Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews

Οι εκλογές της 25ης Ιουνίου θα διεξαχθούν με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, χωρίς όμως το πρώτο κόμμα να λαμβάνει απευθείας το μπόνους των 50 εδρών. Ο ψηφισθείς από τη Βουλή νόμος προβλέπει ότι το πρώτο κόμμα θα λάβει 20 έδρες μπόνους για το πρώτο 25% και από εκεί και πέρα θα λαμβάνει μία έδρα για κάθε επιπλέον 0,5%, μέχρι τη συμπλήρωση 30 εδρών επιπλέον των πρώτων 20.

Με απλά λόγια, το πρώτο κόμμα θα πρέπει να φτάσει σε ποσοστό 40%, προκειμένου να λάβει τον απόλυτο αριθμό των 50 εδρών μπόνους.

Η επίδοση των τριών κομμάτων (ΝΙΚΗ, Πλεύση Ελευθερίας και ΜέΡΑ25), τα οποία βρέθηκαν μια ανάσα από το όριο του 3%, αλλά και οι επιδόσεις των υπόλοιπων μικρών κομμάτων (στις εκλογές της Κυριακής τα κόμματα κάτω του 1% συγκέντρωσαν συνολικά 7,5%) θα παίξουν καταλυτικό ρόλο για το πού θα σταθεί ο πήχυς της αυτοδυναμίας.

Οπως δείχνουν οι αριθμοί, το επιχείρημα Μητσοτάκη πως η αυτοδυναμία δεν είναι βέβαια είναι άκρως ρεαλιστικό και δεν λέγεται μόνο για να μη χαλαρώσουν οι ψηφοφόροι του.

Σενάρια αυτοδυναμίας

Στις εκλογές της 21ης Μαΐου, το αθροιστικό ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής έφτασε στο 16,01%, το οποίο θεωρείται ένα από τα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί. Τυχόν επανάληψή του στις εκλογές της 25ης Ιουνίου θα σήμαινε ότι το ποσοστό της αυτοδυναμίας θα κινείτο στο 36,3%. Στο ίδιο σενάριο, αν η Ν.Δ. έπαιρνε ξανά ποσοστό 40,78% θα λάμβανε 172 έδρες.

Τα πράγματα όμως θα άλλαζαν άρδην αν το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων έπεφτε στο σύνηθες 8%, σενάριο το οποίο είναι πιθανό αν έχουμε την είσοδο έστω δύο επιπλέον κομμάτων στη Βουλή. Σε αυτό το σενάριο, το ποσοστό της αυτοδυναμίας ώστε το πρώτο κόμμα να λάβει 151 έδρες θα έφτανε στο 38,5%. Με το ποσοστό της πρώτης κάλπης, η Ν.Δ. θα λάμβανε 160 έδρες.

Την ίδια ώρα, υπαρκτό είναι και το ενδεχόμενο μεγάλης μείωσης του ποσοστού των κομμάτων εκτός Κοινοβουλίου, τόσο λόγω της πιθανής εισόδου τους στη Βουλή και της πίεσης την οποία θα δεχθούν μικρά κόμματα λόγω των χαμηλών ποσοστών της πρώτης κάλπης όσο και της πιθανής οικονομικής ασφυξίας εξαιτίας της δεύτερης κάλπης σε διάστημα μικρότερο των 30 ημερών. Ηδη, μάλιστα, κάποια κόμματα (Εθνική Δημιουργία, Κ.Ο.Τ.Ε.Σ.) δήλωσαν ότι αποσύρονται. Ετσι, στο σενάριο που τα εκτός Βουλής κόμματα θα περιορίζονταν σε μόλις 4%, τότε το απαιτούμενο ποσοστό για την επίτευξη της αυτοδυναμίας θα έφτανε στο 39,5%. Εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι σε αυτή την περίπτωση θα αρκούσαν 1,3 μονάδες για να μην επιτύχει η Ν.Δ. την αυτοδυναμία.

Ακόμα όμως και αν κρατούσε το 40,79% της πρώτης κάλπης, τότε θα είχε λιγότερους βουλευτές από το 2019 (158) και συγκεκριμένα 156. Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι το καμπανάκι που έκρουσε σε βουλευτές και ψηφοφόρους της Ν.Δ. ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει βάση.

Τυχόν απώλεια, έστω και μικρή, σε συνδυασμό με την είσοδο νέων κομμάτων στη Βουλή και περαιτέρω πίεση των μικρών, θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα η Ν.Δ. να «πέσει» κάτω από τους 151 βουλευτές.

