Υπήρχε κάποτε ένας γλύπτης που φημιζόταν για τη βαθιά αφοσίωση στο έργο του. Με τα εργαλεία του κατάφερε να σμιλέψει ένα άγαλμα τόσο τέλειο, που το ερωτεύτηκε παράφορα. Ο γλύπτης παρακάλεσε τη θεά Αφροδίτη να του χαρίσει μία σύζυγο όμοια με τη γυναικεία μορφή που είχε πλάσει και η θεά, επειδή συγκινήθηκε από τις ικεσίες του, έδωσε ζωή στο άγαλμα.
Τον έλεγαν Πυγμαλίωνα. Της έδωσε το όνομα Γαλάτεια.
Έκτοτε ο μύθος που περιέγραψε ο Οβίδιος στις «Μεταμορφώσεις» ταξίδεψε στους αιώνες και αποτελεί πηγή έμπνευσης μέχρι και σήμερα. Μία από τις κορυφαίες μεταφορές του μύθου είναι το θεατρικό έργο «Πυγμαλίων» του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, ο οποίος χάρισε στην παγκόσμια δραματουργία τον χαρακτήρα της Eliza Doolitle.
Το 2021 η Κατερίνα Λάκκα έκανε το συγγραφικό της ντεμπούτο με το μυθιστόρημα «Μία κάποια Γαλάτεια» από τις εκδόσεις Εστία. Έχοντας ως αφετηρία τον μύθο η συγγραφέας δίνει τον λόγο στη Γαλάτεια, το μοντέλο, τη γυναίκα. Η Γαλάτεια της Κατερίνας Λάκκα αρθρώνει τη δική της φωνή, διεκδικεί την ελευθερία της, προβληματίζεται, αμφισβητεί και προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα κόσμο τοξικής αρρενωπότητας.
«Ήταν σαν να είχα πυρετό, ένιωθα ότι δεν γινόταν να μην ειπωθεί αυτή η ιστορία», είπε η Κατερίνα Λάκκα στο in, αναφερόμενη στην περίοδο που έγραφε το μυθιστόρημά της.
Χρειάστηκαν μόλις τρεις μήνες για να ολοκληρωθεί η συγγραφή της «Γαλάτειας», όμως η αρχική ιδέα είχε γεννηθεί αρκετά χρόνια νωρίτερα. Τον Οκτώβρη του 2013, καθώς εξιστορούσε στον τρίχρονο ανιψιό της μύθους από τις «Μεταμορφώσεις», της ήρθε στο νου η εικόνα ενός μπαλκονιού και της πρώτης συνάντησης της ηρωίδας με τον ζωγράφο Αντρέ. Μετά από αρκετό γράψιμο και κάποιες παύσεις που μεσολάβησαν, η ανάγκη για να ειπωθεί η ιστορία από την πλευρά του μοντέλου/αγάλματος ήταν πιο επιτακτική από ποτέ.
Η Γαλάτεια στη γενέθλια πόλη της (Φωτογραφία: Κατερίνα Λάκκα)
«Υπήρχε η ιδέα ότι ο άνδρας πλάθει τη γυναίκα, ο άνδρας ως εξουσιαστής, που του ανήκει ο κόσμος και η γυναίκα απλά είναι η μούσα, αυτή που πρέπει να πλαστεί. Μεγαλώνοντας και διαβάζοντας με εκνεύριζε πάρα πολύ πως στην Ιστορία της Τέχνης οι γυναίκες ήταν περιορισμένες στο ρόλο της μούσας που εμπνέει τον δημιουργό, ενώ πολλές φορές είχαν συμβάλει στη δημιουργία του έργου. Όλα αυτά μετατράπηκαν σε θυμό και σκέφτηκα ότι ήθελα να πω μία ιστορία από την πλευρά του μοντέλου. Δεν ήθελα να είναι η μούσα που βλέπουμε στον κινηματογράφο και στη λογοτεχνία. Ήθελα η ίδια να αποδομήσει τον άντρα που ήθελε να την εξουσιάσει και να γίνει η ίδια δημιουργός», δήλωσε η Κατερίνα Λάκκα.
Μέσα από την ιστορία της «Γαλάτειας» αναδύονται θέματα όπως η μοναξιά, ο φόβος της ξένης γλώσσας, ο σεξισμός, η κακοποίηση, η επούλωση του τραύματος. Μέσα από το διάβασμα, τη συναναστροφή με άλλες θηλυκότητες και την αλληλεγγύη η ηρωίδα αλλάζει και συνειδητοποιεί ότι δεν είναι μόνη της.
«Συνειδητοποιεί ότι ‘μπορεί να είσαι μέρος μίας βίαιης κοινωνίας, καταπιεστικής και αυταρχικής, αλλά δεν είσαι μόνη σου. Είμαστε πολλές και μπορείς να τα καταφέρεις’», σχολίασε η συγγραφέας.
Μία από τις καθοριστικές σκηνές του μυθιστορήματος είναι ο βιασμός της Γαλάτειας από τον σύντροφό της. Αν και αρχικά η συγγραφέας είχε ενδοιασμούς για το εάν θα έπρεπε να υπάρχει graphic βία στο βιβλίο ή όχι, τελικά έγραψε τη σκηνή και δεν την ξαναδιάβασε ποτέ.
«Όταν τελείωσα τη σκηνή του βιασμού είχα τόση ένταση, έτρεμα. Δεν την ξαναδιάβασα, ούτε καν όταν έστειλα το χειρόγραφο», είπε η Κατερίνα Λάκκα στο in.
