Στα 64 παιχνίδια που έγιναν τότε, οι αρμόδιοι διαιτητές τσέκαραν 455 φάσεις, εκ των οποίων 20 εξετάστηκαν μετά την προτροπή των ανθρώπων του VAR προς τον διαιτητή. Σύμφωνα με το International Football Association Board (IFAB) άλλωστε, μόνο ο διαιτητής μπορεί να ξεκινήσει τη διαδικασία για «review» μιας φάσης. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας, ανετράπησαν 17 από τις 20 αποφάσεις που είχαν παρθεί, σε έναν πολύ καλό απολογισμό για το ντεμπούτο αυτού του είδους την τεχνολογία στα γήπεδα.
Τέσσερα χρόνια νωρίτερα (και συνολικά έξι από τότε που πάρθηκε η απόφαση για ενσωμάτωση του μέτρου στο άθλημα) είχε μπει στη ζωή μας και η Goal Line Technology.
Εν έτει 2022 μάθαμε και το ημι-αυτόματο οφσάιντ, όμως παρά την πάροδο των ετών και τις συνεχείς προσθήκες συνεχίζουν να υφίστανται δύο βασικά προβλήματα. Ο παράγοντας του ανθρώπινου -εν προκειμένω διαιτητικού- λάθους και η σύγχυση στο κεφάλι των τηλεθεατών/ποδοσφαιρόφιλων την οποία πρέπει να επωμιστεί εξ ολοκλήρου η FIFA.
Το Κατάρ ξεπέρασε τη Ρωσία
Τέσσερα χρόνια μετά θα περίμενε κανείς πως οι επιλεγμένοι διαιτητές από την πλευρά της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας θα είχαν εξοικειωθεί με την τεχνολογία.
Θα περίμενε κανείς πως η επικοινωνία ανάμεσα σε αυτούς που ήταν στο γρασίδι με εκείνους που βρίσκονται στο δωμάτιο θα ήταν ακόμη καλύτερη. Ωστόσο αυτά φάνηκε να διαψεύδονται κατηγορηματικά από τα γεγονότα, ήδη πριν καλά-καλά ολοκληρωθεί η φάση των ομίλων. Είναι χαρακτηριστικό πως το VAR έχει παρέμβει σε τέσσερις περισσότερες φάσεις από αυτές που μετρήθηκαν στη Ρωσία (24-20) και μόλις σήμερα, Σάββατο (03/12), ξεκινάνε τα νοκ-άουτ παιχνίδια.
Κάποιες από τις περιπτώσεις που σήκωσαν συζήτηση
Το… νταβαντούρι άρχισε από πάρα πολύ νωρίς, όταν στην πρεμιέρα ανάμεσα σε Κατάρ και Εκουαδόρ καταλογίστηκε οφσάιντ σε γκολ του εκ των πρωταγωνιστών του Μουντιάλ, Ένερ Μπαλένσια, το οποίο ήταν αδύνατο να φανεί με γυμνό μάτι. Όμως η τεχνολογία και συγκεκριμένα το ημι-αυτόματο οφσάιντ εντόπισαν ορθώς εκτός θέσης το πόδι του Φέλιξ Τόρες ο οποίος έκανε τη μεταβίβαση και τελικά το γκολ δεν μέτρησε.
Δεν πρόλαβαν να σταματήσουν οι φωνές που έκαναν από νωρίς λόγο για ένα δυνητικά πολύ επιτυχημένο διαιτητικά τουρνουά, για να έρθουν δυο φάσεις στο ματς της Αγγλίας κόντρα στο Ιράν και να κόψουν αμέσως την συγκεκριμένη κουβέντα. Ένα πέναλτι για το Ιράν και ένα που δεν καταλογίστηκε για την Αγγλία προμήνυαν με τον καλύτερο τρόπο αυτά που θα βλέπαμε στη συνέχεια, με τον Τζον Στόουνς να χρεώνεται την παράβαση για… εντός προγράμματος τράβηγμα μέσα στην περιοχή αλλά τον Χάρι Μαγκουάιρ να μην παίρνει την εσχάτη των ποινών παρά το γκρέμισμα του Ρούζμπε Τσέσμι.
Το πρώτο παιχνίδι που ο διαιτητής είχε πλήρη αντίληψη του τι συνέβαινε γύρω του, τουλάχιστον όσον αφορά τις επίμαχες φάσεις, ήταν το Δανία – Τυνησία (0-0) στο οποίο ο Σέσαρ Ράμος από το Μεξικό δεν έδωσε πέναλτι στους Τυνήσιους για χέρι μέσα στην περιοχή (σε open play) και ακόμη ένα κατά τους στις καθυστερήσεις (σε κόρνερ) μιας και εντόπισε φάουλ μετά την εκτέλεση και πριν η μπάλα χτυπήσει στο χέρι του Γιασίν Μεριά. Στην πρώτη περίπτωση δεν το είδε καν, στη δεύτερη πήγε μέχρι την οθόνη και έδειξε να συνεχιστεί ο αγώνας. Άλλη μια σωστή απόφαση -τούτη τη φορά με ολοκληρωμένη χρήση VAR- ήταν το πέναλτι που πήρε η Πολωνία κόντρα στο Μεξικό, πέναλτι το οποίο εκτέλεσε ο Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι και απέκρουσε στο τελευταίο του Μουντιάλ ο Μέμο Οτσόα. Σωστές ήταν και οι αποφάσεις για τα πέναλτι στο Βέλγιο – Καναδάς, με μία παράβαση υπέρ και μία κατά των Καναδών (ένα δόθηκε, ένα δεν δόθηκε).