Οι εν αναμονή βουλευτές

Αγχος εξίσου μεγάλο με τους αρχηγούς θα έχουν σε αυτή την εκλογική μάχη οι εν αναμονή βουλευτές. Τόσο αυτοί που έχουν εκλεγεί και είναι στο όριο, περιμένοντας να δουν αν θα επανεκλεγούν, όσο και αυτοί -κυρίως της Νέας Δημοκρατίας- που ναι μεν δεν εξελέγησαν, αλλά θεωρούν ότι με το μπόνους που θα λάβει το κόμμα τους, αν είναι πρώτο, θα επιτύχουν την είσοδό τους στη Βουλή. Η μεγάλη μάχη θα δοθεί κυρίως σε πενταεδρικές και τετραεδρικές περιφέρειες, εκεί όπου η κατανομή των εδρών είχε διάχυση σε πολλά κόμματα, ωστόσο με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής θα ευνοηθεί το πρώτο κόμμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πενταεδρική των Ιωαννίνων, όπου η Ν.Δ., αν και πρώτο κόμμα με 37,93% έναντι 24,36% του ΣΥΡΙΖΑ, εξέλεξε μόνο έναν βουλευτή, τον πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Τασούλα, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ εξέλεξε δύο. Αν τα ποσοστά επαναληφθούν στη δεύτερη κάλπη, τότε θεωρείται βέβαιο πως η Ν.Δ. θα εκλέξει σίγουρα τη Μαρία Κεφάλα και πιθανότατα και τον Γιώργο Αμυρά σε βάρος της δεύτερης έδρας του ΣΥΡΙΖΑ (Γιάννης Στέφος) και πιθανώς της έδρας του ΚΚΕ.

Θρίλερ θα παιχτεί και στη Β’ Πειραιώς, όπου μέχρι στιγμής εκτός έχει μείνει ο αρχαιότερος βουλευτής Γιάννης Τραγάκης (Ν.Δ.). Αν η Νέα Δημοκρατία διατηρήσει τόσο υψηλό ποσοστό, θεωρείται δεδομένο πως ο Γ. Τραγάκης θα καταφέρει να εκλεγεί, χωρίς να αποκλείεται αυτό να γίνει σε βάρος του Γιάννη Ραγκούση του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είναι δεύτερος πίσω από τη Νίνα Κασιμάτη.

Στη Φθιώτιδα, βουλευτής αναμένεται με βεβαιότητα να εκλεγεί ο μέχρι πρότινος κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, καθώς στην απλή αναλογική οι έδρες μοιράστηκαν από μία σε κάθε κόμμα, με την έδρα της Ν.Δ. να καταλαμβάνει ο Χρήστος Σταϊκούρας. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί στην τετραεδρική των Χανίων, όπου ο τρίτος στο ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. Αλέξανδρος Μαρκογιαννάκης είναι πολύ πιθανό να κερδίσει την έδρα του ΚΚΕ.

Αλλες περιφέρειες όπου οι καραμπόλες θα φέρουν αλλαγή σε έδρες είναι τα Τρίκαλα και η Μεσσηνία, όπου η Ν.Δ. από τέσσερις έδρες έχει πέσει στις δύο, με τους Γιάννη Λαμπρόπουλο και Περικλή Μαντά να έχουν μείνει εκτός, οι Σέρρες, όπου αναμένεται να επανεκλεγεί η Φωτεινή Αραμπατζή, αλλά και η Ημαθία.

Η ενισχυμένη αναλογική, η κατανομή εδρών και η ψήφος ετεροδημοτών και αποδήμων

Μέσα από δέκα ερωτήσεις-απαντήσεις, η Realnews παρουσιάζει τον απόλυτο οδηγό για τις εκλογές της 25ης Ιουνίου, με ανάλυση και παραδείγματα για το νέο εκλογικό σύστημα, την κατανομή των εδρών και την ψήφο ετεροδημοτών και αποδήμων.

1. Τι σημαίνει εκλογικό σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, με κλιμακωτό μπόνους;

Ο ψηφισθείς από τη Βουλή νόμος προβλέπει ότι το πρώτο κόμμα θα λάβει 20 έδρες μπόνους για το πρώτο 25% και από εκεί και πέρα θα λαμβάνει μία έδρα για κάθε επιπλέον 0,5% μέχρι τη συμπλήρωση συνολικά 50 εδρών μπόνους.

2. Γιατί οι εκλογές θα διεξαχθούν με λίστα;

Οταν οι εκλογές διεξάγονται σε διάστημα μικρότερο των 18 μηνών από τις προηγούμενες, τότε γίνονται υποχρεωτικά με λίστα και όχι με σταυρό προτίμησης.

