Στον δρόμο για το 3ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία, οι τάσεις ανασχηματίζονται και μαζί τους τα εκρηκτικά δίδυμα. Αν βάζαμε σε ένα δωμάτιο πανικού ορισμένα στελέχη της Κουμουνδούρου, θα ήταν βέβαιο πως η συγκατοίκηση δεν θα ήταν αρμονική. Με τα χρόνια της διακυβέρνησης, από πιο παλιά αλλά και μόλις προσφάτως έχουν δημιουργηθεί ορισμένες αγεφύρωτες σχέσεις με μπόλικο πολιτικό πρόσημο – λιγότερο προσωπικό τόνο θα βλέπαμε σε αυτές.
Σχέσεις που είναι ηλεκτρισμένες και με αφορμή κάθε φορά θέματα, ηλεκτρίζονται περισσότερο και συχνά δημιουργούν και ένα βαρύ κλίμα στις συνεδριάσεις των οργάνων ή τις συγκατοικήσεις του κόμματος. Οι παραπάνω αγεφύρωτες σχέσεις θα πρέπει να ιδωθούν σε ένα ευρύ πλαίσιο αντιθέσεων και αντιπαλοτήτων στον ΣΥΡΙΖΑ που έχει ως άξονα και την ταυτότητα του κόμματος και τα χαρακτηριστικά του αλλά και τον τρόπο που το κάθε στέλεχος στέκεται απέναντι στις ημέρες της διακυβέρνησης της πρώτης φοράς Αριστερά. Το άνοιγμα του κόμματος, η πιο ταυτοτική του αναδίπλωση, το πόσο βαθιά γίνανε τομές την περίοδο 2015 – 2019 είναι μερικά μόνον από τα πεδία που ξεσπούν οι νέες αντιπαραθέσεις των δύσκολων διδύμων της Κουμουνδούρου.
Από την άλλη επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα εν κινήσει, η διαμάχη έχει να κάνει συχνά και με το ποιος θα επικρατήσει στη νέα εποχή του που λίγο μόνον θα μοιάζει με την περίοδο 2012 – 2015 και 2015 – 2019. Διαμάχες πάντως που επίσης γενικεύονται συχνά, δεν οριοθετούνται μόνον στα δίδυμα που παρακάτω θα περιγράψουμε αλλά συχνά αποτυπώνουν και αντιπαλότητες τάσεων και ομάδων. Παλιοί και νέοι, νεολαίοι και βετεράνοι, πρόεδροι και δελφίνοι, κλειδοκράτορες του κόμματος και νεότεροι συχνά ακονίζουν τα μαχαίρια τους ενώ οι διαρροές από συλλογικά όργανα αρκετές φορές μιλούν για βιτριολικές ατάκες μεταξύ τους και για ανοιχτούς λογαριασμούς που ενίοτε αναζωπυρώνονται και θέτουν σε περιδίνηση ή και εσωστρέφεια το κόμμα στη δύσκολη συγκυρία που διανύει. Mε βεβαιότητα, τα δίδυμα θα είναι εδώ στον δρόμο για το συνέδριο.
Ομολογουμένως η δυσκολότερη και πιο ενδιαφέρουσα σχέση. Για να το ξεκαθαρίσουμε, επειδή δεν μιλάμε για κόμμα με δομές ΠΑΣΟΚ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών δεν είναι δελφίνος και δεν θέλει να είναι. Είναι όμως ο μόνος πόλος εντός κόμματος που συναρθρώνει έναν συνολικά – συχνά – διαφορετικό λόγο από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας καθόλου τυχαία όλο και συχνότερα λέει πως δεν συμπροεδρεύει. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, επίσης, λέει πως το αρχηγικό κόμμα είναι στα αζήτητα της Ιστορίας («Βήμα της Κυριακής» σε Αρη Ραβανό). Σε δημόσια πεδία, ξεκαθαρίζουν και οι δύο τους πως απλώς διαφωνούν σε επιμέρους θέματα. Το υπενθύμισε ο Αλέξης Τσίπρας στη φετινή ΔΕΘ.
