Οι αλλαγές που εξετάζει η κυβέρνηση για την Golden Visa σε περιοχές που αντιμετωπίζουν οικιστική πίεση – αστικά κέντρα και νησιά – κυριάρχησε στην απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ερώτηση για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης μετά από ερώτηση του Νίκου Ανδρουλάκη στην Βουλή στην «Ώρα του πρωθυπουργού».
Όπως είπε ενδεικτικά ο πρωθυπουργός το όριο στις περιοχές με αυξημένη οικιστική πίεση θα μπορούσε να φτάσει και τα 800.000 ευρώ ενώ αντίθετα θα μπορούσε να συζητηθεί το όριο των 250.000 ευρώ για τις περιοχές που βρίσκονται στο άλλο άκρο όπως π.χ. η Πέλλα ή η Κοζάνη.
Ο κ. Μητσοτάκης εμφανίστηκε επίσης θετικός στην πρόταση να υπάρξει ρύθμιση ώστε τα ακίνητα που αγοράζονται με Golden Visa να διατίθενται μόνο για μακροχρόνια μίσθωση ή για ιδιοκατοίκηση και όχι για βραχυχρόνια μίσθωση.
Από τη συζήτηση δεν έλειψαν και οι πολιτικές αναφορές με τον πρωθυπουργό να καλεί τον Νίκο Ανδρουλάκη να προτρέψει τον δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα, «να δώσει τα κλειστά ακίνητα του δήμου σε ευάλωτους και όχι σε συλλογικότητες για καταλήψεις» ενώ απευθυνόμενος προς τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ του είπε ότι «αισθάνομαι ότι η ΝΔ επειδή έχει ασχοληθεί με το ζήτημα σας έχει βραχυκυκλώσει πολιτικά. Δεν περιμένατε από μια κεντροδεξιά φιλελεύθερη παράταξη να δρομολογήσει με προγράμματα υπέρ των ευάλωτων».
Στη δευτερολογία του ο πρωθυπουργός ξεκίνησε με την παρατήρηση ότι «αισθάνομαι ότι η ΝΔ επειδή έχει ασχοληθεί με το ζήτημα σας έχει βραχυκυκλώσει πολιτικά. Δεν περιμένατε από μια κεντροδεξιά φιλελεύθερη παράταξη να δρομολογήσει με προγράμματα υπέρ των ευάλωτων».
«Η πολιτική μας παραμένει η ίδια: πώς θα μπορέσουμε να δώσουμε κίνητρα για να φέρουμε στην αγορά ακινήτων περισσότερα κλειστά ακίνητα. Και πώς θα περιορίσουμε μια ζήτηση στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ώστε να στρέψουμε μεγαλύτερο αριθμό στην μακροχρόνια μίσθωση. Αυτά λέμε και αυτά λέτε άρα μην κατασκευάζετε διαχωριστικές γραμμές.
Σας είπα ότι για το ζήτημα της golden visa πολύ σύντομα θα δείτε νέες παρεμβάσεις ιδίως στις περιοχές με υψηλή ζήτηση. Και ναι συμφωνώ με την πρόταση σας και γιατί όχι να προχωρήσουμε άμεσα ώστε τα ακίνητα που αποκτούνται με golden visa να πηγαίνουν είτε σε ιδιοκατοίκηση ή σε μακροχρόνια μίοσθωση» συνέχισε ο πρωθυπουργός.
Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης τονίζοντας ότι «το διαπραγματεύτηκα εγώ προσωπικά και ξεκινήσαμε με 31 δισ ευρώ και σήμερα είμαστε στα 36 δισ. ευρώ. Είναι μια επιτυχία για την χώρα. Δεν ήταν καθόλου αυτονόητη. Κάποιοι βγήκαμε μπροστά και ζητήσαμε μια νέα μεγάλη υπέρβαση για την ΕΕ ώστε να στηρίξουμε αναπτυξιακές πρωτοβουλίες βγαίνοντας από την πανδημία.
Και αυτό συμφωνήθηκε και είμαι υπερήφανος που η χώρα μας τα κατάφερε. Σας καλώ να πάμε μαζί στα επόμενα εγκαίνια κέντρων υγείας και νοσοκομείων που χρηματοδοτήθηκαν με πόρους του ταμείου ανάκαμψης. Πήγαμε στο Τζάνειο και η εικόνα είναι συγκλονιστική. Το πριν ήταν αποκαρδιωτική εικόνα και το σήμερα είναι ένα σύγχρονο νοσοκομείο».
