Έχουμε ήδη δει το κόστος της κατάρρευσης εφοδιαστικών αλυσίδων κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19: οι καθυστερήσεις στην παραγωγή απλών ρινικών επιχρισμάτων επιβράδυνε τη διενέργεια διαγνωστικών τεστ για μήνες, ακόμη και την περίοδο που η πανδημία σημείωνε την πρώιμη έκρηξή της στις ΗΠΑ.
Ο κόσμος περιμένει τώρα με ανυπομονησία ένα εμβόλιο και θα χρειαστούν δισεκατομμύρια δόσεις το συντομότερο δυνατόν. Εάν η αλυσίδα εφοδιασμού γύρω από τα εμβόλια καταρρεύσει, το οικονομικό και ανθρώπινο κόστος του κορονοϊού θα παραταθεί.
Η περίπλοκη αλυσίδα παραγωγής εμβολίων θα χρειαστεί μήνες προκειμένου να συγκροτηθεί, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή η διαδικασία αρχίζει ήδη από τώρα. Οι επενδύσεις σε ορισμένα εξαρτήματα ήδη εκτοξεύονται – οι κατασκευαστές προϊόντων γυαλιού, για παράδειγμα, αυξάνουν την παραγωγή φιαλιδίων. Ωστόσο, η παροχή λιγότερο προφανών εισροών οι οποίες απαιτούνται σε προγενέστερο σημείο στην αλυσίδα είναι αβέβαιη.
Οι αλυσίδες εφοδιασμού όσον αφορά τα εμβόλια περιέχουν κάποιους ασυνήθιστους “κρίκους”, όπως αίμα πεταλοειδούς κάβουρα (ξιφόσουρας), έλαιο συκωτιού καρχαρία και ένα ένζυμο το οποίο αποτελεί ένα από τα ακριβότερα προϊόντα στον κόσμο.
Άλλοι κρίκοι της αλυσίδας βασίζονται σε εντελώς καινοτόμες διαδικασίες κατασκευής οι οποίες δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί ακόμη σε μεγάλη κλίμακα. Κάθε κρίκος στην αλυσίδα πρέπει να ελέγχεται και να ενισχύεται συνεχώς. Για τα πιθανά “αδύναμα” σημεία, πρέπει να εξεταστούν και να προετοιμαστούν εναλλακτικές διαδικασίες κατασκευής.
Η παρασκευή εμβολίων απαιτεί μια μακρά σειρά βιολογικών διεργασιών και η αποφυγή μόλυνσης είναι ζωτικής σημασίας. Οι ενδοτοξίνες, επικίνδυνα μόρια τα οποία αποβάλλονται από βακτήρια, είναι μία εκ των πιθανών πηγών μόλυνσης. Για την ανίχνευσή τους, κάθε παρτίδα εμβολίου, μαζί με τα φιαλίδια και τα πώματα, δοκιμάζεται με μια ουσία η οποία ονομάζεται Limulus amebocyte lysate (σ.μ. πρόκειται για υδατικό εκχύλισμα κυττάρων αίματος).
Η μόνη γνωστή φυσική πηγή LAL είναι το αίμα του πεταλοειδούς κάβουρα – που σημαίνει ότι η προσφορά ποικίλλει από έτος σε έτος και πρέπει να προσέχουμε να μην εξαντλήσουμε τον πληθυσμό των συγκεκριμένων καβουροειδών. Ευτυχώς, μια συνθετική έκδοση του LAL αναπτύχθηκε πρόσφατα και εγκρίθηκε από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ και την υπηρεσία Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο οι εταιρείες χρειάζονται χρόνο για να επικυρώσουν και να προετοιμάσουν την παραγωγή προκειμένου να είναι έτοιμες για ένα εμβόλιο κατά του κορονοϊού.
