Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν προέτρεψε χθες Δευτέρα την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στην Ισλαμική Δημοκρατία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για να μπορέσει να σωθεί η διεθνής συμφωνία για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Τεχεράνης.
«Μπορεί σαφώς να υπάρξει ένας μηχανισμός για να συγχρονιστεί, ή για να συντονιστεί» η επάνοδος των δύο κρατών στην πλήρη τήρηση της συμφωνίας, επισήμως του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης, δήλωσε ο Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ στο CNN International.
Τεχεράνη και Ουάσινγκτον περιμένουν η μια την άλλη να κάνει το πρώτο βήμα.
Σύμφωνα με τον κ. Ζαρίφ, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Zοζέπ Μπορέλ θα μπορούσε να φορέσει «το καπελάκι του συντονιστή της κοινής επιτροπής» επιτήρησης της εφαρμογής της συμφωνίας του 2015 και να γεφυρώσει το χάσμα, «να χορογραφήσει τις κινήσεις που θα πρέπει να κάνουν οι ΗΠΑ και αυτές που θα πρέπει να κάνει το Ιράν».
Η συμφωνία που υπέγραψαν στη Βιέννη η κυβέρνηση του Ιράν και οι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Γερμανία) καθώς και η ΕΕ είχε σκοπό να αποτραπεί κάθε ενδεχόμενο η Ισλαμική Δημοκρατία να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο με την επιβολή αυστηρών περιορισμών στο ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας, που η Τεχεράνη διαβεβαιώνει ότι είναι αποκλειστικά πολιτικό και ειρηνικό. Σε αντάλλαγμα, η διεθνής κοινότητα θα προχωρούσε σταδιακά στην άρση όλων των οικονομικών κυρώσεων στο Ιράν.
Όμως ο Ρεπουμπλικάνος πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία ανεπαρκή ως προς το ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας και ταυτόχρονα επικρίνοντας το ότι δεν συμπεριλέλαβε το ιρανικό πρόγραμμα ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων και άλλες «αποσταθεροποιητικές» δραστηριότητες της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή, απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία και κατόπιν επέβαλε εκ νέου και σκλήρυνε τις αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις.
Οι Ευρωπαίοι επέκριναν την απόφαση του μεγιστάνα και κατέβαλαν προσπάθειες τα τελευταία τρία χρόνια για να περισωθεί η συμφωνία.
Ο Δημοκρατικός νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει υποσχεθεί ότι η χώρα του θα επανενταχθεί στη συμφωνία, αλλά με την προϋπόθεση ότι η Τεχεράνη θα ξαναρχίσει να τηρεί πλήρως υποχρεώσεις της που αποφάσισε να αθετεί σε αντίποινα για τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Η ιρανική διπλωματία ως εδώ ζητεί η κυβέρνηση Μπάιντεν να κάνει το πρώτο βήμα, αίροντας τις κυρώσεις πριν από καθετί άλλο. Η πρόταση του Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ μοιάζει να ανοίγει για πρώτη φορά την πόρτα σε μια «συγχρονισμένη» διαδικασία, αν και ο ιρανός ΥΠΕΞ επανέλαβε πως είναι οι Αμερικανοί — η πλευρά που εγκατέλειψε τη συμφωνία — αυτοί που θα πρέπει να «δείξουν την καλή πίστη τους».
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό δίκτυο NBC News και μεταδόθηκε χθες Δευτέρα, ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο Άντονι Μπλίνκεν, εκτίμησε ότι θα χρειαστεί «ορισμένος χρόνος» προκειμένου το Ιράν να επανέλθει στην πλήρη τήρηση της συμφωνίας και κατόπιν ακόμη «ορισμένος χρόνος» προκειμένου η Ουάσινγκτον να αποτιμήσει πως «τηρεί πράγματι τις δεσμεύσεις του».
Απαντώντας έμμεσα στον κ. Μπλίνκεν, ο ιρανός ομόλογός του τόνισε πως «το πρόβλημα δεν είναι ο χρόνος». Ο κ. Ζαρίφ εξήγησε ότι κάποιοι από τους περιορισμούς μπορούν να ξαναρχίσουν να τηρούνται «μέσα σε λιγότερο από μια μέρα», ενώ κάποιοι άλλοι «σε μερικές ημέρες ή εβδομάδες· αλλά αυτό δεν θα πάρει περισσότερο χρόνο απ’ όσο χρειάζονται οι ΗΠΑ για να προωθήσουν και να εφαρμόσουν τα απαραίτητα προεδρικά διατάγματα» για την άρση των κυρώσεων.
