Η κατακόρυφη άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου λόγω και της πανδημίας σηματοδοτεί ότι το εμπόριο και η καταναλωτική συμπεριφορά μπήκαν σε έναν νέο κόσμο. Για πολλούς σήμανε την αλλαγή της καταναλωτικής τους συμπεριφοράς. Ομως το ηλεκτρονικό εμπόριο κρύβει και τα μυστικά του, πόσο μάλλον όταν γίνεται από πλατφόρμες-κολοσσούς του εξωτερικού ή e-shops.

Οι καταναλωτές έρχονται αντιμέτωποι με εκπλήξεις στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και το κόστος αγοράς του προϊόντος. Είναι σύνηθες να παραγγέλνει κανείς ένα προϊόν από χώρες εκτός Ε.Ε. σε μια συγκεκριμένη τιμή, αλλά για να το παραλάβει να πρέπει να το χρυσοπληρώσει. Ο λόγος είναι οι δασμοί αλλά και τα ψιλά γράμματα. Και κάπου εκεί προβάλλει η εικόνα του Ντόναλντ Τραμπ! Εχουν παρατηρηθεί εξωφρενικές περιπτώσεις όπως για παράδειγμα πανιά για καθαρισμούς σπιτιών αξίας 3 ευρώ να φτάνουν τελική τιμή 120 ευρώ!

Το «ΘΕΜΑ» απευθύνθηκε σε στελέχη της αγοράς τα οποία μας εισήγαγαν στο δίκτυο των ηλεκτρονικών πωλήσεων και των μυστικών τους. «Οι περισσότεροι όταν κάνουν ηλεκτρονικές παραγγελίες δεν ελέγχουν από ποιο απόθεμα της πλατφόρμας θα έρθει το προϊόν. Από τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ε.Ε.;

Τα προϊόντα από Ε.Ε. είναι χωρίς δασμούς και έρχονται κατευθείαν στην πόρτα σου. Και εδώ όμως υπάρχει μία υποσημείωση στην οποία θα αναφερθούμε στη συνέχεια», εξηγεί υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλης εταιρείας που δραστηριοποιείται στα logistics με έδρα το λιμάνι του Πειραιά: «Αν το προϊόν έρχεται από τρίτες μη κοινοτικές χώρες, όπως Κίνα ή ΗΠΑ, τότε πηγαίνει στο τελωνείο. Συνήθως οι πλατφόρμες χρησιμοποιούν εταιρείες ταχυμεταφορών για να παραδίδουν τα προϊόντα τους, ενώ κάποιες έχουν και δικά τους αεροπλάνα όπως η Amazon. H εταιρεία ταχυμεταφορών σού στέλνει τον αριθμό αποστολής και σε ενημερώνει ότι το προϊόν είναι στο τελωνείο. Για να το εκτελωνίσεις πληρώνεις έναν δασμό ανάλογα με το προϊόν και όχι την αξία του, που κυμαίνεται από 2% έως 4%. Αλλος είναι ο δασμός για βιβλία, άλλος για μια φωτογραφική μηχανή», μας λέει ο ίδιος και συνεχίζει με τα… ψιλά γράμματα: «Αυτό που δεν σου λένε οι εταιρείες ταχυμεταφορών, εσένα του καταναλωτή, είναι ότι επιπλέον του ΦΠΑ πρέπει να πληρώσεις: 1) έξοδα διατακτικής, δηλαδή η μεταβίβαση της κυριότητας του δέματος για να μπορέσεις να το παραλάβεις. Το κόστος είναι από 60 ευρώ και πάνω. 2) 30 ευρώ έξοδα τελωνείου. 3) 100 ευρώ έξοδα εκτελωνιστή. Στα 100 ευρώ αξίας εμπορεύματος μπορεί να πληρώσεις άλλα 150 ευρώ, και ίσως είναι και λίγα».

Υπάρχει όμως και συνέχεια. Εάν η αγορά αφορά επαγγελματική χρήση, υπάρχει τιμολόγιο το οποίο δίνεται στο τελωνείο για να επιβληθεί ΦΠΑ κ.ά. Εάν πάει ιδιώτης, οι τελωνειακοί τού ζητάνε απόδειξη της πιστωτικής του κάρτας.