3. Το ψηφοδέλτιο θα είναι ίδιο με αυτό της 21ης Μαΐου;

Οχι. Πρόκειται για νέα εκλογική διαδικασία και τα κόμματα θα ορίσουν εξαρχής ψηφοδέλτια. Η κατάταξη των υποψηφίων δεν θα γίνει κατά αλφαβητική σειρά, αλλά με σειρά προτίμησης, στο πρότυπο του ψηφοδελτίου Επικρατείας. Η σειρά εκλογής στις κάλπες της 21ης Μαΐου δεν δεσμεύει τους αρχηγούς στον ορισμό των νέων ψηφοδελτίων.

4. Είναι άκυρο το ψηφοδέλτιο αν έχει σταυρό;

Αν ο σταυρός είναι δίπλα στο όνομα του υποψηφίου, τότε το ψηφοδέλτιο δεν είναι άκυρο και προσμετράται στο κόμμα. Σε περίπτωση άλλου συμβόλου ή σταυρού σε άσχετο σημείο του ψηφοδελτίου, είναι στη διακριτική ευχέρεια του δικαστικού αντιπροσώπου να βγάλει το ψηφοδέλτιο ως άκυρο.

5. Τα κόμματα που κατεβαίνουν στις εκλογές θα είναι τα ίδια με τις εκλογές του Μαΐου;

Δεν είναι βέβαιο. Πρόκειται για νέα εκλογική διαδικασία, με τα κόμματα να δηλώνουν εκ νέου έμβλημα, όνομα και συνδυασμούς στον Αρειο Πάγο. Ηδη κάποια κόμματα δήλωσαν ότι δεν θα ξανακατέβουν, ενώ κόμματα που είχαν κοπεί από τον Αρειο Πάγο θα προσπαθήσουν ξανά.

6. Τι κρίνει την αυτοδυναμία;

Το ποσοστό του πρώτου κόμματος και το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Οσο χαμηλότερο είναι το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής, τόσο ανεβαίνει ο πήχυς της αυτοδυναμίας.

7. Γιατί ενώ η αίτηση ετεροδημότη έχει εγκριθεί, το εκλογικό τμήμα παραμένει στον τόπο καταγωγής μου;

Οι εκλογικοί κατάλογοι ανανεώνονται στο τέλος κάθε διμήνου. Με δεδομένο ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 25 Ιουνίου, το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι δεν προλαβαίνει να κάνει ανανέωση β’ διμήνου και ως ετεροδημότες θα ψηφίσουν όσοι είχαν περαιωμένες και όχι απλώς εγκεκριμένες αιτήσεις ως και τις 28 Φεβρουαρίου. Αίτηση η οποία καταχωρίστηκε μετά τις 28 Φεβρουαρίου ενδέχεται να έχει εγκριθεί, ωστόσο δεν έχει ενσωματωθεί στον εκλογικό κατάλογο και ο εκλογέας δεν θα μπορεί να ψηφίσει στον τόπο κατοικίας του.

8. Στις εκλογές του Μαΐου ψήφισα στο εξωτερικό ως απόδημος. Μπορώ να ψηφίσω τώρα στην Ελλάδα;

Υπάρχει αυτή η δυνατότητα, αρκεί να υπάρξει διαγραφή από τον ειδικό εκλογικό κατάλογο αποδήμων τρεις ημέρες πριν από την προκήρυξη των εκλογών. Εν προκειμένω, αν η προκήρυξη ανακοινωθεί σήμερα, η διαγραφή θα έπρεπε να είχε γίνει μέχρι και την περασμένη Παρασκευή.

9. Είναι όντως 50 έδρες το μπόνους στο πρώτο κόμμα;

Η αλήθεια είναι πως όχι. Και αυτό γιατί σε εκλογές απλής αναλογικής, όπως αυτές της προηγούμενης Κυριακής, από τις 50 αδιάθετες έδρες που αναλογούσαν στο μπόνους λαμβάνει και το πρώτο κόμμα. Ετσι, ένα κόμμα το οποίο θα λάβει 40% σε εκλογές ενισχυμένης αναλογικής ουσιαστικά δεν θα λάβει μπόνους 50 εδρών, αλλά περίπου 28 εδρών, καθώς τις υπόλοιπες θα τις λάμβανε ούτως ή άλλως.

10. Μπορώ να ψηφίσω με ψηφιακή ταυτότητα;

Ναι. Οπως ακριβώς έγινε και στις εκλογές της περασμένης Κυριακής, ο δικαστικός αντιπρόσωπος είναι υποχρεωμένος να αποδεχθεί ως απόδειξη ταυτοπροσωπίας και την ψηφιακή ταυτότητα.