Πολλοί ηγέτες, ανάμεσά τους και ο Τσέχος πρωθυπουργός, ο βασιλιάς της Ιορδανίας και οι πρόεδροι της Κένυας και του Ισημερινου, απέκρυπταν περιουσιακά τους στοιχεία σε υπεράκτιες εταιρείες, κυρίως για φοροδιαφύγουν, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιοποίησε η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ).
Για την έρευνα αυτή συνεργάστηκαν 600 δημοσιογράφοι και ονομάστηκε Pandora Papers, μια αναφορά στο κουτί της Πανδώρας. Βασίστηκε σε περίπου 11,9 εκατομμύρια έγγραφα, που προήλθαν από 14 εταιρείες παροχής οικονομικών υπηρεσιών και τα οποία αποκάλυψαν περισσότερες από 29.000 υπεράκτιες εταιρείες.
Σύμφωνα με αυτά τα έγγραφα, ο βασιλιάς Αμπντάλα Β’ της Ιορδανίας έχει δημιουργήσει τουλάχιστον τριάντα υπεράκτιες εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους. Μέσω αυτών των εταιρειών, αγόρασε 14 ακίνητα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο αξίας άνω των 106 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ο πρεσβευτής της Ιορδανίας στην Ουάσινγκτον αρνήθηκε να σχολιάσει το θέμα, όμως οι δικηγόροι του βασιλιά, τους οποίους επικαλείται το BBC, διαβεβαίωσαν ότι αυτός χρησιμοποίησε την προσωπική του περιουσία και κατέφυγε σε υπεράκτιες εταιρείες για λόγους ασφάλειας και εχεμύθειας.
Ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις έχει τοποθετήσει 22 εκατομμύρια δολάρια σε εταιρείες βιτρίνα που χρησίμευσαν στην αγορά του πύργου Μπιγκό στο Μουζέν της νότιας Γαλλίας.
«Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι παράνομο ή κακό», αντέδρασε ο Μπάμπις στον λογαριασμό του στο Twitter. «Όμως αυτό δεν τους εμποδίζει να προσπαθούν να με δυσφημούν και να επηρεάσουν τις βουλευτικές εκλογές στην Τσεχία», που είναι προγραμματισμένες για την Παρασκευή και το Σάββατο.
Ο πρόεδρος του Ισημερινού Γκιγέρμο Λάσο έχει καταθέσει περιουσιακά στοιχεία σε δύο trust στην Νότια Ντακότα των ΗΠΑ, σύμφωνα με τη ICIJ, η οποία έκανε αποκαλύψεις και για τους προέδρους της Χιλής και της Δομινικανής Δημοκρατίας.
«Όλα τα έσοδά μου είναι δηλωμένα και έχω καταβάλει τους αντίστοιχους φόρους στον Ισημερινό», διαβεβαίωσε ο Λάσο, πρώην τραπεζίτης. «Όλες οι επενδύσεις που έχω κάνει στον Ισημερινό και στο εξωτερικό πραγματοποιήθηκαν νόμιμα», πρόσθεσε.
Συνολικά, η Διεθνής Κοινοπραξία έχει εντοπίσει συνδέσμους μεταξύ περιουσιακών στοιχείων τοποθετημένων σε υπεράκτιες εταιρείες 336 ηγετών και πολιτικών προσωπικοτήτων πρώτης γραμμής. Έχουν δημιουργήσει περί τις 1.000 υπεράκτιες εταιρείες, περισσότερο από τα δύο τρίτα των οποίων βρίσκονται στις βρετανικές Παρθένους Νήσους.
«Αυτό καταδεικνύει ότι οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να τερματίσουν το μυστικό των υπεράκτιων εταιρειών, να σταματήσουν αυτό που συμβαίνει, το εκμεταλλεύονται οι ίδιοι», σχολίασε ο διευθυντής της ICIJ Τζέραλντ Ράιλ σε βίντεο που δημοσιεύθηκε χθες. «Μιλάμε για χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τη Μαρία Μαρτίνι, ερευνήτρια της μη κυβερνητικής οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια, η έρευνα «αποδεικνύει ξεκάθαρα ότι η βιομηχανία των υπεράκτιων εταιρειών παίζει το παιγνίδι της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος, ενώ εμποδίζει τη δικαιοσύνη». «Αυτό το οικονομικό μοντέλο δεν μπορεί να συνεχιστεί», πρόσθεσε.
Ανάμεσα στα πρόσωπα που φέρνει στο φως η έρευνα είναι η κολομβιανή τραγουδίστρια Σακίρα, η γερμανίδα μοντέλο Κλόντια Σίφερ, ο ινδός σταρ του κρίκετ Σαχίν Τεντουλκαρ.
Εμφανίζονται επίσης τα ονόματα του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, ο οποίος πραγματοποίησε αγορά ακινήτου στο Λονδίνο μέσω ξένης εταιρείας, και του πρώην υπουργού της Γαλλίας Ντομινίκ Στρος- Καν.
Ο πρώην γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου διαβίβασε πολλά εκατομμύρια δολάρια αμοιβών του ως συμβούλου επιχειρήσεων μέσω μαροκινής εταιρείας που είναι απαλλαγμένη από φορολογία.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας από την πλευρά του και η σύζυγός του Τσέρι Μπλερ απέκτησαν το 2017 ένα κτίριο γραφείων αφού αγόρασαν μια εταιρεία στις Παρθένες Νήσους, στην οποία ανήκε. Η συναλλαγή αυτή τους επέτρεψε να εξοικονομήσουν περίπου 400.000 δολάρια σε φόρους, σύμφωνα με τη ICIJ.
Ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενυάτα έχει διατυπώσει επανειλημμένως την αποφασιστικότητά του να καταπολεμήσει την διαφθορά στην χώρα του και να επιβάλει την διαφάνεια στους κενυάτες δημόσιους λειτουργούς ως προς την περιουσία τους.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα Pandora Papers, ο πρόεδρος της Κένυας έχει στην κατοχή του ίδρυμα στον Παναμά και πολλά μέλη της άμεσης οικογένειάς του –ανάμεσά τους η μητέρα του, ο αδελφός του και δύο αδελφές του– κατέχουν περισσότερα από 30 εκατομμύρια δολάρια σε υπεράκτιους λογαριασμούς.
Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Ιμραν Χαν εξελέγη με σημαία την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το όνομά του βρισκόταν και στην έρευνα Panama Papers.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας Pandora Papers, μέλη της οικογενείας του και της κυβέρνησής του κατέχουν εκατομμύρια δολάρια σε υπεράκτιους λογαριασμούς. Στο Twitter ο πακιστανός πρωθυπουργός διαβεβαίωσε ότι «θα ερευνήσει» όλους τους πακιστανούς πολίτες που μνημονεύονται στα Pandora Papers
Άνθρωποι του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ – ο οποίος κατηγορείται συστηματικά για διαφθορά – πραγματοποίησαν σκοτεινές συναλλαγές με ακίνητα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ανάμεσά τους, η αγορά κτιρίου γραφείων στο όνομα του 11χρονου γιου του Χαϊντέρ, σύμφωνα με το BBC.
Στις περισσότερες χώρες, οι δραστηριότητες αυτές δεν διώκονται. Αλλά στις περιπτώσεις των ηγετών και των πολιτικών προσωπικοτήτων, η Διεθνής Κοινοπραξία φέρνει σε αντιπαράθεση την ρητορική κατά της διαφθοράς που έχουν υιοθετήσει πολλοί από αυτούς και τις περιουσίες που έχουν κρύψει σε φορολογικούς παραδείσους.
