Κάθε χρόνο τέτοια περίοδο, με την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής αποτυπώνονται οι προτιμήσεις των υποψηφίων για τις σχολές και τις συνδεόμενες ειδικότητες. Βέβαια, αποτελεί κοινή παραδοχή πως οι επιλογές των μαθητών δεν έχουν να κάνουν πάντα με την απασχολησιμότητα του κάθε προγράμματος σπουδών ή τη σύνδεσή του με την αυριανή αγορά εργασίας αλλά καταλυτικό ρόλο παίζουν π.χ. το Ιδρυμα στο οποίο υπάγεται το τμήμα (π.χ. αν είναι σε κεντρικό ΑΕΙ ή όχι), εάν συνδέεται με επαγγέλματα κύρους και άλλους παράγοντες.
Ωστόσο, η νέα πραγματικότητα που βιώνουμε παγκοσμίως έχει επιφέρει δραστικές αλλαγές και εξελίξεις όχι μόνο στην καθημερινότητά μας αλλά και στην αγορά εργασίας τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο πραγματικός αντίκτυπος τόσο των τεχνολογιών που χαρακτηρίζουν την 4η Βιομηχανική Επανάσταση αλλά και οι επιπτώσεις της πανδημίας σταδιακά θα αρχίζουν να αναδύονται μέσα στη δεκαετία που διανύουμε. Παράλληλα, ο μετασχηματισμός της εργασίας σε τηλεργασία ή εξ αποστάσεως εργασία δημιουργεί νέα δεδομένα, πολλά και εύλογα ερωτήματα αλλά και εξελίξεις.
Δεν είναι τυχαίο πως διάφορες μελέτες δείχνουν να επιβεβαιώνονται όσον αφορά τις προβλέψεις τους, πολύ ταχύτερα από όσο εκτιμούσαμε. Υπό αυτήν την έννοια, μπορούμε να δούμε ορισμένους κλάδους και ειδικότητες οι οποίοι αναμένονται να παρουσιάσουν θετικότερους δείκτες λόγω των εξελίξεων αυτών, να ενισχύσουν τη ζήτηση και φυσικά να δώσουν καλύτερη απασχολησιμότητα στους αποφοίτους με τα αντίστοιχα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα.
Παράλληλα, σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν στην Economy 4.0 και ορισμένες ειδικότητες οι οποίες ήδη αρχίζουν να προσελκύουν αρκετούς νέους επιστήμονες και φοιτητές σχετικών τμημάτων και είναι οι εξής:
Επιπρόσθετα, ο κάθε ενδιαφερόμενος μαθητής-φοιτητής θα πρέπει να έχει κατά νου πως πολλά από τα επαγγέλματα του μέλλοντος πρακτικά αποτελούν ειδικεύσεις «κλασικών» προγραμμάτων σπουδών και επαγγελμάτων. Οπως αξίζει επίσης να σημειωθεί πως ιδιαίτερη δυναμική αναμένεται να γνωρίσουν και ορισμένα από τα κλασικά επαγγέλματα που σχετίζονται με τον κλάδο της υγείας και της έρευνας στο πεδίο αυτό. Οι Ιατροί Επειγοντολόγοι – Γενικοί Ιατροί – Ιατροί με Ειδίκευση στη Δημόσια Υγεία και στην Κοινωνική Ιατρική είναι μερικές μόνο από τις ιατρικές ειδικότητες και εξειδικεύσεις που δείχνουν πιο απαραίτητες από ποτέ στο παρελθόν.
Παράλληλα, η πολυπλοκότητα και το εύρος τόσο της υπάρχουσας πανδημίας όσο και μελλοντικών καταστάσεων με υγειονομικό αντίκτυπο καθιστούν αναγκαία πεδία και εξειδικεύσεις όπως η Λοιμωξιολογία, η Ιατρική Βιοπαθολογία κ.λπ. Οι Βιοστατιστικοί – Μοριακοί Βιολόγοι και οι Βιοτεχνολόγοι ως ειδικοί επιστήμονες που έχουν τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται μηχανισμούς λειτουργίας έμβιων συστημάτων, να κατανοούν λειτουργικές ανωμαλίες, ασθένειες, ιώσεις, βιοδιεργασίες και να αναλύουν εξάγοντας συγκεκριμένα πορίσματα – οι εν λόγω ειδικότητες φαντάζουν πλέον να μη λογίζονται αποκλειστικά ως εργαστηριακοί επιστήμονες αλλά και ως πολύτιμοι σύμβουλοι του κράτους και των σχετικών φορέων.
Πέρα από την καταγραφή και την ανάδειξη αυτών των επαγγελμάτων, το ζήτημα για τα εκπαιδευτικά συστήματα τόσο της χώρας μας όσο και παγκοσμίως είναι να προετοιμαστούν για αυτές τις αλλαγές, να καλλιεργήσουν δεξιότητες και να βοηθήσουν τους μαθητές και τους φοιτητές να κατακτήσουν όλες τις αναγκαίες γνώσεις για να μπορούν αποτελεσματικά να τα ασκήσουν μελλοντικά. Εξάλλου, το να «γεμίζουμε» πλέον τα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα με φοιτητές οι οποίοι φοιτούν σε προγράμματα σπουδών που οδηγούν σε πτυχία που πρακτικά δεν θα αξιοποιήσουν επαγγελματικά είναι άδικο και για τους ίδιους τους φοιτητές αλλά και για την ίδια την κοινωνία μας.
Το μεγάλο στοίχημα είναι να μπορέσουμε να συνδέσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα με τις ανάγκες της επερχόμενης βιομηχανικής επανάστασης και να αποκτήσουν, όσο το δυνατόν, περισσότεροι νέοι ακαδημαϊκές γνώσεις που θα αξιοποιήσουν έμπρακτα ως αυριανοί επιστήμονες και επαγγελματίες.
του Συμβούλου Σταδιοδρομίας Χρήστου Ταουσάνη
