαν το βράδυ της Παρασκευής στη δεύτερη πτέρυγα του μεγάλου σωφρονιστικού καταστήματος της Γουαγιακίλ, της μεγαλύτερης πόλης στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας.

«Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία, περίπου 68 πρόσωπα που στερούνταν την ελευθερία τους (σ.σ. φυλακισμένοι) σκοτώθηκαν και άλλοι 25 τραυματίστηκαν», ανέφερε το γραφείο του γενικού εισαγγελέα, συμπληρώνοντας πως διενεργεί έρευνα.

Νωρίτερα, δίνοντας έναν πρώτο απολογισμό, η επικεφαλής της αστυνομίας του Ισημερινού, η Τάνια Βαρέλα, μίλαγε για 58 νεκρούς, ενώ διαβεβαίωνε ότι η αστυνομία «ήδη ανέκτησε τον έλεγχο» της πτέρυγας όπου έγινε το μακελειό.

Τα γεγονότα, που σημαδεύτηκαν από «περισσότερη βία από το συνηθισμένο», οφείλονταν σε «διένεξη για τον έλεγχο τομέων μεταξύ συμμοριών κακοποιών στο εσωτερικό της φυλακής», εξήγησε η διευθύντρια της αστυνομίας.

Αίμα στους τοίχους

Η επέμβαση των δυνάμεων επιβολής της τάξης «έσωσε ζωές», διαβεβαίωσε από την πλευρά του ο Πάμπλο Αροσεμένα, ο κυβερνήτης της επαρχίας Γουάγιας, πρωτεύουσα της οποίας είναι η Γουαγιακίλ.

Ο κυβερνήτης στηλίτευσε «το επίπεδο της κτηνωδίας» επιτιθέμενων που «ήθελαν να μπουν στη δεύτερη πτέρυγα».

Χθες Σάββατο το πρωί, το πτώμα ενός κρατούμενου κρεμόταν από την οροφή του κτιρίου, με τους λευκούς τοίχους σημαδεμένους από πιτσιλιές ξεραμένου αίματος, προτού το απομακρύνουν αστυνομικοί με καλυμμένα πρόσωπα, διαπίστωσε φωτοειδησεογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου.

Πλάνα που μεταφορτώθηκαν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, η αυθεντικότητα των οποίων δεν έχει επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητη πηγή, δείχνουν κρατούμενους μέσα στη νύχτα σε εσωτερική αυλή της φυλακής, καθώς χτυπούν με ρόπαλα πτώματα πεταμένα το ένα πάνω στο άλλο, άψυχα, καθώς αρχίζουν να γίνονται παρανάλωμα του πυρός.

«Κλειδωθήκαμε στην πτέρυγά μας. Θέλουν να μας σκοτώσουν όλους», λέει εκλιπαρώντας για βοήθεια σε άλλο βίντεο τρόφιμος της πτέρυγας που δέχθηκε επίθεση. «Σας παρακαλώ, μοιραστείτε αυτό το βίντεο. Σας παρακαλώ, βοηθήστε μας!», συμπληρώνει ο κρατούμενος, καθώς στο φόντο ακούγονται αλλεπάλληλες εκπυρσοκροτήσεις.

Μέσω Twitter, ο πρόεδρος Γκιγιέρμο Λάσο εξέφρασε «τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου στις οικογένειες που έχασαν οικείους τους».

Την 28η Σεπτεμβρίου, 119 φυλακισμένοι σκοτώθηκαν υπό παρόμοιες συνθήκες στην ίδια φυλακή, την υπ’ αριθμόν 1 στη Γουάγιας. Επρόκειτο για τη χειρότερη σφαγή μέσα σε φυλακή στην ιστορία του Ισημερινού και μια από τις χειρότερες στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής.

Ορισμένοι έγκλειστοι διαμελίστηκαν, αποκεφαλίστηκαν ή κάηκαν στα επεισόδια, που αποδόθηκαν σε συμμορίες που συνδέονται με τη διακίνηση ναρκωτικών και επίφοβα μεξικανικά καρτέλ.

