Το τσουχτερό πρόστιμο ύψους 337,5 εκατ. ευρώ που επέβαλε χθες η Κομισιόν στην Mondelez International για παρεμπόδιση του διασυνοριακού εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών, κατά παράβαση των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ, φαίνεται ότι είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι!

Σύμφωνα με πληροφορίες η Ελλάδα και άλλες επτά χώρες της ΕΕ (Ολλανδία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία) θα επιχειρηματολογήσουν σήμερα από κοινού στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, που συνεδριάζει στις Βρυξέλλες, προκειμένου να υπάρξουν οι απαραίτητες παρεμβάσεις στο Ενωσιακό Δίκαιο ώστε να αυστηροποιηθούν οι όροι ή ακόμα και να καταργηθεί το μέτρο των «Γεωγραφικών Περιορισμών Εφοδιασμού».

Στη βάση αυτή οι οκτώ χώρες έχουν συντάξει ήδη συγκεκριμένη πρόταση προσέγγισης του ζητήματος, ζητώντας απ’ την Κομισιόν και τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ να συναινέσουν στο να απαγορευθεί να γίνονται διακρίσεις στις συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων (B2B) βάσει του τόπου εγκατάστασης τους.

Σημειώνεται πως οι «Γεωγραφικοί Περιορισμοί» απαγορεύονται μέσω της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν εκ των υστέρων αποδείξεις ότι υπήρξε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Κάτι όμως που απαιτεί μακρά και εκτεταμένη έρευνα ανά συγκεκριμένη περίπτωση (έρευνα ανά αγορά προϊόντος και εταιρεία). Το βάρος της απόδειξης βαρύνει πρωτίστως τον πελάτη, πχ τον λιανοπωλητή.

Εφόσον προσαρμοστούν οι κανόνες και απαγορευτούν αθέμιτες πρακτικές στις σχέσεις B2B που εισάγουν διακρίσεις σε έναν λιανοπωλητή με βάση τον τόπο εγκατάστασής του, όπως ζητούν οι 8 χώρες, τότε το ζήτημα των «γεωγραφικών περιορισμών» μπορεί να ρυθμιστεί εκ των προτέρων και το βάρος της απόδειξης να μετατοπιστεί από τον πελάτη, πχ το λιανοπωλητή, στον παραγωγό ή τον χονδρέμπορο.

Επίσης προτείνουν να αναζητηθούν λύσεις με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας, ίσως μέσω QR Code, ώστε να παρακαμφθεί το εμπόδιο της μετάφρασης των συστατικών που οφείλουν να αναγράφονται στις συσκευασίες σε κάθε γλώσσα της χώρας όπου κυκλοφορεί το προϊόν.

Η κίνηση αυτή έρχεται ακριβώς μία εβδομάδα μετά την επιστολή του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη προς την Πρόεδρο της Κομισιόν κα Ούρσουλα Φον ντερ Λάινεν με την οποία ζητούσε συγκεκριμένες παρεμβάσεις στο Ενωσιακό Δίκαιο προκειμένου να διασφαλιστούν η ίση μεταχείριση και η προστασία των καταναλωτών από το «καπέλο» που βάζουν οι πολυεθνικές εταιρείες στις τιμές, κυρίως σε χώρες με ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά.

Οι «8» κρίνουν πως το μέτρο των «Γεωγραφικών Περιορισμών» ενώ θεσπίστηκε αρχικά για την προστασία των επενδύσεων και αποτροπής φαινομένων αθέμιτου ανταγωνισμού από χώρα σε χώρα, τελικά έχει συμβάλει στη δημιουργία μίας στρεβλής κατάστασης που με τη σειρά της εξελίσσεται σε μεγάλη πληγή εν μέσω του υψηλού πληθωρισμού. Με αυτό οι πολυεθνικές προσπαθούν και καταφέρνουν να διατηρούν διαφορετικές τιμές στα προϊόντα τους ανά χώρα, βάζοντας «καπέλο» κυρίως στις μικρότερες οικονομίες και εκεί όπου δεν υπάρχει επαρκής ανταγωνισμός.