«Θα συγκρατήσω αυτό που είπατε και έχει αξία γιατί συμφωνώ επί της αρχής στην προσέγγιση σας. Ότι το Ταμείο ανάκαμψης ήταν μια μεγάλη υπέρβαση που έκαναν οι φειδωλοί ευρωπαίοι και πρέπει να έχει μόνιμα χαρακτηριστικά. Να επεκταθεί δηλαδή και μετά το 2026. Θα μπροοέσουμε να έχουμε ένα επόμενο Ταμείο Ανάκαμψης; Ο καλύτερος τρόπος για να δείξουμε ότι υπάρχει ανάγκη ενός τέτοιου προγράμματος είναι η καλύτερη αξιοποίηση του υπάρχοντος ταμείου Ανάκαμψης τηρώντας δεσμεύσεις και στόχους. Θέλουμε η χώρα μας να πρωταγωνιστήσει και να διεκδικήσει στη συνέχεια ένα νέο ταμείο ανάκαμψης.
Δεν θα είναι εύκολη η διαπραγμάτευση και μακάρι οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικογένειες να συμπέσουμε και να αφήσουμε στην άκρη τις αντιπαραθέσεις. Να συμφωνήσουμε στις μεγάλες αλλαγές που έχουν ανάγκη οι συμπολίτες μας στην Ελλάδα και στην ΕΕ και να αφήσουμε τις αντιπαραθέσεις στο Ευρωπαικό κοινοβούλιο που πολλές φορές έχουν προεκλογικό χαρακτήρα» έκλεισε τη δευτερολογία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Η πρωτολογία Μητσοτάκη
«Μετά τα αγροτικά ζητήματα που συζητήσαμε την περασμένη Παρασκευή έχουμε σήμερα την ευκαιρία να συζητήσουμε και γιατί όχι να συνδιαμορφώσουμε ένα ζήτημα που αφορά το πρόβλημα στέγης. Σε μεγάλο βαθμό συμφωνώ στην διάγνωση του προβλήματος. Πράγματι για πρώτη φορά ίσως μετά από πολλές δεκαετίες η χώραμας αντιμετωπίζει πρόβλημα στέγασης που αναγκάζει νέους να συγκατοικούν με τους γονείς τους.
Ταυτόχρονα το πρόβλημα αυτό εκδηλώνεται και σε διαφορετικά επίπεδα που δεν θίξατε αλλά αξίζει να τα αναφέρουμε ειδικά σε περιοχές που υφίστανται τουριστική πίεση δημόσιοι λειτουργεί γιατροί δάσκαλοι δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν στέγη» ξεκίνησε ο πρωθυπουργός την πρώτη του απάντηση στον Νίκο Ανδρουλάκη.
Όπως σημείωσε «πράγματι τα τελευταία χρόνια οι βραχυχρόνιες μισθώσεις – θεσμός που τόνωσε την αγορά ακινήτων ταυτόχρονα περιορίζει τον αριθμό διαθέσιμων ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση. Η ζήτηση αυξάνεται και η προσφορά για μακροχρόνια μίσθωση μειώνεται. Και τα ενοίκια αυξάνουν σημαντικά κατά 40% σε σχέση με το 2018. Είναι η άλλη όψη του προβλήματος που αντιμετωπίζαμε πριν μια δεκαετία της κατάρρευσης της αγοράς ακινητων. Η αύξηση τις τιμής των ακινήτων είναι σημαντική αλλά ας θυμηθούμε το σημείο εκκίνησης.Είπατε και εσείς ότι δεν απαιτείται πλέον το φάρμακο που σημαίνει ότι ο ασθενής θεραπεύτηκε. Οι τιμές ακινήτων έχουν αυξηθεί όμως είναι κάτω από το επίπεδο του 2007».