«Ήθελα ουσιαστικά να υπάρχει αυτή η ωμή έμφυλη βία, ακριβώς επειδή ζούμε σε μία κοινωνία που ακούμε από δεξιά κι αριστερά ότι «ο βιασμός είναι φαντασίωση», ότι «το θέλει καταβάθος». Ήθελα να πω ότι όχι, για ένα σώμα που σπάει – γιατί για εμένα αυτό είναι ο βιασμός και η σεξουαλική κακοποίηση – δεν ισχύει τίποτα από όλα αυτά».
Η Γαλάτεια ταξιδεύει στην Σύρο
«Ήθελα η Γαλάτεια να είναι τυχερή. Ήθελα να έχει ένα υποστηρικτικό κύκλο. Ήθελα να έχει άτομα που θα της πουν «σε πιστεύω». Όταν εγώ είπα ότι ήμουν σε κακοποιητική σχέση άκουσα αδιανόητα πράγματα. Άκουσα «εσύ φταις», «τον προκάλεσες», «έτσι είναι οι άντρες», «είσαι σίγουρη ότι σε κακοποίησε;». Η κοινωνία πάντα θα πιστεύει τον άντρα», είπε με πίκρα και συνέχισε:
«Είναι ένα μοτίβο που έχει συμβεί και σε άλλες γυναίκες, προσπαθούν να σε αποκλείσουν και να πουν ότι «η γυναίκα αυτή λέει ψέματα». Είναι αδιανόητα τρομακτικό. Σκέφτομαι πόσο δύσκολο είναι για γυναίκες λιγότερο προνομιούχες από εμένα. Έχω συναίσθηση ότι είμαι λευκή και cis, έχω δύο γονείς που στηρίζουν εμένα και τις επιλογές μου, έχω ένα μικρό προνόμιο και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Σκέφτομαι τις γυναίκες που ζουν σε κακοποιητικές οικογένειες, που επικρατεί το «μη χωρίσεις τον άντρα σου» και το «πώς θα μεγαλώνει το παιδί σου χωρίς πατέρα» και όλα αυτά τα καταπιεστικά που ακούμε εμείς οι γυναίκες».
Το θέμα του σεξισμού και της παρενόχλησης επανέρχεται συχνά στο συγγραφικό σύμπαν της Κατερίνας Λάκκα. Το podcast της με τίτλο «7-2» περιστρέφεται γύρω από το 24ωρο μίας άνεργης ηθοποιού που βιώνει τον σεξισμό σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας, ενώ ένα roadtrip στην Ισπανία αποτέλεσε τη πηγή έμπνευσης για το διήγημα «A Spanish Caravan», το οποίο δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή και συνδέεται με τον κόσμο της «Γαλάτειας».
Ταξιδεύοντας στην Κομοτηνή. Τα ταξίδια και οι εικόνες παίζουν σημαντικό ρόλο στο συγγραφικό της σύμπαν. (Φωτογραφία: Κατερίνα Λάκκα)
«Είναι πολύ σημαντικό να επανέρχεται το θέμα του σεξισμού και της παρενόχλησης. Είναι κομμάτι της καθημερινότητας όλων των γυναικών και των θηλυκοτήτων που έχω στη ζωή μου», είπε και με αφορμή το κίνημα του #MeToo στην Ελλάδα σχολίασε πως το πεδίο στη νεοελληνική λογοτεχνία έχει αρχίσει να αλλάζει.
«Υπάρχουν πάρα πολλές συγγραφείς που θίγουν αυτά τα ζητήματα. Θεωρώ ότι είμαστε οι γυναίκες που διαβάζαμε Έρση Σωτηροπούλου και Άντζελα Δημητρακάκη και τώρα που μεγαλώσαμε νιώθουμε ότι μπορούμε να γράψουμε για τα σώματά μας ως σώματα και όχι ως κάτι σεξουαλικοποιημένο και αντικειμενοποιημένο. Νιώθω ότι το τοπίο έχει αρχίσει να αλλάζει γενικότερα στην τέχνη κι αυτό είναι σημαντικό. Χαίρομαι να γνωρίζω τη δουλειά άλλων γυναικών και θηλυκοτήτων».
Όσο για τη «Γαλάτεια», αυτή πλέον χαράσσει τη δική της πορεία, όπως κάθε λογοτεχνικό έργο. Μία ιδέα που μπήκε και βγήκε στο ντουλάπι πολλές φορές και μετά από έναν πυρετό που διήρκησε από τον Σεπτέμβριο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου του 2020, η «Γαλάτεια» έφυγε από την αγκαλιά της συγγραφέως και ανήκει πλέον στον κόσμο.
«Η Γαλάτεια είναι κάτι που έφυγε από εμένα, είπα ότι θα την αφήσω να πετάξει. Είναι κομμάτι μου, αλλά πλέον το έχω μοιραστεί με τον κόσμο. Ανήκει στον κόσμο και για μένα είναι σημαντικό να την αγκαλιάσει», είπε στο in η Κατερίνα Λάκκα.
Το μυθιστόρημα «Μία κάποια Γαλάτεια» είναι υποψήφιο για το Βραβείο Μένη Κουμανταρέα. Αυτή την περίοδο η Κατερίνα Λάκκα εργάζεται πάνω στο δεύτερο μυθιστόρημά της, ενώ πρόσφατα ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή με τίτλο «Οι λογοτεχνικές ετεροτοπίες στα έργα των Φρανσουά Ραμπελαί, Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες».