Το κάνει πάντα σε συνεντεύξεις του ο Τσακαλώτος. Κι όμως πίσω από τις γραμμές, διαφαίνονται με αισθητό τρόπο πως μιλάμε για δύο αναγνώσεις της συγκυρίας, της Αριστεράς, του κόμματος. Χημεία σε προσωπικό επίπεδο υπάρχει. Οπως υπάρχει και ο εκατέρωθεν εγωισμός. Ο Τσίπρας είναι το πρόσωπο που έβγαλε από τα αζήτητα ένα μικρό κόμμα. Καβάλησε το κύμα, μίλησε πρώτος για κυβερνώσα Αριστερά. Ο Τσακαλώτος είναι ο άνθρωπος που εφάρμοσε και επέβλεψε την εφαρμογή του επώδυνου τρίτου προγράμματος (Μνημονίου), έφτιαξε μαξιλάρι στην οικονομία (συχνά του ασκείται κριτική εσωτερικά για το μέγεθός του). Δύσκολη σχέση.
Είναι άλλη αντίληψη. Αυτή που φτιάχνει τη δύσκολη σχέση των Τσακαλώτου – Παππά. Οχι επί προσωπικού. Ο ένας πιθανώς βλέπει στον άλλον πολιτικά τι δεν θα ήθελε στο κόμμα του. Συχνά ο πόλεμος γίνεται δια αντιπροσώπων. Ο Τσακαλώτος είναι και ο άτυπος αρχηγός των 53, ο Νίκος Παππάς ηγείται εκείνου του κομματιού των προεδρικών που έχουν γέφυρες με τους πασοκογενείς και με μεγάλο μέρος της Προοδευτικής Συμμαχίας και άρα θέλουν άνοιγμα και «παραταξιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ». Πέραν των άμεσων αντιπαραθέσεων, εσχάτως ο Τσακαλώτος φωτογραφίζει τον Παππά πως βάζει μερίδα των φίλιων ΜΜΕ να του την «πέφτει», υπάρχουν και θέματα από τις ημέρες της διακυβέρνησης. Η πλευρά Τσακαλώτου κάνει συχνά κριτική για την ΕΡΤ ή τις τηλεοπτικές άδειες επί ημερών Παππά. Η όχθη Παππά μιλάει με οξύτητα για το τσακαλωτικό μαξιλάρι που άφησε η κυβέρνηση Τσίπρα στον Μητσοτάκη και πως έτσι αποξενώθηκε από τη μεσαία τάξη. Αγεφύρωτη σχέση; Ναι θα λέγαμε – αν και στην Πολιτική δεν μπορείς να είσαι βέβαιος.
Θα μπορούσε κάποιος να πει πως η σχέση Νίκου Φίλη – Νίκου Παππά έχει όμοια χαρακτηριστικά με τη σχέση του τέως υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής και του Τσακαλώτου. Κι αυτό αφού ο Φίλης ως μέρος της τρόικας (Νίκος Βούτσης – Νίκος Φίλης – Πάνος Σκουρλέτης) μιλάει καλύτερα με τους 53 παρά με τους προεδρικούς. Κι όμως ο Φίλης έχει δική του ατζέντα, είναι πληθωρικός και «πολιτικό ζώο» που δεν περιμένει γραμμή για να αντιπαρατεθεί. Αν επίσης θέλει κάποιος να βρει τις εκκινήσεις της εδώ κόντρας, το πολιτικό είναι το αμιγώς στοιχείο που την καθορίζει. Για παράδειγμα ο Φίλης έχει αντίρρηση που τη διατυπώνει συχνά για τις μικροτεχνικές της εξουσίας που όπως φαίνεται είχαν δρομολογηθεί επί κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ. Ο Παππάς πάλι, διατυμπανίζει πως δεν θέλει ένα κόμμα του 3% και στενά προσδεδεμένο στην παλιά του ταυτότητα – παρά το γεγονός πως προέρχεται απ’ τον χώρο και έχει καταβολές. Στα μάτια του Φίλη, ο Παππάς εκφράζει τις παγίδες και τις αποτυχίες της Αριστεράς στην εξουσία. Στα μάτια του Παππά, ο Φίλης είναι ο αγκυλωμένος της ομάδας Μπανιά και του ’80.