Αυτό το «καπέλο» το είχε υπολογίσει σε μελέτη της η Κομισιόν το 2020, πριν φθάσει καν το πληθωριστικό τσουνάμι που εκτίναξε τις τιμές των καταναλωτικών αγαθών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ξεπερνά τα 14 δισ ευρώ το χρόνο! Πρόσφατη δε μελέτη του Πανεπιστημίου του Λάιντεν της Ολλανδίας, που συνέταξε ο καθηγητής Δικαίου του Ανταγωνισμού της Ε.Ε. Μπεν βαν Ρομπάι, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι γεωγραφικοί περιορισμοί προμηθειών συνιστούν κρυφό παράγοντα ενίσχυσης του πληθωρισμού σε βασικά προϊόντα!

Το θέμα, όπως φαίνεται θα κληθεί να διαχειριστεί το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα συγκροτηθεί μετά το πέρας των ευρωεκλογών.

Η υπόθεση της Mondelez

Χθες η Κομισιόν κατηγόρησε την Mondelez International ότι έθεσε παρανόμως εμπόδια στους εμπόρους να πωλούν προϊόντα της μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ μεταξύ 2015 και 2019. Μάλιστα αναφέρθηκαν 22 παραδείγματα όπου διαπιστώθηκε ότι η Mondelez είχε συμμετάσχει σε αντιανταγωνιστικές συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές.

Σε μια περίπτωση, η πολυεθνική κατηγορήθηκε ότι απέσυρε τις μπάρες σοκολάτας από την Ολλανδία προκειμένου να αποτρέψει τη μεταπώλησή τους στο Βέλγιο, όπου πωλούνταν σε υψηλότερες τιμές.

Επίσης η εταιρεία κατηγορήθηκε απ’ την Κομισιόν ότι αρνήθηκε να προμηθεύσει έναν χονδρέμπορο στη Γερμανία με στόχο να αποτρέψει τη μεταπώληση προϊόντων πλάκας σοκολάτας στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, «όπου οι τιμές ήταν υψηλότερες».

Τι λέει εκπρόσωπος της Mondelez στο protothema.gr

Με δήλωση του στο protothema.gr ο Όμιλος Mondelez διευκρινίζει ότι «η απόφαση αφορά σε παλαιότερα, μεμονωμένα περιστατικά, εκ των οποίων τα περισσότερα είτε πλέον δεν υφίσταντο, είτε είχαν αποκατασταθεί πολύ πριν την έναρξη της έρευνας της Επιτροπής. Πολλά από τα περιστατικά αυτά σχετίζονταν με επιχειρηματικές συναλλαγές με εμπόρους (brokers) οι οποίες πραγματοποιούνταν περιστασιακά ως μεμονωμένες πωλήσεις, καθώς επίσης και με συναλλαγές μικρών διανομέων που δραστηριοποιούνται σε αγορές της ΕΕ στις οποίες η Mondelēz δεν έχει παρουσία ή δεν εμπορεύεται τα αντίστοιχα προϊόντα».

Διευκρινίζει, δε, πως για το πρόστιμο «έχει γίνει ήδη λογιστική πρόβλεψη και επομένως δε θα χρειαστεί να λάβουμε περαιτέρω μέτρα για τη χρηματοδότηση του. Το ζήτημα αυτό δεν είναι ενδεικτικό του τι πρεσβεύουμε ως εταιρία και σε καμιά περίπτωση δεν αντανακλά την πάγια πρακτική μας να επενδύουμε σε μία δυνατή κουλτούρα συμμόρφωσης με το ισχύον κανονιστικό και ρυθμιστικό πλαίσιο στο σύνολο των δραστηριοτήτων μας…».

Την ίδια ώρα κύκλοι της εταιρείας αποσαφηνίζουν με βεβαιότητα πως σε καμία περίπτωση δεν εμπλέκεται η ελληνική αγορά στη συγκεκριμένη υπόθεση.

Σημειώνεται πως τα προηγούμενα χρόνια υπήρξαν άλλες δύο αντίστοιχες υποθέσεις πολυεθνικών για τις οποίες η Γεν. Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν είχε υποβάλει επισης τσουχτερά πρόστιμα. Η πρώτη, το 2019, αφορούσε τη ζυθοποιία AB InBev και η δεύτερη, το 2021, την Valve, ιδιοκτήτρια της πλατφόρμας διανομής βιντεοπαιχνιδιών “Steam”, και πέντε δημιουργούς βιντεοπαιχνιδιών (PC, Bandai Namco, Capcom, Focus Home, Koch Media και ZeniMax)