Η προέλευση του νέου κοροναϊού εξακολουθεί να μην είναι σαφής και δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία για να πει κανείς χωρίς αμφιβολία αν προέκυψε με φυσικό τρόπο ή οφείλεται σε διαρροή από εργαστήριο, αναφέρει σε επιστολή της μια ομάδα κορυφαίων επιστημόνων.
«Εξακολουθεί να χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να προσδιορισθεί η προέλευση της πανδημίας», δήλωσαν οι 18 επιστήμονες, μεταξύ των οποίων ο Ραβίντρα Γκούπτα, κλινικός μικροβιολόγος στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, και ο Τζέσι Μπλούμ, ο οποίος μελετά την εξέλιξη ιών στο Fred Hutchinson Cancer Research Center.
«Θεωρίες περί τυχαίας απελευθέρωσης του ιού από εργαστήριο ή περί ιού που μεταδόθηκε στους ανθρώπους από ζώα παραμένουν αμφότερες βιώσιμες», αναφέρουν οι επιστήμονες σε επιστολή τους προς την επιθεώρηση Science.
Η πανδημία της Covid-19 έχει στοιχίσει τη ζωή σε 3,34 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο αφότου εμφανίσθηκε στα τέλη του 2019 στην Κίνα.
Η παγκόσμια κρίση της πανδημίας Covid-19 θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν η διεθνής κοινότητα είχε αντιδράσει ταχύτερα και είχε δώσει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τις εξουσίες που απαιτούνται, αποφαίνεται ανεξάρτητη διεθνής επιτροπή, η οποία κλήθηκε από τον ΠΟΥ να αξιολογήσει τα παγκόσμια αντανακλαστικά.
«Η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα θα μπορούσε να είχε προληφθεί» δήλωσε η Έλεν Τζόνσον Σίρλιφ, πρώην πρόεδρος της Λιβερίας, συνεπικεφαλής της επιτροπής μαζί με την πρώην πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας Χέλεν Κλαρκ.
«Οφείλεται σε μυριάδες αποτυχίες, κενά και καθυστερήσεις στην προετοιμασία και τη διαχείριση. Αυτό συνέβη εν μέρει λόγω της αποτυχίας να πάρουμε τα μαθήματα του παρελθόντος» είπε.
Στην έκθεσή τους με τίτλο Covid-19: Ας είναι η τελευταία πανδημία που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, οι ειδικοί της επιτροπής καταγγέλλουν ένα «πραγματικό Τσερνόμπιλ του 21ου αιώνα» και ζητούν να γίνουν άμεσα αλλαγές στα συστήματα προειδοποίησης και πρόληψης.
Αν και αυστηρή, η έκθεση των ειδικών δεν θεωρεί ότι υπάρχει μόνο ένας ένοχος για την εξέλιξη της πανδημίας.
Αυτό αναφέρεται ρητά και στην έκθεση των ειδικών: «Είναι ξεκάθαρο ότι ο συνδυασμός κακών στρατηγικών επιλογών, της έλλειψης επιθυμίας να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες και ενός συστήματος από το οποίο έλειπε ο συντονισμός δημιούργησαν ένα τοξικό κοκτέιλ το οποίο επέτρεψε στην πανδημία να μετατραπεί σε μια καταστροφική ανθρωπιστική κρίση».
Η επιτροπή διορίστηκε από τον Γενικό Γραμματέα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντανόμ Γκρεμπρεγέσους βάσει της απόφασης που υιοθετήθηκε τον Μάιο του 2020 από τις χώρες μέλη και αποτελείται από 13 ειδικούς. Αυτοί εξετάζουν εδώ και οκτώ μήνες την εξάπλωση της πανδημίας και τα μέτρα που έλαβε ο ΠΟΥ, αλλά και οι χώρες για να την αντιμετωπίσουν.
Από την αρχή της υγειονομικής κρίσης ο ΠΟΥ δέχεται επικρίσεις για τον τρόπο που τη διαχειρίζεται, κυρίως για την καθυστερημένη σύστασή του για τη χρήση της μάσκας. Οι ΗΠΑ έχουν κατηγορήσει τον οργανισμό ότι ήταν ιδιαίτερα επιεικής απέναντι στην Κίνα, όπου πρωτοεμφανίστηκε ο νέος κορονοϊός, και ότι καθυστέρησε να κηρύξει παγκόσμια κατάσταση υγειονομικής έκτακτης ανάγκης.