Εξαιρουμένης της φάσης του Κριστιάνο Ρονάλντο στο ματς κόντρα στη Γκάνα, όπου ο Πορτογάλος ένιωσε την επαφή από τον Μοχάμεντ Σαλισού και έπεσε αρκετά εύκολα στο χορτάρι αλλά πήρε την παράβαση μιας και ο Γκανέζος δεν είχε βρει καθόλου την μπάλα, οι φάσεις οι οποίες εξετάστηκαν από το VAR αποκατέστησαν την τάξη.
Μέχρι που φτάσαμε στο ματς της Πορτογαλίας απέναντι στην Ουρουγουάη και τη φάση που εκμηδένισε τις πιθανότητες της παρέας του Λουίς Σουάρες για να πάρει κάτι από το ματς. Μια φάση η οποία απέδειξε σε υπερθετικό βαθμό πως το πρόβλημα το έχουν οι διαιτητές και όχι η τεχνολογία. Ένα λεπτό πριν το τέλος ο Μπρούνο Φερνάντες πήγε να περάσει την μπάλα από τον Χοσέ Μαρία Χιμένες ο οποίος την μπλόκαρε με το «χέρι στήριξης» και παρά το γεγονός ότι το ματς συνεχίστηκε κανονικά, οι «VARίστες» κάλεσαν τον Αλιρέζα Φαγκανί να δει το μόνιτορ και να πάρει την απόφασή του. Εκείνος, ξεχνώντας πως το IFAB έχει ακόμη και σχεδόν ίδιο οπτικό για να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει να δοθεί η παράβαση, ξανά μπήκε στον αγωνιστικό χώρο και έδειξε την άσπρη βούλα.
Εξίσου κακή κρίση είχαμε και στο ματς της Γαλλίας κόντρα στην Τυνησία, με τους Τυνήσιους να γλιτώνουν την ισοφάριση στο όγδοο λεπτό των καθυστερήσεων για οφσάιντ στον Αντουάν Γκριζμάν. Μια απλή φάση, στην οποία τα θαλάσσωσε ο ρέφερι Μάθιου Κόνγκερ. Κι αυτό γιατί μπορεί ο Γκριζμάν να ήταν οφσάιντ στην αρχή της φάσης, αλλά η κατοχή άλλαξε στην κεφαλιά του Μοντασάρ Ταλμπί, ο οποίος δεν έκανε καλή απομάκρυνση και τροφοδότησε τον επιθετικό της Ατλέτικο Μαδρίτης για το 1-1. Ο Κόνγκερ, ωστόσο, για κάποιον λόγο θεώρησε πως ο Τυνήσιος δεν έπαιξε σκόπιμα την μπάλα, περίπτωση στην οποία βάσει κανονισμού πρέπει να σφυριχτεί το οφσάιντ. Η υπερασπιστική γραμμή για τον Νεοζηλανδό και τον επικεφαλής του VAR στον αγώνα, Αμπντουλάχ αλ-Μάρι ο οποίος ήταν υπεύθυνος και στη φάση του χεριού στο Πορτογαλία – Ουρουγουάη, είναι πως το σώμα του Ταλμπί ήταν σε έκταση και δεν είχε τον έλεγχο της κεφαλιάς. Δηλαδή… άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε.
Κάκιστη ήταν και η κρίση του Ντάνι Μάκελε στο Πολωνία – Αργεντινή, με τον Βόιτσεχ Στσέσνι να βρίσκει ελάχιστα τον Λιονέλ Μέσι στο πρόσωπο σε μια έξοδο, και τον Ολλανδό να καταλογίζει κανονικά το πέναλτι μετά από VAR review. Στην προκειμένη, όμως, θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε εάν ο Μάκελε είδε το αρχικό πλάνο και όχι μόνο αυτά που ακολούθησαν, στα οποία το άγγιγμα φαίνεται περισσότερο σαν αρκετά σοβαρό χτύπημα.
