Καθώς οι σύμμαχοι της Ουκρανίας ερίζουν για το πώς θα βοηθήσουν τη χώρα να πολεμήσει τις δυνάμεις του Βλαντίμιρ Πούτιν, οι ανολοκλήρωτες εργασίες σ’ ένα άλλο κατώφλι του ΝΑΤΟ χρειάζονται περισσότερη προσοχή, σημειώνει η αλβανική gazetashqiptare (στη φωτογραφία αρχείου του Reuters/Laura Hasani/, επάνω, στρατιώτες της Δύναμης Ασφαλείας του Κοσσυφοπεδίου).
Τα Βαλκάνια ήταν εδώ και πολύ καιρό μια λέξη για την πολιτική και εθνική αστάθεια, αλλά τα πράγματα έχουν πάρει πρόσφατα μια στροφή προς το χειρότερο.
Οι εντάσεις έχουν κλιμακωθεί από το καλοκαίρι, αφότου οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου ενημέρωσαν τους Σέρβους που ζουν στη χώρα ότι έπρεπε να υιοθετήσουν τα ίδια δελτία ταυτότητας και τις τοπικές πινακίδες των αυτοκινήτων με τους περισσότερους Αλβανούς.
Ο σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς προσπάθησε τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου να εκτονώσει την κατάσταση μετά τον αποκλεισμό δρόμων από κατοίκους του βόρειου Κοσσυφοπεδίου και συγκρούσεις τους με την αστυνομία.
Για τους ξένους το θέμα μπορεί να φαίνεται ασήμαντο, αλλά μια μικρή σπίθα μπορεί εύκολα να γίνει μια μανιασμένη φωτιά.
Διπλωμάτης στο Βελιγράδι, ο οποίος ζήτησε την ανωνυμία του επειδή δεν είχε εξουσιοδότηση να μιλήσει δημόσια, είπε ότι ήταν συγκλονιστικό να βλέπεις την Ευρώπη να φλερτάρει με μια δεύτερη σύγκρουση τους τελευταίους μήνες.
Ενας άλλος διπλωμάτης, με έδρα την πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου, την Πρίστινα, είπε ότι τα οδοφράγματα ήταν παρόμοια με την ένταση της Κροατίας και της Σερβίας στον πόλεμο του 1990.
Ο Βούτσιτς, υποστηριζόμενος από τον Πούτιν, έχει στο παρελθόν κατηγορηθεί από τους αντιπάλους του ότι πυροδότησε τις φωτιές στο Κοσσυφοπέδιο. Ο ίδιος χαρακτήρισε τις τελευταίες νύχτες του Δεκεμβρίου μερικές από τις πιο δύσκολες της ζωής του.
«Θα μας είχε οδηγήσει σε μια ολοκληρωτική καταστροφή», είπε σε συνέντευξή του στην κατοικία του στο Βελιγράδι στις 17 Ιανουαρίου. Ημουν πολύ φοβισμένος».
Οι προειδοποιήσεις για κάτι μεγαλύτερο είναι μια υπενθύμιση των αγιάτρευτων πληγών από την προηγούμενη σύγκρουση της Ευρώπης – και δεν είναι τυχαίο ότι επέστρεψαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, που ξεκίνησε πριν σχεδόν ένα χρόνο.
Με την Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία ν’ απασχολούνται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Αλμπιν Κούρτι έχει πατήσει εκεί που οι προκάτοχοί του δεν τόλμησαν ποτέ, φοβούμενοι τις συνέπειες.
Η Σερβία, στο μεταξύ, προσπάθησε να διευθετήσει με ταχυδακτυλουργικό τρόπο τις σχέσεις της με την Ευρώπη και τη Ρωσία, οι οποίες έχουν ενταθεί από την έναρξη του πολέμου.
«Ο Βούτσιτς είναι αποδυναμωμένος επειδή ο παλιός του σύμμαχος Πούτιν διεξάγει πόλεμο, και το Κοσσυφοπέδιο είναι επίσης αποδυναμωμένο επειδή υπάρχει μικρή θέση στην ευρωπαϊκή ατζέντα για άλλα προβλήματα εκτός από τον πόλεμο», λέει ο Ζάρκο Πουχόφσκι, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ.
«Οι εντάσεις που ξεκίνησαν πριν λίγους μήνες έχουν επιστρέψει στο status quo και αυτό είναι πολύ ανησυχητικό», προσθέτει.
Τα Βαλκάνια – η πιο ασταθής γωνιά της Ευρώπης – δείχνουν πολλά από τα παλιά χαρακτηριστικά τους.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη παραμένει παράλυτη δεδομένης της τριμερούς κυβέρνησης που γεννήθηκε από την ειρηνευτική συμφωνία του 1995, και ο σύμμαχος του Πούτιν που ηγείται της σερβικής οντότητας συνεχίζει να απειλεί με απόσχιση.
Το Μαυροβούνιο, το οποίο εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2017, θεωρείται πλέον υβριδικό καθεστώς από την οργάνωση Freedom House που εδρεύει στην Ουάσιγκτον.
Στο Κοσσυφοπέδιο, η διατήρηση της εύθραυστης ειρήνης είναι περίπλοκη. Η Σερβία θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο δικό της, το λίκνο της εθνικότητάς της – όπως ακριβώς βλέπει ο Πούτιν την Ουκρανία.