Τα συκώτια καρχαρία είναι ένας άλλος εκπληκτικός κρίκος στην αλυσίδα εφοδιασμού για ορισμένα εμβόλια. Το σκουαλένιο που βρίσκεται στα έλαια του συκωτιού του καρχαρία και το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στα καλλυντικά και τα αντηλιακά, είναι μέρος ενός ανοσοενισχυτικού στοιχείου στα εμβόλια – παράγοντα ο οποίος συνοδεύει το εμβόλιο και ενισχύει τα αποτελέσματά του δίνοντας ένα επιπλέον ερέθισμα στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να επαναπροσδιορίσουμε τη χρήση του σκουαλένιου, μεταφέροντας ποσότητες από την αγορά καλλυντικών, προκειμένου να βοηθήσουμε στην παραγωγή εμβολίων, αλλά πιθανόν να είναι ακόμη καλύτερο να χρησιμοποιήσουμε συνθετικό σκουαλένιο. Αυτό μπορεί να παραχθεί υπό εξαιρετικά ελεγχόμενες συνθήκες αλλά, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προετοιμάσουμε τις διαδικασίες παραγωγής τώρα. Δεν θέλουμε να αποτύχει η χορήγηση των εμβολίων επειδή δεν έχουμε αρκετό λάδι συκωτιού καρχαρία.
Τα παραδοσιακά εμβόλια λειτουργούν εκθέτοντας το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος σε έναν ιό που έχει εξασθενίσει ή και σκοτωθεί. Τότε, όταν το εμβολιασμένο ανοσοποιητικό σύστημα συναντήσει την επικίνδυνη έκδοση του ιού, έχει ήδη εκπαιδευτεί ώστε να την καταπολεμήσει.
Προσφάτως, έχουν αναπτυχθεί εντελώς νέοι τύποι εμβολίων στα οποία γίνεται χρήση DNA και mRNA. Αυτά τα εμβόλια αντιγράφουν κομμάτια του γενετικού υλικού του ιού και στη συνέχεια προγραμματίζουν τα κύτταρα του ίδιου του σώματος για την παραγωγή αντιγόνων που εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή η προσέγγιση είναι ταχύτερη και πιο τυποποιημένη σε σχέση με εκείνη των παραδοσιακών εμβολίων και έχει προοπτικές να αποδειχθεί εξαιρετικά ασφαλής, καθώς δεν περιλαμβάνει την έκθεση ατόμων στον ιό.
Οι τεχνολογίες εμβολίων DNA και mRNA έχουν δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα και δύο εκ των κορυφαίων υποψήφιων εμβολίων, εκείνα της Pfizer και της Moderna, χρησιμοποιούν τεχνολογία mRNA. Ωστόσο το mRNA δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ για την παραγωγή εμπορικού εμβολίου για ανθρώπους, πόσο μάλλον για χρήση σε μαζική κλίμακα. Η εκθετική κλιμάκωση της χρήσης αυτών των τεχνολογιών για μαζική χρήση μπορεί να μην αποδειχθεί εύκολη. Συγκεκριμένα, το mRNA χάνει τις χημικές του ιδιότητες ταχύτατα. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, πρέπει να “καλυφθεί” από μια πολύ σπάνια ουσία η οποία ονομάζεται vaccinia capping enzyme (VCE).
Μόνο 10 λίβρες VCE αρκούν για την παραγωγή εκατό εκατομμυρίων δόσεων εμβολίου mRNA – ωστόσο οι υπάρχουσες διαδικασίες παραγωγής VCE απαιτούν τόσο μεγάλη χωρητικότητα βιοαντιδραστήρα που η παραγωγή 10 λιβρών θα κόστιζε περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Το πιο σημαντικό, η παγκόσμια ικανότητα βιοαντιδραστήρων δεν μπορεί να υποστηρίξει την παραγωγή του ενζύμου σε αυτό το επίπεδο, παράγοντας παράλληλα άλλα εμβόλια και φάρμακα κατά του καρκίνου.
Εάν εργαστούμε σκληρά από τώρα, ενδεχόμενως να καταφέρουμε να βρούμε πιο αποτελεσματικά μέσα παραγωγής VCE. Η επέκταση της παραγωγής βιοαντιδραστήρων και η μεταφορά βιοαντιδραστήρων από υπάρχουσες βιομηχανικές εφαρμογές μεγάλης κλίμακας στη συγκεκριμένη δραστηριότητα θα βοηθήσει επίσης στη μείωση της πίεσης στις αλυσίδες εφοδιασμού για πολλούς τύπους εμβολίων.
Ακόμη και η παράδοση των εμβολίων μπορεί να αποδειχθεί περίπλοκη υπόθεση. Τα εμβόλια τα οποία κατασκευάζονται με τεχνολογία mRNA πρέπει να αποθηκεύονται σε ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα εμβόλια DNA δεν χρειάζονται αποθήκευση σε ψυχρό περιβάλλον, απαιτούν όμως νέες μεθόδους παράδοσης, όπως “όπλα” γονιδίων που εκτινάσσουν χρυσές “σφαίρες”. Πρέπει να αναπτύξουμε και να δοκιμάσουμε διαφορετικές μεθόδους παράδοσης άμεσα, εδώ και τώρα.