Οι αδιανόητες εξηγήσεις για το γκολ της Ιαπωνίας που δεν έπεισαν κανέναν
Αυτή που σήκωσε τη μεγαλύτερη συζήτηση, φυσικά, ήταν η φάση του 2-1 της Ιαπωνίας κόντρα στην Ισπανία το βράδυ της Πέμπτης, με τον Καόρου Μιτόμα να γυρνάει την μπάλα στην καρδιά της περιοχής αν και με γυμνό μάτι αυτή φάνηκε να έχει περάσει ολόκληρη την τελική γραμμή.
Μετά από αρκετά δευτερόλεπτα αποφασίστηκε πως η μπάλα δεν είχε περάσει 100% εκτός αγωνιστικού χώρου, απόφαση η οποία θα περίμενε κανείς να έχει παρθεί με ακρίβεια και όχι στο… περίπου. Κάποιοι ανέφεραν πως «μίλησε» το τσιπάκι, ωστόσο αυτό θα ήταν δυνατό μόνο αν παράλληλα στις γραμμές (εντός εδάφους ή από αέρος) ήταν ενσωματωμένος εξοπλισμός για να «χτυπάει» όταν η μπάλα περνάει εκτός. Άλλωστε η τεχνολογικά εξελιγμένη μπάλα της Adidas, Al Rihla, συνεισφέρει κυρίως στη στατιστική (όπως το γκολ του Μπρούνο Φερνάντες και όχι του Κριστιάνο Ρονάλντο) και στις φάσεις στις οποίες χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να παρθεί μια απόφαση από το VAR.
Πιο πιθανό σενάριο ήταν πως τη λύση έδωσε η Goal Line Technology (αν και θεωρητικά υπάρχει πρόβλεψη μόνο για τις δύο εστίες), όμως προς έκπληξη όλων η FIFΑ ενημέρωσε με μια μέρα καθυστέρηση πως την απόφαση πήραν οι άνθρωποι του VAR βλέποντας την κάμερα της γραμμής -και ενώ υπήρχαν άλλα πλάνα στα οποία η μπάλα φαινόταν ολόκληρη εκτός. Το ακόμη πιο εξωφρενικό (ακόμη κι αν η μπάλα όντως δεν έχει βγει άουτ) είναι πως η Ομοσπονδία έστησε μια άλλη μπάλα σε ένα… άσχετο προπονητικό γήπεδο, έτσι ώστε να πείσει τον κόσμο πως υπήρχε ένα κομμάτι της που ήταν ακόμη στο παιχνίδι. Μια εξήγηση ίδιας αξιοπιστίας με τα memes που κυκλοφόρησαν μετά το τέλος του ματς με τη σημαία της Ιαπωνίας.
To «who is to blame»
Στη σούμα, από τις 24 συνολικά φάσεις που έχουν εξεταστεί, ως επί το πλείστον οι τελικές αποφάσεις είναι σωστές (σ.σ. μόνο σε δύο περιπτώσεις ο διαιτητής κράτησε την αρχική του απόφαση), εξαιρουμένων εκείνων στις οποίες την απόφαση έπρεπε να πάρει ο άνθρωπος (ο διαιτητής) και όχι οι μηχανές (SAOT και Goal Line Tecnology).
Το μερίδιο ευθύνης έχει αποκλειστικά η FIFA, εξαιτίας της «ομερτά» που υπάρχει σε αυτά που βλέπουν οι διαιτητές και αυτά που βλέπουν οι τηλεθεατές με αποκορύφωμα τη φάση της Ιαπωνίας, αλλά και του υλικού που εν τέλει επιλέγεται για να δει ο διαιτητής (όπως στη φάση του Μέσι με τον Στσέσνι), σε μια διοργάνωση στην οποία οι εγκαταστάσεις ευνοούν στο να υπάρχει πλήρης κάλυψη από τις κάμερες. Κάτι που, φερεπείν, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το αγγλικό μοντέλο, στο οποίο ο τηλεθεατής είναι πλήρως ενήμερος για το πώς κατέληξε στην απόφασή του ο ρέφερι, είτε αυτή -αναλόγως της κρίσης του- είναι σωστή είτε λανθασμένη.
Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο, θα έλεγε κανείς, με τη συζήτηση να επιστρέφει στην αρχή της και τη θέση, που λέει πως η τεχνολογία θα βοηθήσει το άθλημα αρκεί να αξιοποιηθεί σωστά από τον άνθρωπο, σε ενιαία γραμμή.
Προφανώς όχι υπό την ηγεσία του Τζιάνι Ινφαντίνο, με τον οποίο αυτή η φάση των ομίλων που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή ήταν και η τελευταία με αυτή τη μορφή, αφού από το επόμενο, το Μουντιάλ αλλάζει και γυρνάει σε εποχές προ 1986. Τα διαιτητικά λάθη θα είναι το μικρότερο πρόβλημα, αφού το νέο format θα είναι βούτυρο στο ψωμί για ομάδες που θα παίζουν την πρόκριση και έχουν… σκοπιμότητες, ή πιο ωμά, που θα είναι έτοιμες να στήσουν αποτελέσματα για να προχωρήσουν στην επόμενη φάση.
