Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις δεν είχε σημειωθεί πρόοδος. Μέχρι την τελευταία στιγμή, έμοιαζε να χωρίζει τις δυο πλευρές μεγάλη απόσταση και λίγος χρόνος, ώστε αυτή να διανυθεί. Οι δυο πλευρές έχουν ακόμα να λύσουν πολλά ζητήματα και εκκρεμότητες. Αν μη τί άλλο, όμως, η συμφωνία μετατρέπει σε βελούδινο ένα «διαζύγιο» που παραλίγο να γινει εφιάλτης. Και οι δυο πλευρές θα έβγαιναν χαμένες από το χάος και την ανασφάλεια που θα προέκυπτε σε διαφορετική περίπτωση. Και αυτή έμοιαζε μέχρι χθες πιθανή, αν αναλογιστεί κανείς ότι η εμπορική συμφωνία έκλεισε, μόλις επτά ημέρες πριν από την αποχώρηση της χώρας από το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ στον κόσμο.
Αποκωδικοποιώντας κανείς τον συμβιβασμό, φαίνεται να έβαλε περισσότερο νερό στο κρασί της, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μπόρις Τζόνστον, ο οποίος όλο το προηγούμενο διάστημα προετοίμαζε την χώρα για άτακτη έξοδο, πλέον πανηγυρίζει. «Συμφωνία επετεύχθη», δήλωσε πηγή της Ντάουνινγκ Στριτ. «Ανακτήσαμε τον έλεγχο των χρημάτων, των συνόρων, των νόμων, του εμπορίου και των αλιευτικών υδάτων μας. Η συμφωνία είναι καταπληκτικά νέα για τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις σε κάθε τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπογράψαμε την πρώτη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που βασίζεται σε μηδενικούς δασμούς και μηδενικές ποσοστώσεις η οποία έχει επιτευχθεί ποτέ με την ΕΕ.»
Δείτε εδώ το βίντεο των δηλώσεων:
It was worth fighting for this deal.
We now have a fair & balanced agreement with the UK. It will protect our EU interests, ensure fair competition & provide predictability for our fishing communities.
Europe is now moving on. https://t.co/77jrNknlu3
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) December 24, 2020
Ακόμα και οι πολιτικοί αντίπαλοι του Τζονσον χαιρέτησαν την συμφωνία. Για «δίκαιη και ισορροπημένη» συμφωνία έκανε λόγο η πρόεδρος της Κομισιόν. «Η ανακοίνωση ότι οι διαπραγματευτές έχουν καταλήξει σε συμφωνία είναι ένα σημαντικό βήμα προόδου για τη δημιουργία στενής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου», σημείωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Μέσω της συμφωνίας, διασφαλίζονται οι εμπορικές συναλλαγές χωρίς τελωνειακούς δασμούς, ούτε ποσοστώσεις, «για όλα τα αγαθά που συμμορφώνονται με τους κανόνες καταγωγής», κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε εμπορική συμφωνία.
Οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου διατηρούν έτσι την πρόσβασή τους σε μια τεράστια ενιαία αγορά 450 εκατομμυρίων καταναλωτών και οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές σε μια αγορά 66 εκατομμυρίων Βρετανών καταναλωτών. Η Βρετανία και η ΕΕ δεσμεύονται να τηρήσουν τους ίσους όρους ανταγωνισμού. Στην περίπτωση που η μία από τις δύο πλευρές δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις της, δίνεται η δυνατότητα λήψης «διορθωτικών μέτρων», όπως είναι η επιβολή τελωνειακών δασμών. Εάν κάποια πλευρά δεν τηρήσει τη συμφωνία, θα αναλάβει να εξετάσει το πρόβλημα ένας μηχανισμός επίλυσης διαφορών, όπως γίνεται στις περισσότερες εμπορικές συμφωνίες. Η Αγγλία πέτυχε να μην έχει λόγο και ανάμιξη το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ένα «Κοινό Συμβούλιο».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν έχασε χρόνο, κεφάλαιοποιώντας επικοινωνιακά το ζήτημα της αλιείας, το οποίο ήταν και ένα από τα βασικά αγκάθια μεταξύ των δυό πλευρών. Εξαρχής, μετατράπηκε σε ζήτημα εθνικής κυριαρχίας για το Λονδίνο. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι Ευρωπαίοι αλιείς θα έχουν πρόσβαση στα βρετανικά νερά για μια μεταβατική περίοδο 5,5 ετών, μέχρι τον Ιούνιο του 2026. Η Βρετανία ζητούσε αυτή η μεταβατική περίοδος να είναι τρία χρόνια, ενώ οι Βρυξέλλες 14 χρόνια. Η Κομισιόν υπόσχεται να στηρίξει τους Ευρωπαίους ψαράδες, οι οποίοι προφανώς και θίγονται.
Αν και ο Ισπανός πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για την συμφωνία, έσπευσε να υπενθυμίσει ότι Μαδρίτη και Λονδίνο θα συνεχίσουν να διαπραγματεύονται μια συμφωνία για το Γιβραλτάρ, το βρετανικό υπερπόντιο έδαφος στην Ιβηρική Χερσόνησο. Η Ισπανία αξιώνει την κυριαρχία της στο λιμάνι που αποτελεί πύλη της Μεσογείου και παραχώρησε στη Βρετανία, το 1713, μετά από πόλεμο. Προς το παρόν, οι δύο πλευρές εργάζονται για μια συμφωνία που θα διευκολύνει τους περίπου 15.000 εργαζόμενους που μετακινούνται καθημερινά στις δύο πλευρές των συνόρων. Η ισπανική εφημερίδα El Pais σε δημοσίευμα της δεν απέκλεισε να καταστεί το Γιβραλτάρ μέρος της ζώνης Σένγκεν. Έκανε αναφορά και σε μια συμφωνία, βάση της οποίας θα υπάρχουν συνοριακοί έλεγχοι για τους Βρετανούς που θα ταξιδεύουν στο Γιβραλτάρ, αλλά οι Ισπανοί και οι κάτοικοι του Γιβραλτάρ θα μπορούν να διασχίζουν ελεύθερα τα χερσαία σύνορα.