Δεν γνωρίζουμε ακόμη ποια υποψήφια πειραματικά εμβολία θα αποδειχθούν επιτυχημένα στις δοκιμές. Θα μπορούσαν να είναι τα παραδοσιακά εμβόλια, οι νεότερες προσεγγίσεις DNA και mRNA ή πιθανώς κάτι άλλο. Μπορεί να χρειαστούμε περισσότερα από ένα εμβόλια για χρήση σε διαφορετικούς πληθυσμούς – οι ηλικιωμένοι, για παράδειγμα, μπορεί να ανταποκρίνονται καλύτερα σε μια έκδοση σε σχέση με μία άλλη. Εν τω μεταξύ, ορισμένα εμβόλια θα αποδειχθούν καταλληλότερα για χρήση σε αναπτυσσόμενες χώρες σε σχέση με άλλα.
Ακριβώς επειδή δεν γνωρίζουμε ποια υποψήφια εμβόλια θα “δουλέψουν” – και επειδή η ανάπτυξη της παραγωγικής ικανότητας απαιτεί χρόνο – πρέπει να ενισχύσουμε ταυτόχρονα την αλυσίδα εφοδιασμού για όλους αυτούς τους διαφορετικούς τύπους εμβολίων. Η παγκόσμια οικονομία υφίσταται πλήγμα της τάξης των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον μήνα λόγω της Covid-19, οπότε ακόμη και αν η κατασκευή εφοδιαστικών αλυσίδων κοστίσει δισεκατομμύρια, θα αποτελεί μια σοφή επένδυση.
Φυσικά, πιθανόν να πιστεύει κανείς ότι οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν κίνητρο να συντονίσουν οι ίδιες τις αλυσίδες εφοδιασμού – και σε κάποιο βαθμό, το κάνουν. Ωστόσο, πολλές εξ αυτών έχουν δεσμευτεί να διατηρήσουν τις τιμές των εμβολίων τους κοντά στο κόστος, τόσο από αλτρουισμό όσο και επειδή μπορεί να φοβούνται την αντίδραση της κοινής γνώμης (ή τη νομική δράση) εάν θεωρηθεί ότι προσπαθούν να αποκομίσουν αστρονομικά κέρδη εν μέσω μιας πανδημίας.
Εάν λοιπόν οι εταιρείες δεν αναμένουν μεγάλα κέρδη από τα εμβόλια κατά του κορονοϊού, τότε δεν έχουν ιδιαίτερο κίνητρο να επενδύσουν στην αύξηση της παραγωγικής τους ικανότητας. Με λίγα λόγια: εάν οι τιμές δεν μπορούν να αυξηθούν, τότε ο μόνος τρόπος να ενθαρρυνθούν οι εταιρείες να επενδύσουν περισσότερα στην παραγωγή είναι να μειώθεί το κόστος τους – και αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε δημόσιες επενδύσεις.
Οι επενδύσεις σε βελτιώσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως η διευκόλυνση της διαδικασίας παραγωγής VCE έχουν πτυχές δημοσίου αγαθού, καθώς θα ωφελήσουν πολλές φαρμακευτικές επιχειρήσεις ταυτόχρονα. Οι δημόσιες επενδύσεις σε αυτά τα πεδία έρευνας και ανάπτυξης δικαιολογούνται ακόμη και σε εποχές κανονικότητας – και φυσικά ακόμη περισσότερο στη σημερινή εξαιρετικά έκτακτη κατάσταση.
Οι εφοδιαστικές αλυσίδες κατέρρευσαν στο ξεκίνημα της πανδημίας και δεν μπορούμε να αφήσουμε να συμβεί ξανά κάτι τέτοιο στην περίπτωση των εμβολίων.
Κανείς δεν πρέπει να πεθάνει επειδή η κακή προετοιμασία θα μας έχει εμποδίσει να αναπτύξουμε τάχιστα τεχνολογία διάσωσης της ζωής των ανθρώπων. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να παράγουμε δισεκατομμύρια δόσεις αμέσως μόλις ένα εμβόλιο θα εγκρίνεται – και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσουμε τώρα.
Πηγή:capital.gr