Οι τριβές μεταξύ της αλβανικής πλειοψηφίας του Κοσσυφοπεδίου και των περίπου 100.000 Σέρβων που εξακολουθούν να ζουν ως επί το πλείστον στο βόρειο τμήμα του έθνους των 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων έχουν ενταθεί από τότε που μια εκστρατεία βομβαρδισμού υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ το 1999 έδιωξε τον στρατό του Γιουγκοσλάβου ισχυρού άνδρα Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Η συμφιλίωση έφτασε σ’ αδιέξοδο το 2008, όταν η κυβέρνηση στην Πρίστινα κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία από τη Σερβία.
Η δημιουργία του έθνους-κράτους υποστηρίχθηκε από περίπου τον μισό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και όλων των μελών της ΕΕ εκτός από πέντε, αλλά όχι από τη Σερβία, τη Ρωσία και την Κίνα.
Τόσο για το Κοσσυφοπέδιο όσο και για τη Σερβία, απώτερος στόχος είναι η ένταξη στην ΕΕ.
Οι Βρυξέλλες έχουν καταστήσει σαφές και στις δύο χώρες ότι η πρόοδος εξαρτάται από την ικανότητά τους να βελτιώσουν τους δεσμούς τους. Οι απεσταλμένοι επέστρεψαν στις συναντήσεις για ν’ αποδεχτούν ένα νέο σύμφωνο ειρήνης που συνέταξε η ΕΕ.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δήλωσε στις 23 Ιανουαρίου ότι η επίτευξη συμφωνίας είναι ο μόνος τρόπος για να «σπάσει ο φαύλος κύκλος της κρίσης επί τόπου και να μειωθεί ο κίνδυνος περαιτέρω κλιμάκωσης».
Ο Βούτσιτς είπε στους δημοσιογράφους την ίδια μέρα ότι η Σερβία έπρεπε να το πάρει στα σοβαρά.
Αυτό δεν φαίνεται επικείμενο. Περίπου 3.800 στρατιώτες του ΝΑΤΟ που σταθμεύουν στο Κοσσυφοπέδιο εξακολουθούν να είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση μιας ολοένα και πιο επισφαλούς ειρήνης όπως έδειξαν και τα πρόσφατα γεγονότα.
«Αυτή η κατάσταση μπορεί να διαρκέσει για χρόνια», λέει ο Πουχόφσκι, ο κροάτης ακαδημαϊκός. «Και όλα εξαρτώνται από το αν μερικοί «μεθυσμένοι» ξεκινούν κάτι πολύ, πολύ χειρότερο» τονίζει.
Οι χώρες διοικούνται επίσης από ηγέτες με πολύ αντιφατικό πολιτικό υπόβαθρο.
Ο Βούτσιτς, 52 ετών, πρώην υπουργός Πληροφοριών υπό τον Μιλόσεβιτς, εδραίωσε τη θέση του στη Σερβία με μια συντριπτική εκλογική νίκη πέρυσι. Εχει εξισορροπήσει επιδέξια τα ανταγωνιστικά συμφέροντα της Σερβίας, κρατώντας το ένα πόδι στην πορεία της ΕΕ, και παράλληλα ανοιχτή την πόρτα για τη Ρωσία. Αυτό έχει γίνει πιο σοβαρό μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο σέρβος πρόεδρος κατήγγειλε την εισβολή του Πούτιν, αλλά αρνήθηκε να συμμετάσχει στις προσπάθειες κυρώσεων της ΕΕ και η κυβέρνησή του στο Βελιγράδι διατηρεί δεσμούς με τη Ρωσία.
Ο Κούρτι, 47 ετών, ένας ριζοσπάστης αριστερός που κάποτε ήταν πολιτικός κρατούμενος στη Σερβία, αντιτάχθηκε στην υπάρχουσα συμφωνία ΕΕ μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας από το 2013. Στη δεύτερη θητεία του ως πρωθυπουργός, έχει θέσει ως προτεραιότητά του να εδραιώσει την κυριαρχία του Κοσσυφοπεδίου – ακόμα κι αν αυτό σημαίνει περαιτέρω ανταγωνισμός με τους Σέρβους.
Ηγέτες αντίπαλων κομμάτων στο Κοσσυφοπέδιο τον επέκριναν για υποκίνηση διαμαρτυριών, αποκαλώντας τον απρόβλεπτο. Τελευταίο παράδειγμα ήταν η κίνησή του να πιέσει για το θέμα των πινακίδων και των ταυτοτήτων.
Οι προκλητικοί Σέρβοι έστησαν οδοφράγματα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, το οποίο λαμβάνει οικονομική υποστήριξη από το Βελιγράδι και όπου οι κάτοικοι χρησιμοποιούν σερβικά διαβατήρια καθώς και το νόμισμά του, το δηνάριο.
Στις 27 Δεκεμβρίου και την επόμενη μέρα, ο Βούτσιτς βρέθηκε στη Ράσκα, μια μικρή πόλη μέσα στη Σερβία, βόρεια της διαιρεμένης πόλης Μιτροβίτσα στο Κοσσυφοπέδιο.
Ο τοπικός σερβικός πληθυσμός άκουσε την έκκλησή του ν’ αφαιρέσει όλα τα οδοφράγματα, αν και η ένταση παραμένει 10 φορές χειρότερη από τη συνηθισμένη, είπε σε συνέντευξή του στο Βελιγράδι λίγες εβδομάδες αργότερα.
Η περιοχή πρέπει να παραμείνει ειρηνική, τόνισε, διαφορετικά «οτιδήποτε άλλο θα μας οδηγούσε στην άβυσσο», καταλήγει το αλβανικό δημοσίευμα.
Πηγή: gazetashqiptare.al, echedoros-a.gr