«Παλιότερα οι εταιρείες έβαζαν μια εικονική τιμή κάτω των 12 ευρώ που δεν χρειαζόταν εκτελωνισμό. Τώρα όμως σου ζητάνε απόδειξη της κάρτας σου για να διαπιστώσουν την τιμή που πραγματικά αγόρασες τα προϊόντα». Για τις χρεώσεις υπάρχουν και άλλα ψιλά γράμματα: «Αν οι μεγάλες πλατφόρμες που έχουν αποθήκες στην Ευρώπη έχουν πληρώσει δασμούς για τα προϊόντα που αποθηκεύουν, τότε ο καταναλωτής δεν χρεώνεται με τίποτα επιπλέον. Εκείνο που δεν ξέρουν πολλοί είναι ότι κάποιες φορές τα προϊόντα από τρίτες χώρες αποθηκεύονται στην Ευρώπη ως… τράνζιτ. Δηλαδή δεν γίνονται “ευρωπαϊκά” μέσω πληρωμής δασμών. Το αποτέλεσμα είναι ο τελικός παραλήπτης να νομίζει ότι αγοράζει ευρωπαϊκό προϊόν και τελικά να το χρυσοπληρώνει αφού καλείται να καταβάλει και τους δασμούς!» υπογραμμίζει στέλεχος εταιρείας ταχυμεταφορών. «Γι’ αυτό μπορεί τη μια μέρα το προϊόν που θα αγοράσεις να φτάσει σπίτι σου πιο ακριβό από την τιμή που το βρήκες και την επομένη να μπεις και να το βρεις στην κανονική του τιμή. Γιατί τη μια μέρα επέλεξες από αποθήκη που ήταν σε χώρα μη κοινοτική ή το προϊόν ήταν σε ευρωπαϊκό έδαφος ως τράνζιτ και την επομένη να το αγόρασες από ευρωπαϊκή αποθήκη όπου έχουν πληρωθεί οι δασμοί από την εταιρεία».

Η πολιτική των ΗΠΑ

Στο σημείο αυτό μπαίνει στη γενική εικόνα ο Ντόναλντ Τραμπ. Στο πρόσφατο παρελθόν πολλές φορές λόγω φόρτου εργασίας περνούσαν προϊόντα από το τελωνείο χωρίς έλεγχο, στο πλαίσιο μιας λογικής για την παγκοσμιοποίηση του εμπορίου. Ηρθε όμως ο Ντόναλντ Τραμπ με τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα αλλά και τη νέα πολιτική δασμών σε εισαγόμενα στις ΗΠΑ αγαθά και τα άλλαξε όλα. Εκείνος το έκανε για να βοηθήσει στην ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας και του εμπορίου. Ομως πήραν και οι ανταγωνιστές τα μέτρα τους, όπως η Ε.Ε., που έκανε αυστηρή τη νομοθεσία για τους δασμούς και τα εισαγόμενα από τρίτες χώρες εμπορεύματα και μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου. Οι έλεγχοι είναι πολύ πιο συχνοί και αυστηροί και η πιθανότητα να κληθείτε να πληρώσετε επιπρόσθετα ποσά στο τελωνείο έχει αυξηθεί κατακόρυφα.

Επιβαρύνσεις

Κάθε πακέτο ή επιστολή αξίας μικρότερης των 22 ευρώ θεωρείται μικρής αξίας και δεν χρεώνεται με έξτρα τέλος. Από τα 22 ευρώ και πάνω, το δέμα μπορεί να χρεωθεί με τέλη τα οποία περιλαμβάνουν τα έξοδα εκτελωνισμού συν τον ΦΠΑ που πρέπει να αποδοθεί στο ελληνικό κράτος. Τα έξοδα είναι από 15 μέχρι και 50 ευρώ, ανάλογα το κόστος, ενώ και ο ΦΠΑ είναι ανάλογος της αξίας του προϊόντος.

Για προϊόντα άνω των 150 ευρώ, το τελωνείο, εκτός από ΦΠΑ και τα έξοδα εκτελωνισμού, σας χρεώνει έξτρα με δασμούς οι οποίοι ποικίλλουν ανάλογα με την κατηγορία και το κόστος του αντικειμένου.

Το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σε μεγάλο ποσοστό κυρίως λόγω της υγειονομικής κρίσης και των lockdown. Από τους ψηφιακούς καταναλωτές, το 85%, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, επιλέγει ελληνικά e-shops.