Μετά τη σφαγή αυτή, που υπογράμμισε τη δραματική επιδείνωση της μακράς κρίσης στο σύστημα των φυλακών της χώρας, ο πρόεδρος Λάσο κήρυξε «κατάσταση εξαίρεσης» στις 65 φυλακές του Ισημερινού, αναπτύσσοντας ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων μονάδων του στρατού.

Οι φυλακές έχουν ονομαστική χωρητικότητα κάπου 30.000 θέσεων, αλλά σε αυτές βρίσκονται το τρέχον διάστημα κάπου 39.000 φυλακισμένοι, με άλλα λόγια ο πλεονάζων πληθυσμός εγκλείστων είναι γύρω στο 30%. Όπλα κάθε λογής, ναρκωτικά, κινητά τηλέφωνα διακινούνται αθρόα μέσα στις φυλακές. Αρκετές έχουν μετατραπεί σε θέατρα συγκρούσεων μεταξύ συμμοριών που συνδέονται με τα μεξικανικά καρτέλ Σιναλόα και Νέα Γενιά του Χαλίσκο.

Ανάμεσα στην Κολομβία και στο Περού, τις δύο χώρες που παράγουν τις μεγαλύτερες ποσότητες κοκαΐνης παγκοσμίως, ο Ισημερινός έχει μετατραπεί σε πλατφόρμα διακίνησης ναρκωτικών, λόγω των πορωδών συνόρων του, της δολαριοποιημένης οικονομίας του και των μεγάλων εξαγωγικών λιμανιών του, ειδικά αυτού της Γουάγιας, της οικονομικής πρωτεύουσας της χώρας.

«Είναι ανθρώπινα όντα»

Στη μεγάλη φυλακή στην περιφέρεια της πόλης, όπου κρατούνται 8.500 έγκλειστοι, ή με άλλα λόγια ο πλεονάζων πληθυσμός φθάνει το 60%, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, η βία στην πραγματικότητα δεν σταμάτησε ποτέ, παρά τις ασταμάτητες ανακοινώσεις της κυβέρνησης του προέδρου Λάσο για την καταπολέμηση της ανασφάλειας.

Μετά τη σφαγή του Σεπτεμβρίου, ακόμη δεκαπέντε φυλακισμένοι σκοτώθηκαν σε διάφορα «συμβάντα», κατά την ορολογία των αρχών.

Με τη σφαγή της Παρασκευής, οι θάνατοι στις ταραχές μέσα στις φυλακές του Ισημερινού έχουν φθάσει από την αρχή της χρονιάς τους –τουλάχιστον– 308. Τον Φεβρουάριο, 79 κρατούμενοι σκοτώθηκαν σε ταυτόχρονα βίαια επεισόδια σε τέσσερα σωφρονιστικά καταστήματα.

Χθες Σάββατο, από νωρίς το πρωί, όπως ακριβώς και στα τέλη Σεπτεμβρίου, δεκάδες οικογένειες κρατουμένων συγκεντρώθηκαν μπροστά στη φυλακή της Γουαγιακίλ, ζητώντας να μάθουν νέα για τους δικούς τους ή βγάζοντας κραυγές απελπισίας όταν μάθαιναν πως οι συγγενείς τους σκοτώθηκαν.

«Είναι ανθρώπινα όντα, βοηθήστε τους», διάβαζε κανείς σε πανό που κράταγαν κάποιες οικογένειες, υπό τα βλέμματα ισχυρής δύναμης αστυνομικών και στρατιωτικών, που διέθεταν ακόμη και άρμα μάχης.

Ανάμεσα σε λυγμούς, η Μπέρτα Γιάγκο, 51 ετών, θεία κρατούμενου που τραυματίστηκε στο πόδι από ματσέτα στα επεισόδια, οδυρόταν: «θα ήθελα κάποιος να με βοηθήσει να τον βγάλω από εκεί, πριν βγει νεκρός».

Ένας από τους κρατούμενους, που αποφυλακίστηκε το πρωί του Σαββάτου αφού εξέτισε ποινή 18 μηνών, αγκάλιασε τη μητέρα του κλαίγοντας: «Ζήσαμε επικίνδυνες ώρες σ’ αυτή τη φυλακή (…) Βρέχει σφαίρες μέρα και νύχτα».