«Πρόκειται για σύνθετο πρόβλημα και όχι μόνο ελληνικό. Στην Ελλάδα διαρθρώνεται με διαφορετικό τρόπο. Άλλο η Αυστρία με μεγάλη παράδοση στην στεγαστική πολιτική. Άλλη αντίληψη στην Ισπανία Πορτογαλία και άλλη η δομή στην χώρα μας που δεν είχε μεγάλα προγράμματα στεγαστικής πολιτικής. Στην χώρα μας έχουμε υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης. 7 στα 10 νοικοκυριά έχουν δικό τους σπίτι. 3 στους 10 όμως αναγκάζονται να νοικιάσουν και γι αυτό είμαστε σήμερα εδω» συνέχισε ο κ. Μητσοτάκης
«Επίσης ο στόλος των ακινήτων ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι γερασμένος. Τον κύκλο των ελληνικών ιδιαιτεροτήτων συμπληρώνουν και άλλες με τον τουρισμό. Πολλά μικρά και μεσαία εισοδήματα στράφηκαν προς την βραχυχρόνια μίσθωση των ακινήτων τους ενισχύοντας το εισόδημα τους. Και αυτό δεν αφορά τους μεγάλους όπως είπατε κ. Ανδρουλάκη αλλά και τους μικρούς» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός ο οποίος επισήμανε δύο παραμέτρους: «η πρώτη συνδέεται με την συγκυρία καθώς την ώρα που αλλάζει τροχιά η οικονομία ο όψιμος πληθωρισμός δυστυχώς εκτίναξε και τις τιμές των οικοδομικών υλικών και τα επιτόκια. Η δεύτερη αφορά τον στόχο δημοσιονομικής ισορροπίας και κάθε κυβερνητική παρέμβαση δεν πρέπει να προκαλούν δημοσιονομικά κόστη που ανατρέπουν την κατάσταση».
«Καλό είναι να μην υιοθετούμε λύσεις κοπι πειστ αλλά να συνδιαμορφώνουμε λύσεις οφέλιμες, εφαρμόσιμες και κοστολογημένες» πρόσθεσε με νόημα ο κ. Μητσοτάκης.
«Αδικείτε κ. Ανδρoυλάκη την κυβέρνηση όταν λέτε ότι δεν ασχοληθήκαμε με το ζήτημα ακινήτων και αύξησης τιμών ενοικίων. Να σας θυμίσω ότι η κυβέρνηση το 2019 αντιμετώπισε το πρόβλημα υπερφορολόγησης της ακίνητης περιουσίας μειώνοντας τον ΕΝΦΙΑ αθροιστικά κατά 35%. Διευκολύναμε την κινητικότητα και σε δύο χρόνια έγιναν 140.000 μεταβιβάσεις ακινήτων από γονείς σε παιδία. Και δεν υπάρχει ΦΠΑ σε νεόδμητες κατοικίες».
Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός έκανε ειδική αναφορά στα προγράμματα Εξοικονομώ και Ανακαινίζω ή ανακαινίζω-ενοικιάζω «που ξεκινά άμεσα και μπορούν να ανοίξουν δεκάδες χιλιάδες κατοικίες. Πρόσφατα άνοιξε νέος κύκλος 110 εκατ ευρώ για ενεργειακές αναβαθμίσεις σε σπίτια ευάλωτων νοικοκυριών. Υπάρχει έκπτωση έως 16.000 ευρώ για σπίτια που ανακαινίζονται αρκεί οι εργασίες να γίνονται με ψηφιακά τιμολόγια».
«Το ζήτημα του πως θα ενεργοποιήσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία για αξιοποίηση ακινήτων είναι θέμα που μας απασχολεί. Και τώρα που οι τιμές ανεβαίνουν κάποιος θα σκεφτεί να αξιοποιήσει το ακίνητο που έχει κλειστό» πρόσθεσε
Όσον αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι «έχει γίνει σημαντική πρωτοβουλία από το ΥΠΟΙΚ σε όσους έχουν μετατρέψει την δραστηριότητα σε επιχείρηση με περισσότερα ακίνητα»
Στο κεφάλαιο Golden Visa ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρατήρησε ότι «είναι βολικό να στοχοποιούμε έναν “κακό”. Επιλέξατε την golden visa ως τον κακό της υπόθεση. Κοιτάξτε το 7% των αγορών ακινήτων έγινε μεσω αυτής της οδού αρα δεν είναι αυτό που δημιουργεί το πρόβλημα . Αντίθετα έφερε έσοδα. Θεωρώ ότι πρέπει να πάμε παραπέρα. Σωστά είπατε ότι έχει δημιουργηθεί πίεση προς την Δυτική Αθήνα από την αύξηση της τιμής της golden visa. Αυτό που συζητούμε με τον ΥΠΟΙΚ είναι περαιτέρω αύξηση του ορίου για golden visa.
Μιλώ για αστικά κέντρα και νησιά εκεί το όριο για golden visa μπορεί να πάει και 800.000 ευρώ. Απο την άλλη πρέπει να συζητήσουμε το χαμηλό όριο των 250 χιλ – όπως κάνει η Ισπανία – για περιοχές που δεν υπάρχει πίεση όπως Πέλλα ή Κοζάνη. Άρα πολύ σύντομα περαιτέρω παρέμβαση της κυβέρνησης στην λογική που κινείστε, όχι στην κατάργηση του μέτρου αλλά με αύξηση της τιμής στις περιοχές που υφίστανται πίεση. Και η πρόταση να μπαίνουν σε μακροχρόνια μίσθωση τα ακίνητα που έχουν αγοραστεί με golden visa είναι ενδιαφέρουσα και ναι γιατί όχι να την συζητήσουμε».