Μια ακόμη δύσκολη σχέση λόγω των διαφορετικών κόσμων – πέραν όλων των άλλων. Το οξφορδιανό φλέγμα και η κρητική μπρουτάλ εκφορά. Στους 53 ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Στην ομάδα Παππά ο Παύλος Πολάκης. Μπορεί και να πρωτοσυναντήθηκαν στις πλατείες των αγανακτισμένων όπου ο Τσακαλώτος είχε δώσει το παρών ως ακαδημαϊκός ομιλητής σε αντιμνημονιακά πάνελ και ο Πολάκης ως αμιγώς αγανακτισμένος γιατρός τότε δήμαρχος Σφακίων που μόλις προσέγγιζε τον ΣΥΡΙΖΑ (στις δεύτερες εκλογές του 2012).
Η ζωή πάντως τα έφερε να είναι στο ίδιο κόμμα, στο ίδιο κυβερνητικό σχήμα αλλά να εκπροσωπούν άλλες τάσεις, άλλες δυναμικές. Συχνά ο Πολάκης κάνει κριτική στον Τσακαλώτο μέσω του Facebook και με βολές υπερασπίζεται τον Αλέξη Τσίπρα και τη συμβολή του στην άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Τσακαλώτος δεν απαντά ποτέ, όταν όμως σκιαγραφεί το κόμμα που θέλει, κάνει κριτική σε μια πολεμική ρητορική φωτογραφίζοντας τον αψύ σφακιανό.
Αυτή η σχέση δεν είναι καθόλου εύκολη. Ερχεται από μακριά. Βρέθηκαν και οι δύο πολύ κοντά στον Αλέξη Τσίπρα και παραμένουν συνομιλητές του. Διαγκωνίστηκαν για καιρό ποιος ήταν πιο κοντά του. O Τζανακόπουλος παιδί της Νεολαίας και ο Παππάς παιδί του κλειστού κυκλώματος του Τσίπρα κατάλαβαν γρήγορα πως δεν έχουν πολιτική χημεία. Σήμερα ο πρώτος είναι γραμματέας του κόμματος και προφανώς έχει άλλη γνώμη για το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ, τα χαρακτηριστικά του από τον Νίκο Παππά. Εξάλλου αν και οι δύο εγγράφονται στους προεδρικούς, έχουν ανοίξει το περπάτημά τους με διαφορετικές ομάδες. Ο Τζανακόπουλος μιλάει με μεγαλύτερη πια ευκολία με τους 53 και ο Παππάς με τους τέως πασόκους. To επόμενο διάστημα η δική τους αντιπαράθεση θα ξαναζωντανέψει μέσω της εκλογής των νέων νομαρχιακών επιτροπών και των νομαρχιακών συνδιασκέψεων ενόψει του συνεδρίου. Η σύνθεση του νέου κόμματος θα καθορίσει και τον νέο συσχετισμό και οι Τζανακόπουλος – Παππάς θα αναμετρηθούν.
Δεν θα μπορούσε η Ευρώπη να μην έχει το δικό της ηλεκτρισμένο συριζαϊκό δίδυμο. Παλιός ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Παπαδημούλης και με χιλιόμετρα στην πολιτική ζωή – προσφάτως διακρίθηκε στους 10 ευρωβουλευτές με τη μεγαλύτερη πολιτική και κοινωνική επιρροή, σύμφωνα με το Vote Watch Europe – καταγράφεται πάντα στους προεδρικούς αλλά και πλέον στους σκεπτικιστές των άτακτων ανοιγμάτων του κόμματος. Η ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ πάντως στο Ευρωκοινοβούλιο δεν έχει τέτοια ιδεολογικά θέματα, μάλλον χαλαρή συνοχή έχει και ο κάθε ένας εκ των ευρωβουλευτών μοιάζει να διατηρεί την ατζέντα του. Ο πολύπειρος δημοσιογράφος και ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου, όμως, που συχνά δεν φείδεται κριτικής στο κόμμα και ο Παπαδημούλης δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις για άλλο λόγο. Με αφορμή την ιστορία του ευμαρούς πόθεν έσχες του Παπαδημούλη ο Κούλογλου έφτασε στα όρια να παραιτηθεί το καλοκαίρι και ανάγκασε ολόκληρο Αλέξη Τσίπρα να συνδυάσει μια ολιγοήμερη έξοδο στην Αίγινα μετά ολίγου πολιτικού μασάζ στον ίδιο. Από τότε μην ψάχνετε ιδιαίτερες σχέσεις των Παπαδημούλη – Κούλογλου αν και όπως είπαμε η ιστορία της ευρωπαρέας του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι και η πιο ευχάριστη για το κόμμα.