Από την πλευρά της η Κίνα δέχεται επικρίσεις επειδή προσπάθησε να αποκρύψει την επιδημία.
Σίγουρα «μπορούμε να πούμε ότι υπήρξαν ξεκάθαρες καθυστερήσεις στην Κίνα, αλλά υπήρξαν καθυστερήσεις παντού» σχολίασε η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Έλεν Κλαρκ, συμπρόεδρος της επιτροπής.
«Πέρασε πολύς καιρός» παρατήρησαν οι ειδικοί, μεταξύ του εντοπισμού μιας εστίας επιδημίας άγνωστης προέλευσης πνευμονίας το δεύτερο μισό του Δεκεμβρίου του 2019 και την κήρυξη στις 30 Ιανουαρίου από τον ΠΟΥ κατάστασης υγειονομικής έκτακτης ανάγκης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύμφωνα με την επιτροπή, ο ΠΟΥ θα έπρεπε να έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης ήδη από την πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής Κρίσεων στις 22 Ιανουαρίου. Ωστόσο, ακόμη κι αν είχε κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης μία εβδομάδα νωρίτερα, τα πράγματα δεν θα είχαν αλλάξει πολύ λόγω “της αδράνειας τόσων χωρών”, παραδέχθηκε η Κλαρκ.
Διότι μόνο στις 11 Μαρτίου 2020, όταν ο Τέντρος χαρακτήρισε την κατάσταση πανδημία, οι χώρες συνειδητοποίησαν το μέγεθος του κινδύνου.
Από αυτή την άποψη ο Φεβρουάριος του 2020 ήταν «χαμένος μήνας», στη διάρκεια του οποίου πολλές χώρες θα μπορούσαν να είχαν λάβει μέτρα για να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού.
Το πάνελ συνιστά στις κυβερνήσεις και τη διεθνή κοινότητα να υιοθετήσουν χωρίς καθυστέρηση μεταρρυθμίσεις με στόχο την αλλαγή του παγκόσμιου συστήματος προετοιμασίας, προειδοποίησης και αντιμετώπισης των πανδημιών.
Για τον λόγο αυτό οι ειδικοί προτείνουν μια σειρά μέτρα, όπως η δημιουργία ενός Παγκόσμιου Συμβουλίου Αντιμετώπισης Υγειονομικών Απειλών, αλλά και η εφαρμογή ενός νέου παγκόσμιου συστήματος παρακολούθησης που θα βασίζεται «σε πλήρη διαφάνεια». Το σύστημα αυτό θα δώσει στον ΠΟΥ τη δυνατότητα να δημοσιεύει αμέσως πληροφορίες για επιδημίες που ενδέχεται να εξαπλωθούν και να γίνουν πανδημίες χωρίς να ζητεί την έγκριση των χωρών.
Εξάλλου η θητεία του προέδρου του ΠΟΥ θα πρέπει να είναι μία και να περιορίζεται στα επτά χρόνια προκειμένου να αποφεύγει να υποκύπτει σε πολιτικές πιέσεις.
Η επιτροπή των ειδικών προτείνει επίσης μια σειρά μέτρων άμεσης εφαρμογής προκειμένου να ανασχεθεί η εξάπλωση της covid-19, ζητώντας μεταξύ άλλων από τις πλούσιες χώρες να προσφέρουν περισσότερες από 2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων ως τα μέσα του 2022, εκ των οποίων τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο ως τον Σεπτέμβριο, σε 92 χώρες με μικρό ή μεσαίο εισόδημα.
Παράλληλα ο ΠΟΥ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θα πρέπει να καλέσουν τις κυβερνήσεις και τις φαρμακοβιομηχανίες για να καταλήξουν σε μια συμφωνία εθελοντικής άρσης των πατεντών των εμβολίων και μοιράσματος των τεχνολογικών γνώσεων για την παραγωγή τους προκειμένου να αυξηθεί η παρασκευή εμβολίων κατά της covid-19.
«Αν δεν μπορέσει να επιτευχθεί συμφωνία μέσα σε τρεις μήνες, τότε θα πρέπει να αρθούν αμέσως οι πατέντες των εμβολίων» τόνισε η Κλαρκ.