Στήριξη ενοικίου
Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε, επίσης, ότι «ήδη σήμερα υπάρχει στήριξη ενοικίου για πολλές κατηγορίες συμπολιτών μας. Αυξήσαμε το στεγαστικό επίδομα 2000 χιλ για φοιτητές που επιλέγουν να συγκατοικήσουν. Προχωράμε σε 5 σύγχρονες εστίες σε ισάριθμα μεγάλα πανεπιστήμια για 8.000 φοιτητές. Μην ξεχνάμε επίσης ότι υπάρχει σήμερα επίδομα ενοικίου 210 ευρώ σε 240.000 οικογένειες.
Φέτος τα κονδύλια αυξήθηκαν σε 400 εκατ ευρώ και προχωρούμε πολιτικές αποκλειστικά για αστέγους Αθήνας και Θεσσαλονίκης και αναφέρομαι στο πρόγραμμα Κάλυψη και Στυέγασης. 400 κατοικίες που είχαν διατεθεί σε αλλαδοαπούς διατίθενται δωρεάν σε αστέγους. Πάνω από 150 οικογένειες έχουν ήδη στεγαστεί. Προτεραιότητα μας οι μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες».
«Το δεύτερο πρόγραμμα είναι πιο ολιστικό και μόνιμο και αφορά ανθρώπους που δεν έχουν εργασία και κατοικία. Αξιοποίησαν άστεγοι το πρόγραμμα αυτό και είναι συγκινητικό να βλέπεις ανθρώπους που τους περνούμε από το δρόμο τους δίνουμε σπίτι και βρίσκουν δουλειά . Πρώτα και πάνω απ όλα η κυβέρνηση βρίσκεται δίπλα στους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας. Κανείς δεν είναι μόνος του».
«Δεν είναι λίγα αυτά κ. Ανδρουλάκη που έχουν γίνει με αιχμή το στεγαστικό. Σύντομα θα γίνει πόρταλ στεγαστικής πολιτικής καθώς έχουμε πολλά προγράμματα και ο ενδιαφερόμενος θα βρίσκει την λύσει που του ταιριάζει. Όμως ας μην κρυβόμαστε ένα σύνθετο πρόβλημα για να το τιθασσεύσουμε θέλει χρόνο και ευελιξία και προσήλωση. Προϋποθέτει και συνείδηση του οικονομικού αποτυπώματος που θα αφήσει κάθε μέτρο. Και κυρίως να μιλάμε την γλώσσα της αλήθειας και όχι να αναπαράγουμε μέτρα που δεν μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα όπως πλαφόν κ.α.»
«Κλειστά ακίνητα που ανήκουν σε Δήμους. Σωστή πρόταση κ. Ανδρουλάκη. Αλλά πρέπει να το πείτε και στον Δήμαρχο Αθήνας. Ας διαθέσει τα κλειστά ακίνητα σε όσους το έχουν ανάγκη και όχι σε συλλογικότητες που κάνουν καταλήψεις» είπε στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης αναφερόμενος σε πρόσφατη τοποθέτηση του Χάρη Δούκα υπέρ των καταλήψεων.
Ειδικά για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις είπε ότι «νομίζω είναι θέμα που πρέπει να μελετηθεί περισσότερο. Είναι βέβαιο ότι οι βραχυχρόνιες έοχυν βγάλει πολλά σπίτια από την μακροχρόνια μίσθωση και είναι αλήθεια ότι υπάρχει κίνδυνος αλλοίωσης ολόκληρων περιοχών. Έχουμε πει να φτιάξουμε ομάδα εργασίας για να μελετήσει το πρόβλημα και σε λογικό ορίζοντα να καταλάβουμε καλύτερα πόσο επηρεάζει η βραχυχρόνια μίσθωση τις τιμές ακινήτων».
«Το συνολικό κόστος παρεμβάσεων για στέγαση είναι 2,3 δισ, ευρώ και συνδέονται με άλλες πρωτοβουλίες όπως η ολοκλήρωση πολεοδομικού σχεδιασμού Είναι η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στην χωροταξία σίγουρα από το 1923 όταν έγινε αντίστοιχη μεγάλη μεταρρύθμιση και θα ξεκαθαρίσει τους κανόνες του παιχνιδιού για το που και τι μπορεί να χτίζει κάποιους και σίγουρα που δεν μπορεί».