Κολοσσοί, μεταξύ των οποίων Amazon, Αlibaba και eΒay, είχαν ενδιαφερθεί να έρθουν στην Ελλάδα κατασκευάζοντας αποθήκες για τα προϊόντα. Ομως το θρίλερ του 2015 με τη δραχμή τούς απέτρεψε ενώ αναζητούσαν να αγοράσουν εκτάσεις μεγάλες για να κατασκευάσουν αποθήκες-logistics centers. Οταν το ενδιαφέρον τους αναθερμάνθηκε, εμφανίστηκε η πανδημία και το άφησαν και πάλι στην άκρη, με άγνωστο το πότε θα εκδηλώσουν και πάλι ενδιαφέρον.

Η ελληνική πλευρά θέλει να έρθουν οι πλατφόρμες στην Ελλάδα αλλά με όρους και προϋποθέσεις, ο σημαντικότερος των οποίων είναι να βάλουν τις ελληνικές επιχειρήσεις στο δίκτυό τους για να πουλάνε και στο εξωτερικό. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, έχει δημιουργηθεί το κίνημα «Χριστούγεννα χωρίς την Amazon» στο οποίο συμμετέχουν και πολιτικοί. Εκεί η εταιρεία μπήκε με τους δικούς της όρους και έχει κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος της γαλλικής αγοράς πιέζοντας εξοντωτικά το εμπόριο της χώρας.

Αύξηση τζίρου

Σύμφωνα με ευρωπαϊκή έρευνα, ο τζίρος των ηλεκτρονικών πωλήσεων στη Γηραιά Ηπειρο έχει φτάσει τα 486 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση κατά 12%.

«Η νέα πραγματικότητα που δημιούργησε το δεύτερο lockdown και το κλείσιμο των εμπορικών καταστημάτων κινητοποίησαν τους εμπόρους, με πολλούς να εντατικοποιούν τις προσφορές τους, τις οποίες αναμένεται να επεκτείνουν μέχρι τα Χριστούγεννα. Η νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού για τις επιχειρήσεις και οι νέες συνήθειες που απέκτησαν οι περισσότεροι καταναλωτές καθοδηγούν και την αγορά», επισημαίνει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά Βασίλης Κορκίδης. «Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής των Ελλήνων που επέβαλε η καραντίνα και τα περιορισμένα εισοδήματα για χιλιάδες πολίτες που βρέθηκαν σε αναστολή εργασίας προσδιορίζουν τις πολιτικές και τη στρατηγική των λιανεμπόρων.

Η πολιτική των προσφορών που αφορούσε τα προηγούμενα χρόνια κυρίως τα φυσικά καταστήματα έχει γίνει πλέον προνόμιο για τα e-shops αλλά και τις επιχειρήσεις που διαθέτουν και ηλεκτρονικό κατάστημα. Σε αυτό οδήγησε τόσο το τελευταίο lockdown όσο και η σημαντική διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου στον τρόπο με τον οποίο κάνουν πλέον τις αγορές τους και οι Ελληνες».

Είναι ενδεικτικό ότι περισσότεροι από οκτώ στους δέκα Ελληνες (80,4%), σύμφωνα και με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., αξιοποιούν το ηλεκτρονικό καλάθι για αγορές όλων των ειδών, από τρόφιμα έως έπιπλα και ηλεκτρικά. Μάλιστα το γεγονός ότι στη διάρκεια του πρώτου lockdown, που ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτιο, το 30% των Ελλήνων καταναλωτών πραγματοποίησε για πρώτη φορά ηλεκτρονικά αγορές αυξάνει την πελατεία για τα καταστήματα, αφού, σύμφωνα και με στοιχεία της εταιρείας Nielsen, οι νεοεισερχόμενοι στις ηλεκτρονικές αγορές συνέχισαν να ψωνίζουν online. Στόχος των φετινών εκπτώσεων, που άρχισαν με την Black Friday, είναι τα καταστήματα να εκμεταλλευτούν την άνοδο κατά 170% των ηλεκτρονικών πωλήσεων, που παρατηρήθηκε την προηγούμενη περίοδο, και την άνοδο των online αγορών και γενικότερα την εξοικείωση με το e-shopping. Θα προσπαθήσουν να είναι πιο δελεαστικές ώστε οι αγορές να γίνονται από ελληνικές επιχειρήσεις και όχι από διεθνείς ηλεκτρονικές πλατφόρμες αγορών.