Κλείνοντας ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε αναφορά και στις τράπεζες λέγοντας ότι «σήμερα φαίνονται διστακτικές να χρηματοδοτήσουν την αγορά ακινήτων. Δεν είναι ενθαρρυντικά τα νούμερα νέων στεγαστικών δανείων και πρέπει τώρα που επανήλθαν σε κανονικότητα να είναι πιο τολμηρές».
Η ερώτηση Ανδρουλάκη
Ξεκινώντας την ερώτησή του ο Νίκος Ανδρουλάκης σημείωσε ότι «τα τελευταία χρόνια το κόστος στέγασης έχει αυξηθεί. Η σωρευτική αύξηση την περίοδο 2018-2022 έφτασε το 50%».
Όπως είπε «πολλοί κάτοικοι Αθήνας και Θεσσαλονίκης αναγκάζονται να μετακομίσουν. Πολυκατοικίες στα κέντρα των πόλεων μετατρέπονται σε ξενοδοχεί βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η Golden Visa οδηγεί στον αφελληνισμό ολόκληρων περιοχών. Σκεφτείτε σε πόσο δύσκολη θέση είναι νέοι φοιτητές που πάνε να εγγραφούν σε σχολές μετά τις πανελλαδικές εξετάσεις. Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να κάνουν μηχανογραφικά όχι βάσει των πραγματικών φιλοδοξιών αλλά βάσει της οικονομικής δυνατότητας της οικογένειάς τους».
«Το αποτέλεσμα της έλλειψης πολιτικής βούλησης από την κυβέρνηση οδήγησε αυτή η στεγαστική κρίση να έχει γιγαντωθεί. Εμείς έχουμε καταθέσει προτάσεις και μετά τις πιέσεις φέρατε μια σειρά μέτρων που όμως δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του. Η αδιαφορία σας καταγράφεται στο πώς αντιμετωπίζετε το Ταμείο Ανάκαμψης. Εντάξατε 100 κατοικίες στην Ελλάδα ενώ η Πορτογαλία έχει εντάξει 26.000 είτε μέσω νέων κατασκευών ή μέσω ανακατασκευών» συνέχισε ο κ. Ανδρουλάκης. «Πολύ απλά περιφρονείτε τις μεγάλες ανάγκες του λαού».
«Σιγά-σιγά το δικαιώμα στην κατοικία μετατρέπεται σε πολυτέλεια και αυτό πρέπει να το ανατρέψουμε άμεσα, συμπλήρωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Το μέτρο Σπίτι μου ύψους 1 δισ. εκατ. αφορά 1.800 δικαιούχους αλλά εμείς μιλάμε γι αυτούς που δεν μπορούν όχι μόνο να αγοράσουν ούτε να νοικιάσουν, είπε ο κ. Ανδρουλάκης παρουσιάζοντας τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ.
Προτείνουμε δημιουργία δεξαμενής κοινωνικών κατοικιών. Ένα μέρος αυτών, το μικρότερο όπως στις χώρες της Ιβηρικής και είτε θα κατασκευαστούν από την αρχή ή θα ανακασκευαστούν και θα μπουν στην δεξαμενή και τα νεόδμητα θα είναι τα λιγότερα, πρότεινε ο κ. Ανδρουλάκης. Οι κατοικίες αυτές θα παραχωρούνται μόνο προς ενοικίαση, παραμένουν εσαεί στην διάθεση του κράτους ώστε να υπάρχει δυνατότητα διαχείρισης της κατάστασης της αύξησης των μισθωμάτων.
«Προτείνουμε να υπάρξει ρητή απαγόρευση να διατίθενται προς βραχυχρόνια μίσθωση όσα ακίνητα έχουν αγοραστεί μέσω της Golden Visa. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε υψηλότερα ενοίκια» είπε ακόμα ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Ειδικά για την Golden Visa είπε ότι «καλώς έγινε αρχικά αλλά είναι ένα φάρμακο που έγινε φαρμάκι για χιλιάδες νέους στη χώρα μας γιατί αυτή η πολιτική είναι βασική για την αύξηση των ενοικίων στρεβλώνοντας την αγορά καθώς οι τιμές διαμόρφωνονται στη λογική της αγοράς και της ζήτησης. Ακόμα και το ΔΝΤ σε έκθεσή του είπε ότι η αγορά στην Ελλάδα δεν λειτουργεί με αυτούς τους όρους».
